Author :
Abstract
Anadolu’nun en önemli kültürel değerlerinden biri olan olan kırkyama zanaatı; günümüzde kültürel mirasın da bir birikim olarak, gelenekselin, çağdaş sanattaki önemli ayaklarından birini oluşturmaktadır. Halk arasında “kırk pare”, “yamalı bohça”, “hanım dilendi bey beğendi” gibi birkaç isimle de bilinen, geçmişten bu yana her kültürde dayanışmanın sembolü olarak görülen kırkyama, artmış, kullanılmayan atık kumaş parçalarının yeniden değerlendirilmesi ile ortaya çıkan bir el işi tekniğidir. Kırkyamanın; Hindistan’dan, İpek Yolu ile Avrupa’ya sonrasında da Amerika’da ticari ve sanatsal alanda, tarihsel gelişimi içerisinde yerini alması, kültürel anlamda da uluslararası değerini ortaya koymaktadır. Anadolu’daki tarihi, Selçuklulara dayanan bu miras, farklı doku, renk ve desenlerin bir araya gelmesiyle, bütünlük oluşturmuş, aynı zamanda da sanatsal eylemler içerisinde de disiplinler arası etkileşimlerle (resim, heykel, vs.) bir potada eritilmeye başlamıştır. Tarihsel süreç içerisinde, zanaattan sanata doğru evrilerek her geçen gün önem kazanmakta, farklı disiplinlerde üreten sanatçılar tarafından da tercih edilen bir tekniğe dönüşmektedir. Kırkyamanın, diğer disiplinler ile birlikte seramik sanatında da tercih edilen tekniklerden biri olduğu görülmektedir. Koreli seramik sanatçısı YehRim Lee de bu tekniği kullanan sanatçılardan biridir. Lee’nin, özellikle seramik enstalasyonlarında, yaklaşık 200 yıllık Kore kırkyama tekniklerinden biri olan Jogakbo’ya atıfta bulunduğu izlenmektedir. Jogakbo, geleneksel kumaşların artık parçalarından bojagi denilen yerli sarma bezleri yapmak için kullanılan bir patchwork tarzıdır. Bu çalışmada, Güney Koreli Seramik Sanatçısı YehRim Lee’nin eserlerinde bu tekniği nasıl kullandığı, yorumladığı ele alınacaktır.
Keywords
Abstract
Patchwork craft, one of the most important cultural values of Anatolia; Today, as an accumulation of cultural heritage, it constitutes one of the important pillars of the traditional in contemporary art. Patchwork, which is known as "kırk pare, yamalı bohça, hanım dilendi bey beğendi" and seen as a symbol of solidarity in every culture since the past, is a handicraft technique that emerges with the re-evaluation of waste fabric pieces that are not used. Patchwork; The fact that it takes its place in the historical development of trade and art from India to Europe via the Silk Road and from there to America reveals its international value in terms of culture. This heritage, which dates back to the Seljuks in Anatolia, has formed a unity with the combination of different textures, colors and patterns, and has also begun to be considered together with interdisciplinary interactions (painting, sculpture, etc.) within artistic actions. In the historical process, it evolved from craft to art, gained importance day by day and turned into a technique preferred by artists who produce in different disciplines. It is seen that patchwork is one of the preferred techniques in ceramic art along with other disciplines. Korean ceramic artist YehRim Lee is one of the artists who use this technique. It is observed that Lee refers to Jogakbo, one of the nearly 200-year-old Korean patchwork techniques, especially in her ceramic installations. Jogakbo is a patchwork style used to make indigenous wrapping cloths called bojagi from leftover pieces of traditional fabrics. In this study, it will be evaluated how South Korean Ceramic Artist YehRim Lee uses and interprets this technique in her works.
Keywords
- Ağatekin, E. (2016). İşlemeli Seramikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (s. 947-959).
- Dal, P. (2021, Ağustos). Parçadan Bütüne Kırkyamanın Seramik Sanatında Çağdaş Yorumlamaları. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi Bilimsel Proje Araştırmaları 2001E003 no’lu Yüksek Lisans tez projesi.
- Meriç, D., & Yıldırım, L. (2017). Yokluk/ Bolluk ve Sürdürülebilirlik Açısından Zorunluluk Kapsamında Kırkyamanın Kavramsal Dönüşümü. IMFARTS 2017 / 2. Akdeniz ve Kültür Sanat Çalıştayı'nda Uluslararası Güzel Sanatlar Sempozyumu, (s. 158-164).
- Monthly, C. (2018, Kasım). Spotlight retail therapy. Ceramic Monthly, (s. 104).
- Önbaş, S., & Mutlu, S. (2018). Geleneksel Atık Değerlendirme Kırkyama. Iksad Publishing House.
- Özpulat, F. (1998). Geleneksel Kültürümüzde Kırkpare. Tekstil ve Mühendis, (s. 37-41).
- Sevim, S. S., & Yeşilmen, N. (2016). Kırkyama’nın Seramik Sanatına Yansıması: Zoe Hillyard Örneği. Anadolu Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi, 10, (s. 180-190).
- Sönmez, E. (2019, Temmuz). Günümüz Sanatında Kırkyama Tekniğinin Kullanımı Ve Uygulamalar, Yayınlanmış yüksek lisans tezi.
- http-1: http://birgunbiryerde.blogspot.com/2013/11/yama-isi-krkyama-gibi-isim leriyle.html, Erişim Tarihi: 28.08.2021.
- http-2: http://www.quiltmuseum.org.uk/collections/heritage/1718-coverlet.html, Erişim Tarihi: 24.03.2021.
- http-3: http://galeri.genelturktarihi.net/pazirik-kurgani/attachment/54#!prettyP hoto[images]/0/, Erişim Tarihi: 28.03.2021.
- http-4: https://www.eqsuk.com/news/consumer/a-brief-history-of-patchwork-and- quilting/190, Erişim Tarihi: 17.04.2020.
- http-5: https://www.reelkapitone.com.tr/kapitone-nedir.html#, Erişim Tarihi:14.07.2021.
- http-6: https://www.yehrimlee.com/about, Erişim Tarihi: 28.02.2021.
- http-7: https://www.vam.ac.uk/articles/jogakbo-traditional-korean-patchwork, Erişim Tarihi: 22.12.2020.
- http-8: https://www.yehrimlee.com/installation/fiberous, http-9: https://www.yehrimlee.com/installation/let-me-grow, Erişim Tarihi: 21.10.2021 http-10: https://www.yehrimlee.com/installation/shopping-spree,
- http-12: https://www.yehrimlee.com/installation/cubed, Erişim Tarihi: 21.10.2021.
