İŞ YERİNDE DUYGUSAL BEZDİRİ'YE (MOBBİNG’E) MARUZ KALAN ÖĞRETMENE UYGULANAN DUYGUSAL BEZDİRME DAVRANIŞLARININ İŞ PERFORMANSINA YANSIYAN ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA.
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı; Bursa iline bağlı Osmangazi, Yıldırım ve Gürsu merkez ilçelerinde bulunan bazı ilk ve orta dereceli okullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin duygusal bezdiriye (mobbing’e) maruz kalma oranları ve bu oranların demografik özelliklerine göre ilişkilendirilip belirlenmesi, duygusal bezdirmeye maruz kalan öğretmenlerin iş performansı değişiminin tespiti ile bunların demografik özellikler (yaş ve cinsiyet) ile ilişkilerinin farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi ve son olarak; iş değişimi ile ilgili ifadelerin frekans dağılımlarının tespiti de diğer bir amaç olarak belirlenmiştir. Çalışmada mevcut durumu tespit etmek için 193 öğretmen üzerinden tarama (survey) modeli kullanılarak elde edilen veriler SPSS Statistics programına aktarılıp analizler tamamlanmıştır. Sürekli değişkenler için Kolmogorov Smirnov normallik testi uygulanmış, test sonucunda normallik varsayımının sağlanamadığı görülmüş bu nedenle non-parametrik testler kullanılmıştır. İki bağımsız grup arasında fark olup olmadığına Mann Whitney U testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında fark olup olmadığına Kruskal Wallis testi ile bakılmıştır. Elde edilen bulgularda; çalışılan iş yerlerinde duygusal bezdirme davranışlarının %42,5 oranında uygulandığı, duygusal bezdiri davranışları ile yaş ve cinsiyet değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı, duygusal bezdirme mağduru öğretmenlerin iş performansları değişimi ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin tespitinde cinsiyet değişkeninde anlamlı farklılıkların olmadığı ancak yaş değişkeninin arasında anlamlı farklılığın olduğu bulgulanmıştır. Sonuç olarak; duygusal bezdiri’ye maruz kalan öğretmenlerin, uygulanan eylemler sonucu iş performansları değişiminin olumsuz yönde olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine to what extent the teachers are exposed to emotional harassment who are working at various schools of Osmangazi, Yıldırım and Gürsu central districts of Bursa, and the fluctuations of the teachers in their teaching performance and to make a research on the relations of emotional harassment with demographic features. Additionally; to clarify whether occupational performance of the teachers who are exposed to emotional harassment change demographically or not is determined as secondary aim. The study was conducted on 193 teachers. Emotional harassment scale is used to find out (a) whether the teachers are exposed to emotional harassment, (b) their frequency distribution against emotional harassment and (c) if there are fluctuations in their occupational performance. The survey model was used to determine the current situation. The collected data was transferred to SPSS Statistics 22 programme and the analysis was completed. Kolmogorov Smirnov normality test was applied for continuous variables.The test results showed that the normality was not provided and for this reason non-parametric tests were used. Mann Whitney U test was used to see if there is difference between two independent groups and Kruskal Wallis test was used to see if there is difference for more than two independent groups. According to the obtained findings, emotional harrasment exists in working places 42.5 percent, there is no significance relationship between emotional harrasment behaviours and age/gender variables, while determining the relation between the fluctuations in occupational performans and demographic features of the teachers who are exposed to emotional harrasment, gender variable is not found to be significant difference, but age variable is found to be significant difference. As a result of the study, it is seen that emotional harassment which exists in occupational environment has negative effects on teachers and their occupational performance.
Keywords
- Bilgel, N., Aytaç, S. ve Bayram, N. (2006). Bullying İn Turkish White-Collar Workers. Occupational Medicine,56(4), 226–231. Web: http://journals.indexcopernicus.com/abstracted.php?level=5&icid=485145/ adresinden 05 Mayıs 2014 tarihinde alınmıştır.
- Bingöl, B. (2007). İşyerinde Yıldırma (Mobbing) ve Yıldırma Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Browne, M. N. andSmith, M. A. (2008).Mobbing In The Workplace: The Latest Illustration Of Pervasive Individualism İn American Law.Employee Rights and Employment Policy Journal, 12/131.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Yıldırma Arasındaki İlişki.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,Cilt: 33, 77-87.
- Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri.(1. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
- Davenport, N., Schwartz, R. D. and Eliot, G. P. (2003). Mobbing, İşyerinde Duygusal Taciz. (Çev: Önertoy, O. C.), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Dick, R. and Wagner, U. (2001). Stress and Strain İn Teaching: A Structural Equation Approach. British Journal of Educational Psychology, 71/2, 243–259. Web: www.sciencedirect.com/ adresinden 20 Nisan 2014 tarihinde alınmıştır.
- Ertek, S. Ş. (2009).Yıldırma ve Yıldırma Mağduru Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma.Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Field, T. (1996). Bully In Sight, How To Predict, Resist, Challenge and Combat Workplace Bullying Overcoming. The Silence and Denial By Which Abuse Thrives.
- Hoel, H. nd Cooper,C. L. (2009). Destructive Conflict and Bullying At Work. Manchester School Of Management. University Of Manchester, Institute Of Science and Technology.
- Karaca, G. N. (2009).AB Ülkelerinde İşyerinde Psikolojik Tacizin Boyutları: Psikolojik Tacizle Mücadele ve Bu Mücadelede Sendikaların Rolü.Çimento İşveren Dergisi, Cilt: 23,5.
- Karakale, S. B. (2011). Mobbing ve MobbingleBaşa Çıkma Yöntemleri Mobbing Mağdurlarına Yönelik Bir Araştırma.Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
- Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Karavardar, G. (2009). İş Yaşamında Psikolojik Yıldırma ve Psikolojik Yıldırmaya Direnç Gösteren Kişilik Özellikleri ile İlişkisi. Yayımlanmış doktora tezi,İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Köse, E. (2010). Bir Üniversite Hastanesinde Hekim ve Hemşirelerin Algıladıkları Örgüt Kültürünün Mobbing Davranışlarına Etkisi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Köse, S. ve Uysal, Ş. (2010). Kamu Personelinin Yıldırma (Mobbing) ve Boyutları Hakkındaki Düşünceleri Üzerine Bir Çalışma: Manisa Tarım İl Müdürlüğü Örneği. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 1
- Kutlu, F. (2006). İşyerinde Duygusal Taciz’in (Mobbing) Çalışanın Tükenmişliği Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler
- Laçiner, V. (2006). Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz).Uşak Stratejik Gündem (USG), Web: htpp://www.turkishweekly.net/turkce/makale.php?id=98/ adresinden 21 Mayıs 2014 tarihinde alınmıştır.
- Leymann, H. (1990). Mobbing And Psychological Terror At Workplaces. Violence and Victims, 5, 119–26.
- Leymann, H. (1996). The Content and Development Of Mobing At Work Of Work and Organizational Psychology.Journal Of Europen,5(2), 165–184.
- Salin, D. (2001). Prevalence and Forms Of Bullying Among Business Professionals: A Comparison Of Two Different Strategies For Measuring Bullying. Europen Journal Of Work and Organizational Psychology, 10/4, 432-441.
- Solmuş, T. (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişiler Arası İlişkiler. (1. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Türk Dil Kurumu (2014). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş baskı). Ankara: TDK. Web: www.tdk.gov.tr/ adresinden 12 Mayıs 2014 tarihinde alınmıştır.
- Tınaz, P. (2007). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing).Mercek Dergisi, Cilt: 1,İstanbul: Mees Yayınları.
- Tınaz, P. (2008), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). (2. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
- Tınaz, P., Bayram, F. ve Ergin, H. (2008). Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
- Vartia, M. (1996). The Sources Of Bullying-Psychological Work Environment and Organisational Climate. The European Journal Of Work and Organisational Psychology.
- Yıldırım, A. and Yıldırım, D. (2006). Mobbing İn The Workplace By Peers and Managers: Mobbing Experienced By Nurses Working İn Healthcare Facilities İn Turkey and Its Effect On Nurses.Journal Of Clinical Nursing.August, p. 1444-1453.
