ERWIN PANOFSKY’NİN İKONOGRAFİK VE İKONOLOJİK ELEŞTİRİ YÖNTEMİNE GÖRE HUGO VAN DER GOES’UN “İLK GÜNAH” ADLI ESERİNİN “KARŞILAŞTIRMALI” ANALİZİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada Erwin Panofsky’nin “İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi” yöntemi kullanılarak Hugo van der Goes’un tahminen 1479 yılında yaptığı “İlk Günah” adlı resmi analiz edilmiştir. Resim, Kuzey Rönesansı’nın değerli eserlerindendir. Panofsky önemli bir sanat tarihçisidir ve kendi geliştirdiği bu yöntem ile bir eserin doğru okumasını yaparak derin bir şekilde kavranmasını savunmuştur. İkonografik ve ikonolojik eleştiri yöntemine göre eserin çözümlenmesinde; doğal anlam (olgusal, ifadesel anlam), uzlaşmalı anlam (ikincil anlam) ve içsel anlam (içerik) olmak üzere üç kısımda değerlendirme yapılmaktadır. Goes’un “İlk Günah” adlı yağlıboya eseri İncil’de geçen bir hikâyeyi anlatır. Hıristiyanlık, Yahudilik ve Müslümanlık için önemli bir olayı betimler. Hikâyede Âdem ve Havva yasak meyveyi yiyerek ilk günahı işlerler ve cennetten kovulurlar. Eser karşısında elde ettiğimiz ilk bulgu doğal anlam incelemesi olan izleksel düzeyde gördüğümüz bu önemli dini tasvirdir. Ardından yöntemin ikinci kısmını oluşturan eserdeki yan anlam ve son olarak yöntemin üçüncü kısmı olan eserin içsel anlamı analiz edilerek yapıt analiz edilmiştir.
Keywords
Abstract
In this study, the painting called "The Original Sin" by Hugo van der Goes, which was made presumably in 1479 was analyzed by using Erwin Panofsky's "Iconographic and Iconological Art Criticism" method. The painting has its place among the valuable works of the Northern Renaissance. Panofsky is an essential art historian and with this method he developed, he stood up for a deep understanding of work by reading it correctly. In line with the iconographic and iconological criticism method, in the analysis of the work, evaluation is made in three parts, which are being natural meaning (factual, expressive meaning), consensus meaning (secondary meaning), and internal meaning (content). The oil painting by Goes, "The Original Sin" tells a story that takes part in the Bible. It depicts an important event for Christianity, Judaism, and Islam. In the story, Adam and Eve commit the original sin by eating the forbidden fruit and are expelled from heaven. The first finding we deduced concerning the work is this important religious depiction, which we observe at the thematic level that is a natural meaning analysis. Subsequently, the work was analyzed in the wake of analyzing the connotation in the work that constitutes the second part of the method, and finally the inner meaning of the work, which is the third part of the method.
Keywords
- Akyürek, E. (1995). Erwin Panofsky ve “İkonografi ve İkonoloji” Üzerine. Önay Sözer (Ed.), İkonografi ve İkonoloji içinde s. 7-20. İstanbul: Afa Yayıncılık.
- “A’raf Suresi 11. Ayet”. (https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/A'r%C3%A2f-suresi/965/11-ayet- tefsiri). Erişim Tarihi: 11.11.2021.
- “A’raf Suresi 12 ve 13. Ayet”. (https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/A'r%C3%A2f-suresi/966/12- 13-ayet-tefsiri). Erişim Tarihi: 11.11.2021.
- “A’raf Suresi 14 ve 15. Ayet”. (https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/A'r%C3%A2f-suresi/968/14- 15-ayet-tefsiri). Erişim Tarihi: 11.11.2021.
- “A’raf Suresi 16-17-18. Ayet”. (https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/A'r%C3%A2f-suresi/970/16- 18-ayet-tefsiri). Erişim Tarihi: 11.11.2021.
- Cömert, B. (2008). Mitoloji ve İkonografi (2. Baskı). Ankara: De Ki Basım Yayım.
- Dewey, J. (2010). Okul ve Toplum (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Erinç, S. M. (1998). Sanatın Boyutları. İstanbul: Çınar Yayınları.
- Erinç, S. M. (2004). Kültür Sanat Sanat Kültür (2. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Ersoy, A. (2002). Sanat Kavramlarına Giriş (3. Baskı). İstanbul: Yorum Sanat Yayıncılık.
- Farthing, S. Ed. (2012). Sanatın Tüm Öyküsü. (G. Aldoğan ve F. Candil Çulcu, Çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
- Flaman Resmi. (1983). Sanat Tarihi Ansiklopedisi içinde (Cilt. 3, s. 423-431). (H. Kuruyazıcı ve Ü. Alsaç, Çev.). İstanbul: Görsel Yayınlar.
- Goes, Hugo van der. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi içinde (Cilt. 2, s. 686). İstanbul: Yem Yayın.
- Gombrich, E. H. (2002). Sanatın Öyküsü (3. Basım). (E. Erduran ve Ö. Erduran, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hançerlioğlu, O. (2013). Felsefe Sözlüğü (21. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- “İris Çiçeğinin Hikayesi” (Erişim Tarihi: 27.04.2020) https://www.bitkicenter.com/iris-cicegi- hikayesi-mezarlik-zambagi/
- Kısa, M. (2012). Kısa Açıklamalı Kur’an-ı Kerim Meali. Konya: Armağan Kitaplar.
- Panofsky, E. (1995). İkonografi ve İkonoloji: Rönesans Sanatının İncelenmesine Giriş. (E. Akyürek, Çev.). İstanbul: Afa Yayıncılık.
- Sanat Kitabı 500 Sanatçı 500 Sanat Eseri. (1997). (M. Haydaroğlu, Çev.). İstanbul: Yem Yayınları.
- “Yaratılış 2”. (https://incil.info/kitap/Yaratilis/2). Erişim Tarihi: 11.11.2021
- “Yaratılış 3”. (https://incil.info/kitap/gen/3). Erişim Tarihi: 11.11.2021
- Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2015). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü (14. Basım). İstanbul:
- Resim 1: Hugo van der Goes, “İlk Günah” (Erişim Tarihi: 20.04.2020)
- Resim 2: Titian (Tiziano Vecellio), “Âdem ve Havva” (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
- Resim 3: Lucas Cranach, “Âdem ve Havva” (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
