Author :
Abstract
Bu makalede, ortak kültür kökenli iki ülke olarak, Türkiye ve Azerbaycan geleneksel müziklerinde mevcut bulunan kuramsal terimlerin doğru kullanılması ve anlaşılmasının, müzikteki eğitim ve performans iletişimindeki önemi üzerine odaklanılmıştır. Bilindiği gibi günümüzde var olan konservatuvar ve müzik okullarındaki öğrenci değişim programları ve teknolojinin sağladığı olanaklarla iki ülkenin müzik insanları daha sık iletişim halinde olabilmektedirler. Ancak burada müzikteki kuramsal ifadelerin doğru kullanılabilmesi ve bilginin doğru aktarılabilmesi müzik eğitimcileri ve öğrenciler arasındaki sözlü ve yazılı iletişimde önemli rol oynamaktadır. Özellikle geleneksel malzemeleri evrensel boyutta kullanma eğilimli bestecilerin bu konuya oldukça ilgili olduğu düşünülürse konunun önemi daha da artmaktadır. Bununla ilgili müzik kuram-kavramsal farklılıkların bu tip bir iletişim akışında zaman zaman tıkanıklıklara, müzik eğitiminde, bestecilikte ve hattâ performanslarda anlama/anlaşılma yetersizliği nedeniyle bir takım yanlış uygulamalara neden olduğu tespit edilmiştir. Yapılan sözlük, etimolojik ve müzik-kuramsal incelemeler ile bu problemlerin çözümüne yönelik ipuçları yakalanarak, var olan benzerliklerle de harmanlanarak alternatif önerilere yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
This article focuses on the importance of correct use and understanding of theoretical terms in traditional music of Turkey and Azerbaijan from the perspective of education and musical communication in performance, as two countries share a common cultural origin. As it is known, with the student exchange programs in conservatories and music schools as well as the opportunities provided by technology, the music community of the two countries can be in contact more frequently. However, the correct use of theoretical expressions in music and the correct transfer of information plays a vital role in oral and written communication between music educators and students. The importance of the matter increases even more seeing that composers who tend to use traditional materials on a universal scale are very interested in this area. It has been observed that this type of music-related theoretical and conceptual differences cause barriers from time to time in communication flow, and some misapplications due to lack of correctly understanding others and being properly understood by them in music education, composition and even performances. Following dictionary-based, etymological, and music theoretical assessments, alternative suggestions were proposed by catching clues towards the solution of these problems and blending them with the existing similarities.
Keywords
- Aktüze, İ. (2004). Müziği Anlamak – Ansiklopedik Müzik Sözlüğü. (2. Baskı, s. 335). İstanbul: Pan Yayıncılık
- Altaylı, S. (2018). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü. (1. Baskı. Cilt. 1, s.1632). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Atalay, A. (2015). Türk müziğinde “komalı ses” var mıdır? Ege Üniversitesi Devlet Türk 1Musikisi Konservatuvarı Dergisi, (7), 39-62.
- Devellioğlu, F. (2010). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (26. Baskı, s. 661). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Huseynaliyev, H. (2021). 20.Yüzyıl Azerbaycan Ve Türk Senfonik Müzik Eserlerinde Kullanılan Muğam-Makam Ezgileri. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü.
- İbn Sînâ. (2013). Mûsıkî. (A. H. Turabi, çev.). İstanbul: Litera Yayıncılık – İslam Felsefesi metinleri, 03.
- İzahlı Muğam Lüğəti (2015). Bakü: Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (AMEA) - Folklor Enstitüsü Yayınları.
- Károlyi, O. (1996). Müziğe Giriş – Introducing Music. (Çev. M. Nemutlu). İstanbul: Pan Yayıncılık.
- Melikov, A. (2008). Doğu muğamları. Şark-Garp.
- Muğam Ensiklopediyası (2008).Bakü: Musiqi Dünyası – Haydar Aliyev Vakfı.
- Ölmez, M. (2011). Türkiye’de Müzik Kültürü: Türkçe’de Ezgi ve Kopuz Hakkında. Çukurava Üniversitesi Türkoloji-Makale Bilgi Sistemi 12.12.2011 içinde (s. 481-482). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
- Özkan, İ. H. (2018). Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usûlleri – Kudüm Velveleleri (17. Baskı). Ötüken.
- Öztürk, O. M., Beşiroğlu, Ş. Ş., Bayraktarkatal, M. E. (2014). Makamı Anlamak: Makam Nazariye Tarihinde Başlıca Modeller. Müzikte Kuram, 10.
- Öztürk, O. M. (2014). Makam, âvâze, şûbe ve terkib: Osmanlı musiki nazariyatında pisagorcu “kürelerin uyumu/musikisi” anlayışının temsili. Rast Müzikoloji Dergisi, Cilt II, (1), s.149, s.34-35.
- Reinhard, K. – U. (2007). Türkiye’nin Müziği. (S. Sun, çev.). Ankara: Sun Yayınevi. (Atalay, 2015, s. 43)
- Say, A. (2001). Müziğin Kitabı. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
- Tokat, F. (2017). Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değerlerin XVI. yüzyılda Azerbaycan sahasında Türkçeye çevrilmiş bir metindeki örnekleri. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), Cilt I, (2), s. 86.
- Türkçe Sözlük (2005). (10. Baskı, s. 1330). Ankara: T
