Author :
Abstract
Bu araştırmada Tarsus Arap Alevi toplumunda kullanılan Arapça mesellere yer verilmiş ve bu meseller dil ve cümle yapısı yönünden incelenmiştir. Arapça mesellerin araştırma alanından derlenerek kayıt altına alınması ile adeta toplum belleği olan mesellerin yaşatılması ve bilim dünyasının hizmetine sunulması amaçlanmıştır. Araştırma malzemesinin derlenmesi sırasında alan araştırma metodu, gözlem ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Arapça mesel örneklerinin derlenmesinde sözlü kaynaklardan yararlanılmıştır. Kaynak şahıslar yörenin kültürel değerlerini ve Arapçasını iyi bilen 50 yaş üzeri kişilerden oluşmuştur. Arapça dil kullanıcıları sayısının her geçen gün azaldığı Tarsus Arap Alevileri arasında günümüzde Türkçe atasözü kullanımın yaygınlaşma eğiliminde olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte Arapça mesellerin özellikle ikinci kuşağa kadar ileri yaş kimseler tarafından bilindiği ve gündelik hayatta sıkça kullanıldığı görülmüştür. Sahada toplamda 185 adet Arapça mesel derlenmiş ve bu mesellerde günlük konuşma dilinin aksine Türkçe söz varlığı etkisinin yok denecek kadar az olduğu olduğu ve cümle yapısı yönünden de Arap dünyası halk meselleri özelliklerini koruduğu anlaşılmıştır.
Keywords
Abstract
In this research, Arabic proverbs used in Tarsus Arab Alawite society were compiled and these proverbs were examined in terms of language and sentence structure. By compiling and recording Arabic proverbs from the research area, it is aimed to keep the proverbs that are the memory of the society alive and present them to the service of the scientific world. During the compilation of the research material, field research method, observation and interview techniques were used. Oral sources were used in the compilation of Arabic proverb examples. The resource persons consisted of people over the age of 50 who knew the cultural values and Arabic of the region well. It has been understood that the use of Turkish proverbs tends to become widespread in the Tarsus Arab Alevi community, where the number of Arabic language users is decreasing day by day. However, it has been seen that Arabic proverbs are known by the elderly people, especially up to the second generation, and are frequently used in daily life. A total of 185 Arabic proverbs have been compiled from the research area, and it has been understood that, unlike the colloquial language, in these proverbs, the effect of Turkish vocabulary is almost non-existent, and it preserves the characteristics of the Arab world folk tales in terms of sentence structure.
Keywords
- ‘Abūdī, M. (1979). el-Emsālu’l-‘āmmiyye fī Necd. Menşūrātu Dārı’l-Yemāme.
- ‘Askerī, Ebū Hilāl (1988). Cemheratu’l-emsāl. Dāru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye.
- Acat, Y. (2017). Mhallemî lehçesinde kullanılan atasözü ve deyimlerin Siirt Arapçasında kullanılan atasözü ve deyimlerle mukayesesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 62 (1), 245-254.
- Ahmed, İ. (2004). eş-Şa‘bu’l-Mıṣrī fī emsālihi’l-‘āmmiyyeh. eş-Şeriketu’d-Devliyye li’t-Tıbā‘a.
- Akay, S. (2019). Siirt Arapçası’ndaki deyimler ve mesellerin filolojik özellikleri. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 277-288.
- Bedir, H. (2002). Eseru’l-edebi’ş-şa‘bī fi’l-edebi’l-ḥadīs. Dāru’l-Vefā.
- Cengiz, E. (2021). Siirt Arapçasında kullanılan atasözleri ve deyimlerde dini motifler”. The Journal of Mesopotamian Studies, 6 (1), 129-143.
- Çiçek, S. (2019). Siirt Arap Diyalektinde Kullanılan Atasözü ve Deyimler Üzerine Bir Çalışma. Yüksek lisans tezi, Şırnak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ezherī, Ebū Mansūr Muhammed b. Ahmed (2001). Tehzību’l-luġa. thk. Rıyād Zekī Kāsım. Dāru’l-Ma‘rife.
- Gülcü, İ. (2018). Hatay’ın Altınözü Bölgesi’nde Konuşulan Arapça Diyalektiği: Atasözleri, Deyimleri ve Bunların Fasih Arapçayla Karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Halitim, L. (2016). el-Emsālu’ş-şa‘biyyetu’l-Cezāiriyye beyne’t-te’essur ve’t-te’sīr. Doktora tezi, Muhammed Budyāf Üniversitesi Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü.
- Hāşimī, A. (1999). Cevāhiru’l-Belāġa fī ‘ulūmi’l-me‘ānī ve’l-beyān ve’l-bedī‘. thk. Yusuf es- Sumīlī. el-Mektebetu’l-‘Asriyye.
- Isfahānī, R. (2009). el-Mufredāt. thk. Safvān Ahmed Dāvūdī. Dāru’l-Kalem.
- İbn Fāris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Fāris b. Zekeriyyā er-Rāzi (2011). Mu‘cemu Maḳāyīsi’l- luġa. thk. İbrāhīm Şemseddīn. Dāru’l-Kütubi’l-‘Ilmiyye.
- İbn Manzūr, Ebu’l-Fazl Cemāluddīn Muhammed b. Mükerrem b. Alī b. Ahmed el-Ensārī (1971). Lisānu’l ‘Arab. thk. ‘Āmir Hasan Haydar. Dāru’l Kutubi’l-‘İlmiyye.
- Meydānī, Ebu’l-Fazl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. İbrāhīm en-Nīsābūrī (1987). Mecma‘u’l-emsāl. thk. Muhammed Muhiddin Abdulhamid. el-Mu‘āveniyyetu’sSekāfiyyetu li’l-Astānat er-Radaviyye.
- Muberred, Ebu’l-‘Abbās Muhammed b. Yezīd (1999). el-Muḳteẓab. thk. Hasan Hamed. Dāru’l- Kütubi’l-‘Ilmiyye.
- Mutlu, G. (2021). Türkçe-Arapça dil ilişkilerine tarihsel ve güncel bir bakış: Mardin Arapçası atasözleri örneği. The Journal of Mesopotamian Studies, 6 (2), 179-202.
- Oy, A. (1972). Tarih Boyunca Türk Atasözleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Ökten, A. İ. (2017). Anadolu’nun Sırlı Aynası Arap Aleviler (Nusayriler). Karahan Kitabevi.
- Önel, A. (2016). Harran Araplarında dil ve edebiyat bağlamında Arapça meseller ve tahlilleri. Yüksek lisans tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özcan, Y. (2021). Tarsus Araplarının Sözlü Edebiyatı. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Suyūtī, Celāluddīn Abdurrahmān b. Ebī Bekr (2014). el-Muzhir fī ‘ulūmi’l-luġati ve enva‘uhā. thk. Fuād Ali Mansūr. Dāru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye.
- Tavīl, Muhammed Emin Gālip (2000). Arap Alevilerinin Tarihi: Nusayrîler. çev. İsmail Özdemir. Chiviyazıları Yayınevi.
- Türkan, H. K. (2015). Hatay Yöresi Arap Alevileri Folkloru. Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Winter, S. (2016). A history of the Alawis: From Medieval Aleppo to the Turkish Repuclic. Princeton University Press.
- Yüceol Özezen, M. (2016). Çukurova Arapçasına Türkçeden geçmiş fiil kökleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (3), 195-214.
- K1. Süleyman B., 80 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Haziran 2018.
- K2. Nuri B., 51 yaş, Atalar, Tarsus, Ekim 2019.
- K3. Semire S., 64 yaş, Mantaş, Tarsus, Temmuz 2018.
- K4. Atahan A.,50 yaş, Atalar, Tarsus, Mayıs 2018.
- K5. Muna K., 58 yaş, Cumhuriyet, Tarsus, Ekim 2019.
- K6. Keriman I., 64 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Mayıs 2018.
- K7. Esin S., 68 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Ekim 2019.
- K8. Selma D., 59 yaş, Bahçe, Tarsus, Temmuz 2020.
- K9. Ali Fuat Y., 52 yaş, Atalar, Tarsus, Mayıs 2018.
- K10. Zehra Ç., 64 yaş, Mantaş, Tarsus, Temmuz 2020.
- K11. Asiye N., 57 yaş, Atalar, Tarsus, Ekim 2019.
- K12. Nevzat Ç., 63 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Temmuz 2018.
- K13. Mithat Ş., 59 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Ocak 2019.
- K14. Süleyman G., 70 yaş, Yeşilkuyu, Tarsus, Mayıs 2018.
- K15. Selma N., 51 yaş, Duatepe, Tarsus, Haziran 2018.
- K16. Hatice A., 50 yaş, Yeşil, Tarsus, Haziran 2018.
- K17. Kişisel Görüşme, Tarsus, 2019.
- K18. Ramazan Ö., 60 yaş, Musalla, Tarsus, Ekim 2019.
- K19. Mehmet Ç., 57 yaş, Musalla, Tarsus, Mart 2019.
- K20. Mahide C., 64 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Temmuz 2018.
- K21. Kişisel Görüşme, Tarsus, 2019.
- K22. Müzeyyen Ç., 70 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Mayıs 2018.
- K23. Rabiye H., 58 yaş, Atalar, Tarsus, Mayıs 2018.
- K25. Hayriye U., 72 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Ekim 2019.
- K26. Hayriye Ö., 50 yaş, Yeşilkuyu, Tarsus, Eylül 2019.
- K27. Gülümser T., 67 yaş, Atalar, Tarsus, Temmuz 2020.
- K28. Güner B., 48 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Mayıs 2018.
- K29. Meryem A., 70 yaş, Mantaş, Tarsus, Haziran 2018.
- K30. Bedia M., 69 yaş, Yeşilkuyu, Tarsus, Temmuz 2018.
- K31. Hamiyet Y., 69 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Ocak 2019.
- K32. Sebiha H., 72 yaş, Yeşil, Tarsus, Ekim 2019.
- K33. Yıldız L., 71 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Mayıs 2018.
- K34. Semire K., 69 yaş, Atalar, Tarsus, Aralık 2019.
- K35. Gülistan H., 76 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Ocak 2019.
- K37. Süreyya T., 68 yaş, Duatepe, Tarsus, Temmuz 2018.
- K39. Mihriban Ç., 61 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Mayıs 2018.
- K40. Nilay M., 56 yaş, Duatepe, Tarsus, Mayıs 2018.
- K41. Hülya Y., 65 yaş, Yeşilkuyu, Tarsus, Ekim 2019.
- K43. Selahattin Y., 48 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Mayıs 2018.
- K44. Muhterem Y., 77 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Mayıs 2018.
- K45. Aysel M., 58 yaş, Duatepe, Tarsus, Eylül 2019.
- K46. Leyla Z., 60 yaş, Atalar, Tarsus, Temmuz 2019.
- K47. Gülden C., 46 yaş, Aliefendioğlu, Tarsus, Mayıs 2019.
- K48. Meryem Ö., 63 yaş, Yeşil, Tarsus, Temmuz 2018.
- K49. Emel A., 59 yaş, Duatepe, Tarsus, Şubat 2019.
- K50. Sevinç K., 50 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Temmuz 2020.
- K51. Semiha K., 64 yaş, Yeşiltepe, Tarsus, Mayıs 2018.
