Author :
Abstract
Türk edebiyatının, modernleşme sürecinin 1980 sonrası evresinde, roman türü özelinde teknoloji ve medya eksenli etkilerle farklı bir yapılanma içine girdiği gözlemlenebilir. 1990’lı yıllara gelindiğinde, Dijital Çağ denilen dönemle, dijitalleşme sürecinin getirilerinden olan yeni medya araçlarıyla Türk edebiyatı çalışmalarının elektronik ortama taşınmaya başlaması, yeni medya araçları denilen ve web teknoloji temelli yeni türlerin üretilmesi ve elektronik edebiyata özgü hipermetinlerin Türk edebiyatını etkileyeme başlamasını romanlarda tespit etmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı Türk edebiyatının dijitalleşme sürecinden nasıl etkilendiğini, elektronik edebiyatla etkileşimini, medya araçlarıyla üretilen romanların, medyaların özeliklerinden ne şekillerde yararlandığını tartışmaya açmaktır. Ortaya konulacak tespitlerin temelinde dijitalleşme süreci ve medya kavramının genişlemesinin yer alması, yeni kavram ve terimlerin türemesi nedenleriyle literatür taraması yönteminden yararlanılmıştır. Bu yolla dijital, elektronik edebiyat, hiperkurgu, yeni medya medyalararasılık gibi kavramlar da tartışma ekseninde irdelenecektir. Medya ve teknoloji ilişkilerini sorgulamaya uygun Medyalararasılık Kuramı çerçevesinde Enis Batur’un tam adı Acı Bilgi & Fugue Sanatı Üzerine Bir Roman Denemesi olan romanı inceleneceğinden,kuramsal analiz yararlanılan ikinci yöntem olacaktır. Romanın analizi sonucunda tespit edilen bulgulardan biri, eserde yoğun bir şekilde farklı medyaların, sanatların ve türlerin kullanılmasıyla (müzik, fotoğraf, sinema, gezi, şiir vs) “girişik biçim” veya “composite artwork” denilen türden yapının oluşmasıdır. Bu tespite paralel varılan sonuçlar arasında; Türk romanında kullanılan medyalararası ilişkilerleromanlarda yapısal-içeriksel özelliklerin değişip dönüşmesine imkan sağlanırkenberaberinde “melezleşme, görselleşme, medyalaşma” gibi özellikleri barındıran eserlerin üretimini de getirmiştir. Yeni türlerin ve edebi ürünlerin üretildiğinin ortaya konulması sonucu dışında yazar ve okur özelliklerinin değişim geçirdiğinin ortaya konulması varılan sonuçlardandır. Edebi tür, okur ve yazar modellerindeki yenilikler dijitalleşme-yeni medya imkanlarının etkileriyle gerçekleşmiştir. Bu durumda yeni okuma biçimlerinin (dijital okuryazarlık gibi), yeni gerçeklik türlerinin romanlarda kullanılmasının (artırılmış gerçeklik gibi) ve medya eksenli yeni yöntemlerin (transmediality gibi) roman türünün diğer sanat alanlarıyla bağ kurmasına yol açtığı varılan bir diğer sonuçtur.
Keywords
Abstract
It can be observed that Turkish literature, in the post-1980 phase of the modernization process, entered into a different structuring with technology and media-oriented effects, especially for the novel genre.After the 1990s, with the Digital Age period, it is possible to detect in novels that Turkish literature studies started to move to the electronic environment with the new media tools that are one of the benefits of the digitalization process, new media tools and new genres based on web technology were produced, and hypertexts specific to electronic literature began to affect Turkish literature.The aim of this study is to discuss how Turkish literature was affected by the digitalization process, its interaction with electronic literature, and to discuss how the novels produced by the media and affacted its features.The literature review method was used because of the digitalization process and the expansion of the concept of media, and the derivation of related new concepts and terms.In this way, concepts such as digital, electronic literature, hyperfiction, new media, intermediality will also be examined on the axis of discussion.Because Enis Batur’s novel Acı Bilgi & Fugue Sanatı Üzerine Bir Roman Denemesi was analyzed within the framework of Intermediality Theory, which is suitable for questioning the relations between media and technology, theoretical analysis was used as the second method.The results of the study are;The structures called "integrated form" or "composite artwork" are formed by the intense use of different media, arts and genres in the works. Intermedia relations in Turkish novels have enabledchanging of structural-content features and transform novel which have brought features such as "hybridization, visualization, mediaization". In addition to the production of new genres and literary products, the characteristics of the author and reader have changed.
Keywords
- Acungil, M. (2019). 24 Soruda Dijital Dönüşüm. İstanbul: Tuti Kitap.
- Ağıl, N. (2016). Ekfrarsis: Batı'da ve Bizde Görsel Sanatın Sözlü Tasviri. İstanbul: Simurg.
- Atalay, G. E. (2018). Dijital Çağda Marshall McLuhan’ı Yeniden Düşünmek: Bir Uzantı ve Ampütasyon olarak Yeni Medya Teknolojileri. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi/Journal of Social Research and Behavioral Sciences. 28-30 Nisan.
- Batur, E. (2013). Acı Bilgi & Fugue Sanatı Üzerine Bir Roman Denemesi. İstanbul: Kırmızı Kedi.
- Cuma, F.İ. (2021). Edebiyatın Medyaları - Medyalararasılık ve Komparastik. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Çelik, H. (2018). Dil ve Yeni Medya. İstanbul: Doğu Kitabevi.
- Dijk, V. J. (2006). The Network Society Social Aspects of New Media. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Hartmann, J. (2015). Ekphrasis in the Age of Digital Reproduction. Handbook of Intermediality:
- Heffernan, A.W. (2015). Ekphrasis and Representation. New Literary History, Vol. 22, No. 2, Probings: Art, Criticism, Genre (Spring, 1991), pp. 297-316
- Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Jensen, K.B. (2016). Intermediality. Klaus Jensen, Robert T. Craig, Eric Walter Rothenbuhler, Jefferson Pooley (Ed.). The International Encyclopedia of Communication Theory and Philosophy içinde(3-5). U.S.A: John Wiley & Sons, Inc. DOI: 10.1002/9781118766804.wbiect170
- Johansson, C. & Petersson, S. (2018). Introduction. Sonya Petersson, Christer Johansson, Magdalena Holdar, and Sara Callahan (Ed.). In The Power of the In-Between: Intermediality as a Tool for Aesthetic Analysis and Critical Reflection içinde (1– 21). Stockholm: Stockholm University Press. DOI: https://doi.org/10.16993/baq.a. License: CC-BY.
- Jones-Kavalier. (2006). Connecting the Digital Dots: Literacy of the 21st Century. Educause Revıew.Erişim Adresi: https://er.educause.edu/articles/2006/1/connecting-the-digitaldots-literacy-of-the-21st-century (Erişim Tarihi: 19.07.2021).
- Kayaoğlu, E. (2009). Edebiyat Biliminde Yeni Bir Yaklaşım: Medyalararasılık. İstanbul: Selenge Yayınları.
- Kayaoğlu, E. (2015). Edebiyat Biliminde Yeni Bir Yaklaşım Olarak Medyalararasılık. Cemal Sakallı
- Kopuşlar, Yenileşmeler, V.Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi içinde (584- 594). Erişim Adresi: https://avesis.istanbul.edu.tr/yayin/e8f3dec7-45d6-42cf-864f7b9bc666f323/edebiyat-biliminde-yeni-bir-yaklasim-olarak-medyalararasilik (Erişim Tarihi: 26.09.2021).
- Landow, G. P. (1997). Hypertext 2.0. USA: Johns Hopkins University Press.
- Manovich, L. (2001). The Language of New Media. USA: Cambridge MIT Press.
- McLuhan, M. (2014). Gutenberg Galaksisi. İstanbul: Yapıkredi Yayınları.
- McLuhan, M. (2017). Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu.İstanbul: Yapıkredi
- Nelson, T. H. (1987). Literary Machines. Edition 87.1. The report on, and of, Project. USA:Nobel Yayınları.
- Özutku, F. (2014). Giriş. Fatih Özutku, Mücahit Küçükyılmaz, Hakan Çapur, Kemal İlter, İbrahim Sığın, Yalçın Arı (Ed.). Sosyal Medyanın ABC’si içinde(1-9). İstanbul: Alfa Basım Yayım.
- Petho, A. (2011). Cinema And Intermediality: The Passion For The In-Between. Cambridge Newscatle: Scholars Publishing.
- Rippl, G. (2015). Introduction: Why Intermediality? Gabriele Rippl (Ed.). Handbook of Intermediality: Literature –Image – Sound – Music içinde (1-6). Switzerland: De Gruyter.
- Tuğal, S. A. (2018). Oluşum Süreci İçinde Dijital Sanat. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
- Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: TDK Yayınları.
- Ülper, H. (2011). Öğrencilerin, Okumaya İsteklendirici Etmenlerle Karşılaşma Durumu: Öğretmen,
- https://dergipark.org.tr/tr/pub/deubefd/issue/25121/265265 (Erişim Tarihi: 02.10.2021).
- Wolf, W. (1999). The Musicalization of Fiction: A Study in the Theory and History of Intermediality.Amsterdam: Rodopi.
- Yengin, D. (2012). Yeni Medyaya Eleştirel Bakış. Deniz Yengin (Ed.).Yeni Medya ve… içinde (39-49). İstanbul: Anahtar Kitaplar.
