MİNİMALİZMİN EDEBİYATA YANSIMALARI VE BİÇİM-İÇERİK ÖZELLİKLERİ BAĞLAMINDA MİNİMAL KURGUYA GENEL BAKIŞ
Author :
Abstract
Başta iki büyük dünya savaşı olmak üzere birçok olayın meydana geldiği ve bu olaylar neticesinde dünya tarihinin belki de en köklü toplumsal, kültürel, siyasal, ekonomik değişimlerinin yaşandığı 20. yüzyıl, sanatsal ve entelektüel alanlarda da önemli dönüşümlere sahne olmuştur. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişim gösteren postmodernizmin bir uzantısı şeklinde önce görsel-işitsel sanatlarda ortaya çıkan minimalizm de bu dönüşümün bir parçası niteliğindedir. Zaman içinde edebiyatta da etkisi görülmeye başlanan bu eğilim, özellikle geleneksel kurgu anlayışında yaşanan değişimin ve giderek bireyselleşen insanın tercihlerinde görülen farklılaşmanın bir sonucu olarak kurmaca metinlerde kendine yer bulmaya başlamıştır. Bu bağlamda edebiyat alanında etkisi öncelikle öykü ve roman türlerinde hissedilen, çoğunlukla “minimal(ist) kurgu/kurmaca/anlatı” söylemiyle tanımlanan bu eğilimden genel hatlarıyla bahsedilecek bu çalışma boyunca, ilkin minimalist anlayışı ortaya çıkaran etkenlere, bu anlayışın yapısına, diğer edebî türlerle doğrudan ya da dolaylı ilişkisine değinilecek, ardından minimal kurgu anlayışının biçim-içerik özellikleri üzerinde durulacaktır. Minimal kurgunun gelişim sürecinden, etkilerinden ve özelliklerinden söz edilerek, bu yaklaşımın geleneksel anlatı mantığından ayrışan yönleri dolaylı biçimde ortaya konulmuş olacaktır.
Keywords
Abstract
The 20th century, whwn many events, especially the two great world wars, took place, and as a result of these events, perhaps the most radical social, cultural, political and economic changes in world history were experienced, also witnessed important transformations in artistic and intellectual fields. Minimalism, which first emerged in the audio-visual arts as a branch of postmodernism that has started to develop from the second half of the century, is a part of this transformation as well. This tendency, which has started to be seen in literature over time, has started to take place in fictional texts, especially as a result of the change in the traditional understanding of fiction and the differentiation seen in the preferences of the increasingly individualized human being. In this context, throughout this study, which will be generally spoken of this tendency, which is mostly defined by the discourse of "minimal(ist) fiction/narrative", whose effect is felt primarily in the genres of stories and novels in the field of literature, first of all, the factors that reveal the minimalist understanding, its structure, its direct or indirect relationship with other literary genres will be mentioned, and then the form-content features of the minimal fiction will be emphasized. By talking about the development process, effects and features of minimal fiction, the aspects of this approach that differ from the traditional narrative will be indirectly revealed.
Keywords
- Allen, R. (2007). Kısa kısa öykülerledaha uzun öykülerin mukayesesi. (D. Gemici, Çev.). Hece Öykü (Öyküde Sözcük Ekonomisi: Kısa Kısa (Küçürek) Öykü- Nisan-Mayıs), (20), 104-113.
- Arargüç, M. F. (2013). Yeni püritan öykülerde minimalist dünyalar, M. Ruhi Esengün Anma Toplantısı, Edebiyatta Dil, Zaman, Mekân. Atatürk Üniversitesi.
- Aytaç, G. (1995). Edebiyat yazıları III- “postmodern”. Gündoğan Yayınları.
- Bates, H. E. (2001). Kısa öykü- yazınsal bir tür olarak. (G. Ezber, Çev.). Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Baudrillard, J. (2010). Tüketim toplumu söylenceleri yapıları. (H. Deliceçaylı ve F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Baxter, C. (1997). Anlık kurmaca. Adam Öykü Dergisi (Kısa Kısa Öykü Özel Sayısı/ Eylül- Ekim), (12), 85-90.
- Bertho, S. (1994). Jean-Philippe Toussaint et la métaphysique. Ammouche-Kremers et H. Hillenaar (Eds.), Jeunes Auteurs de Minuit içinde (p. 15-35). Crin.
- Best, S. ve Kellner, D. (2000). Postmodern teori. (M. Küçük, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Blanckeman, B. (2002). Les fictions singulières. Prétexte.
- Bourneuf, R. ve Ouellet, R. (1975). Univers du roman. Presses universitaire de France.
- Butor, M. (1991). Roman üstüne denemeler. (M.-S. Rifat, Çev.). Düzlem Yayınları.
- Düzgün, Ö. (2013). Tobby Litt’in “King death” adlı yapıtında minimalist ögeler. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Eagleton, T. (2011). Postmodernizmin yanılsamaları. (M. Küçük, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Ecevit, Y. (2012). Türk romanında postmodernist açılımlar. İletişim Yayınları.
- Erden, A. (2010). Kısa öykü ve dilbilimsel eleştiri. Bizim Büro Yayınları.
- Flieder, L. (1998). Le roman français contemporain. Editions du Seuil.
- Foster, H. (2009). Gerçeğin geri dönüşü: yüzyılın sonunda avangard. (E. Hoşsucu, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Galip, A. (2011). Örnek ve açıklamalarıyla minimal öykü nedir?. Bence Kitap.
- Genette, G. (2011). Anlatının söylemi. (F. B. Aydar, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
- Houppermans, S. (2008). Jean Echenoz, étude de l’œuvre. Bordas.
- Islakoğlu, P. M. (2006). Minimalizm kavramı ve mimarlıkta minimalist yaklaşımlar. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Irmak, C. H. (2002). Mimarlıkta yalınlık ve minimalist tavır. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Kılınç, A. (2011). Sevim Burak’ın küçürek öykücülüğü. Turkish Studies, Summer, 6 (3), 1983- 1994.
- Kızılçelik, S. (1996). Postmodernizm dedikleri. Saray Yayınları.
- Korkmaz, R. ve Deveci, M. (2011). Türk edebiyatında yeni bir tür: küçürek öykü. Grafiker
- Kökden, U. (1997). Kısa kurmaca. Adam Öykü Dergisi (Kısa kısa Öykü Özel Sayısı/ Eylül- Ekim), (12), 16-19.
- Kundera, M. (2009). Roman sanatı. (A. Bora, Çev.). Can Yayınları.
- Motte, W. (1999). Small worlds: minimalism in contemporary French literature. University of Nebraska.
- Öğüt, Ç. G. (2008). Popüler kültürün toplumsal etkileri ve pop sanat. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
- Öz, F. (2008). Yeni bir tür olarak çok kısa öykü. Hacettepe Üniversitesi- Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25 (2), 187-204.
- Özcan, M. E. (2002). Espace dans ‘Salle de bain’ de J.-P. Toussaint. Cahier de Linguistique et de Littérature- Mémoire et Espace, (2-3), 181-193.
- Özdoğru, P. (2004). Minimalizm ve sinema. Es Yayınları.
- Öztokat, N. (1997). Çağdaş Türk yazınında kısa kısa öykü. Adam Öykü Dergisi (Kısa Kısa Öykü Özel Sayısı/ Eylül-Ekim), (12), 41-45.
- Revaz, F. ve Pahud, S. (2021). Récit minimal et publicité. Sabrinelle Bedrane, François Revaz, Michel Viegnes (Eds.), Le Récit Minimal içinde (pp. 51-64). Sorbonne Nouvelle.
- Robbe-Grillet, A. (1989). Yeni roman. (A. Bezirci, Çev.). Ara Yayınları.
- Salman, Y. ve Hakyemez, D. (1997). Öykülemenin öyküsü. Adam Öykü Dergisi (Kısa Kısa Öykü Özel Sayısı/ Eylül-Ekim), (12), 5-15.
- Schoots, F. (1994). Littérature minimaliste. Jeunes Auteurs de Minuit, Les C.R.İ.N (Cahiers de recherche des instituts néerlandais de langue et de littérature française), (27), 127-144.
- Strickland, E. (1993). Minimalism: origins. Indiana University Press.
- Tilbe, A. ve Kuzeci, D. (2005). Jean-Philippe Toussaint’in Banyo (Salle de bain) adlı romanın küçürek (minimaliste) bir bakış. Edebiyat Öğretimi ve Deyişbilim Yazıları, Uluslararası V. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, (2), 638-647.
- Tosuner, N. (1997). Çok kısa öykü için çok kısa sözler. Adam Öykü Dergisi (Kısa Kısa Öykü Özel Sayısı/ Eylül-Ekim), (12), 40.
- Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. Sükrü Halûk Akalın (hzl.).
- West, D. (2005). Kıta Avrupa felsefesine giriş: Rousseau, Kant ve Hegel'den Foucault ve Derrida'ya. (A. Cevizci, Çev.). Paradigma Yayınları.
