Author :
Abstract
Endüstri 3.0 ile başlayan dijital devrim Endüstri 4.0 ile gelişerek yapay zekâ ve robot teknolojilerinin birçok alanda yer almasına imkân sağlamıştır. Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi ve buna bağlı olarak tüketici ihtiyaçlarının değişmesi birçok sektörü değişen koşullara uyum sağlamak zorunda bırakmıştır. Dördüncü endüstri devriminin dinamikleri söz konusu değişimi hızlandırarak hem işletmelerin hem de tüketicilerin tercihlerinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Bu dinamikler arasında yer alan yapay zekâ ve robot teknolojileri de hem insanların günlük hayatlarının vazgeçilmezi hem de birçok işletmenin başvurduğu teknolojik yenilik olarak ifade edilmektedir. Sanayi endüstrilerinden sonra hizmet endüstrilerinde de görülmeye başlayan robotik uygulamalara yönelik örnekler turizm hizmetlerinde görülmeye başlamıştır. Dünyada ilk ve tek örneği Japonya’da yer alan tamamen robotlar ile hizmet sunan Hen-na Otel’in yanı sıra insan çalışanlar ile robotların birlikte yer aldığı işletme örnekleri gittikçe çoğalmaktadır. Bu çalışmanın amacı; temeli insan-insan iletişimine dayanan turizm hizmetlerinin sunumunda yer alan robot kullanımına yönelik uygulama örneklerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda turizm hizmetleri içerisinde; otel işetmeleri, yiyecek-içecek işletmeleri, tur rehberliği ve havalimanlarında yer alan hizmetler değerlendirilerek bu alanlarda uygulanmaya başlayan robot kullanımına yönelik örneklere yer verilmiştir. Örnekler incelendiğinde uygulamaların büyük bir çoğunluğunda robotların insan çalışanlara yardımcı olmak amacıyla kullanılması söz konusudur. Henüz ilk uygulamalar olarak değerlendirilen bu uygulamalardan yola çıkarak turizm işletmelerinin geleceğine yönelik tahminlerde bulunulmaktadır.
Keywords
Abstract
The digital revolution that started with Industry 3.0 developed with Industry 4.0, allowing artificial intelligence and robot technologies to take place in many areas. The rapid development of technology and the corresponding change in consumer needs have forced many sectors to adapt to changing conditions. The dynamics of the fourth industrial revolution accelerated this change and started to play an important role in the preferences of both businesses and consumers. Artificial intelligence and robot technologies, which are among these dynamics, are both indispensable for people's daily lives and are expressed as technological innovations that many businesses apply. Examples of robotic applications, which have started to be seen in service industries after industrial industries, have started to be seen in tourism services. In addition to the Hen-na Hotel, the first and only example in the world, which provides service entirely with robots in Japan, the examples of businesses in which human employees and robots take place are increasing day by day. The aim of this study; The aim of this study is to examine the application examples for the use of robots in the presentation of tourism services based on human-human communication. For this purpose, within the tourism services; Hotel businesses, food and beverage businesses, tour guiding and services in airports are evaluated and examples of robot use that have started to be implemented in these areas are given. When the examples are examined, it is possible to use robots to help human workers in the majority of applications. Based on these applications, which are considered as the first applications, predictions are made for the future of tourism enterprises.
Keywords
- TUI Group, (2018). https://www.tuigroup.com/en-en/media/press-releases/2018/2018-08-23- tuis-first-robotic-humanoid-employee, Erişim tarihi: 18.07.2018
- Adalı, E. (2017). Yapay Zekâ. İTÜ Vakıf Dergisi, 75,8-13.
- Akın Robotics, (2020). https://akinrobotics.com/tr/akinsoft-insansi-robot-ada-gh5.php, Erişim Tarihi: 03.05.2020
- Alçın, S. (2016). Üretim için yeni bir izlek: Sanayi 4.0. Journal of Life Economics, 3(2), 19-30.
- Banger, G. (2018). Endüstri 4.0 Ekstra. Dorlion Yayınevi.
- Bilim Teknik (2019) http://www.bilimteknik.tubitak.gov.tr/ sites/default/files/bilgipaket/robotik/ tanimlar.html, Erişim Tarihi: 11.04.2019
- Bowen, J., & Morosan, C. (2018). Beware hospitality industry: The ro- bots are coming. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 10(6), 726–733.
- Boyraz, B. (2011). Müzelerde Sergileme Yöntemleri Bağlamında Teknoloji Kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Burgard, W., Cremers, A. B., Fox, D., Hähnel, D., Lakemeyer, G., Schulz, D., ... & Thrun, S. (1999). Experiences with an interactive museum tour-guide robot. Artificial intelligence, 114(1-2), 3-55.
- Capnary, M. C. (2016, August). Human Resource Planning and Use of Technology to Company Efficiency and Employment Creation. Case Study: PT. Go-Jek Indonesia. In 2016 Global Conference on Business, Management and Entrepreneurship (pp. 549-554). Atlantis Press.
- Çelik, P., & Topsakal, Y. (2017). Akıllı turizm destinasyonları: Antalya destinasyonunun akıllı turizm uygulamalarının incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 149166.
- Demirhan, A., Kılıç, Y. A., & İnan, G. (2010). Tıpta yapay zekâ uygulamaları, Yoğun Bakım Dergisi, 9(1), 31-41
- Digital Bursa (2019). https://www.digitalbursa.com/simdi-ve-gelecekte-robotlarin-is- dunyasindaki-yeri/, Erişim Tarihi: 03.05.2019
- Digital Trends, (2020). https://www.digitaltrends.com/cool-tech/robot-waiter-ginger/, Erişim Tarihi: 05.05.2020
- Doğan, S. (2020). In Which Department (s) the Robots Might Be Employed: Evidence From Turkish University Students. In Handbook of Research on Smart Technology Applications in the Tourism Industry (pp. 295-322). IGI Global.
- Durmuş, A. (2019). Endüstri 4.0 Eğitim 4.0 Liderlik 4.0 Toplum 5.0., Efe Akademi.
- EBSO, (2015), Sanayi 4.0, Ege Bölgesi Sanayi Odası Araştırma Müdürlüğü, www.ebso.org.tr/ebsomedia/documents/sanayi-40_88510761.pdf, Erişim Tarihi: 19.07.2017
- Erbay, M. (2017). Yeni Nesil Teknolojiler ile Müzelerde Eğitim. Millî Eğitim (214), 255-268.
- Euro News, (2018). https://tr.euronews.com/2018/06/29/sevimli-robotlarin-sonuncusu-hoscakal- asimo, Erişim Tarihi: 25.07.2018
- Fan, S. (2020). Yapay zekâ yerimizi mi alacak (Çev: İ. G. Çıgay). Hep kitap
- Gagliordi, N. (2016). This Watson-Powered robot concierge is rethinking the hotel industry. https://www.zdnet.com/article/this-watson-powered-robot-concierge-is-r ethinking-thehotel-industry/. Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Gierczak, B. (2011). The History of Tourist Transport after the Modern Industrial Revolution. Polish Journal of Sport Tourism, 18(4), 275-281.
- Gladstone N. (2016). Are robots the future of hotels, https://www.oyster.com/articles/ 53595arerobotsthefutureofhotels/, Erişim Tarihi: 25.04.2020
- Gretzel, U. (2011). Turizmde akıllı sistemler: Bir sosyal bilim perspektifi. Turizm araştırması Annals, 38 (3), 757-779.
- Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z. & Koo, (2015). Smart tourism: foundations and developments. Electronic Markets. 25(3), 179-188.
- Gümüş, F. (2019). Müzelerde yapay zekâ uygulamaları, etkileri ve geleceği (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Hansonrobotic (2020). https:/ /www.hansonrobotics.com/sophia/). Erişim Tarihi: 26.09.2020.
- Hardesty, L. (2013). Surprisingly simple scheme for self-assembling robots http://news.mit.edu/2013/simple-scheme-for-self-assembling-robots-1004, Erişim tarihi:
- Harrison, C., Eckman, B., Hamilton, R., Hartswick, P., Kalagnanam, J., Paraszczak, J., & Williams, P. (2010). Foundations for smarter cities. IBM Journal of research and development, 54(4), 1-16.
- Hermann, M., T. Pentek & B. Otto. (2016). Design Principles for Industrie 4.0 Scenarios. Proceedings of 2016 49th Hawaii International Conference on Systems Science, January 5–8, Maui, Hawaii.
- Hermann, M., T. Pentek, & B. Otto. (2016). Design Principles for Industrie 4.0 Scenarios.
- Hospitalitytech, (2019). https://hospitalitytech.com/5-ways-ai-and-big-data-are-transforming- hotel-industry, Erişim Tarihi: 19.08.2019
- IA International (2017). Universites with AI Programs. http://www.aiimternational.org/ universities.html, Erişim Tarihi: 18.01.2020
- Ivanov, S. & Webster, C. (2017). Adoption of robots, artificial intelligence and service automation by travel, tourism and hospitality companies–a cost-benefit analysis. Artificial Intelligence and Service Automation by Travel, Tourism and Hospitality Companies–A Cost-Benefit Analysis.
- Ivanov, S., Webster, C. & Berezina, K. (2017). Adoption of Robots and Service Automation by Tourism and Hospitality Companies. Revista Turismo & Desenvolvimento, 27(28): 1501-1517.
- İbiş, S. (2019). Turizm Endüstrisinde Robotlaşma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3): 403-420.
- İçöz, O (1998). Seyahat Acentaları ve Tur Operatörlüğü Yönetimi. (2. Baskı). Detay Yayıncılık.
- İpar, M. S. (2020), Konaklama İşletmelerinde İnovasyon, B. Suna ve A. Vatan (Ed.) Turizm Endüstrisinde İnovasyon içinde (s. 190-195). Nobel yayıncılık.
- Janicke, M. & Jacob, K. (2009). A Third Industrial Revolution? Solutions to the Crisis of Resorce-intensive Growth. Environmental Policy Research Centre, Freie Universitat, Berlin.
- Jarvis, H. (2016). Robot-run hotel gets guinness approval. https://standbynordic.com/ robot-run- hotel-gets-guinness-approval/, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Kagermann, H., Helbig, J., Hellinger, A., & Wahlster, W. (2013). Recommendations for implementing the strategic initiative INDUSTRIE 4.0: Securing the future of German manufacturing industry; final report of the Industrie 4.0 Working Group. Forschungsunion.
- Kayıkçı, Y.M., & Bozkurt, K. A. (2018). Dijital çağda Z ve Alpha kuşağı, yapay zekâ uygulamaları ve turizme yansımaları, Sosyal Bilimler Metinleri, 1, 54-64.
- Kiprutto, N., Wambui Kig, F., & Koome Riungu, G. (2011). Evidence on the adoption of e- tourism technologies in Nairobi. Global Journal of business research, 5(3), 55-66.
- Koç, O. (2019). Daha iyi bir dünya için yapay zekâ, Doğan Kitap.
- Lasi, H., Fettke, P., Kemper, H. G., Feld, T. &Hoffmann, M. (2014). Industry 4.0. Business & Information Systems Engineering, 6, 239-242.
- Lickorish, L.J. & Jenkins, C.L. (2006). An Introduction to Tourism. Jordan HİLL, Oxford: Butterworth-Heineman.
- Mahiroğulları, A. (2005). Endüstri Devrimi Sonrasında Emeğin İstismarını Belgeleyen İki Eser: Germinal ve Dokumacılar. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, (32),
- Moeuf, A., R. Pellerin, S. Lamouri, S. Tamayo-Giraldo, & R. Barbaray. (2017). The Industrial Management of SMEs in the Era of Industry 4.0. International Journal of Production Research Published. 56(3),1118-1136.
- Murphy, J., Gretzel, U. & Pesonen, J. (2019). Marketing robot services in hospitality and tourism: the role of anthropomorphism. Journal of Travel & Tourism Marketing, 36(7),
- Murphy, J., Hofacker, C. & Gretzel, U. (2017). Dawning of the age of robots in hospitality and tourism: Challenges for teaching and research. European Journal of Tourism Research, 15, 104–111.
- Ohlan, R. (2018). Role of Information Technology in Hotel Industry. International Journal of Scientific Research in Computer Science, Engineering and Information Technology, 3(2): 277-281.
- Osawa, H., Ema, A., Hattori, H., Akiya, N., Kanzaki, N., Kubo, A., Koyama, T. & Ichise, R. (2017, August). Analysis of robot hotel: Reconstruction of works with robots. In 2017 26th IEEE International Symposium on Robot and Human Interactive Communication (RO-MAN) (pp. 219-223). IEEE
- Outman J.L. & Outman E.M. (2003). Industrial Revolution: Almanac. Farmington Hills: Thomson Learning.
- Öz, E. (2018). Robotlar İnsanların Yerini Alabilecek Mi?. http://www.medikalnews.com/robotlar-insanlarin-yerini-alabilecek-mi/, Erişim Tarihi:
- Özdoğan, O. (2019). Endüstri 4.0 Dördüncü Sanayi Devrimi ve Endüstriyel Dönüşümün Anahtarı. İstanbul: Pusula.
- Pierce, A. (2015). A hotel staffed by robots. http://www.technologytoday.us/co lumnPDF/A_Hotel_Staffed_by_Robots.pdf/, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Pieska, S., Luimula, M., Jauhiainen, J. & Spiz, V. (2013). Social Service Robots in Wellness and Restaurant Applications. Journal of Communication and Computer, 10: 116-123.
- Reese, B. (2018). Dördüncü çağ: Akıllı robotlar, bilinçli bilgisayarlar ve insanlığın geleceği. (M. Doğan, Çev). Say Yayınları.
- Robotic Kitchen, (2018). https://boston.eater.com/2018/4/27/17290330/downtown-crossing- robotic-kitchen, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Schwab, K. & Davis, N. (2018). Dördüncü Sanayi Devrimini Şekillendirmek. (N. Özata, Çev). Optimist.
- Schwab, K. (2018). Dördüncü Sanayi Devrimi (Z. Dicleli, Çev.). Optimist Yayım ve Dağıtım.
- Siciliano, B. & Khatib, O. (2019). Humanoid robots: Historical perspective, overview, and scope. In A. Goswami, & P. Vadakkepat (Eds.), Humanoid robotics: A reference (pp. 3–8). The Netherlands: Springer.
- Social Tables, (2019). https://www.socialtables.com/blog/hospitality-technology/hilton-robot/, Erişim Tarihi: 08.04.2019.
- Şahin, E. & Kaya, F. (2019). Pazarlamada Yeni Dönem Endüstri 4.0, Yapay Zekâ ve Akıllı Asistanlar. Çizgi Kitapevi.
- Şener, S. & Elevli, B. (2017). Endüstri 4.0’da yeni iş kolları ve yüksek öğrenim. Mühendis Beyinler Dergisi, 2(1), 25-37.
- TDK (2021). Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/ index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cadd9eda6429 7.87552443 Erişim Tarihi: 10.04.2019
- Teknoloji Güncem (2019). https://www.teknolojigundem.com/haber/pandemide-insansi- robotlara-talep-artti-seri-uretime-geciliyor/1545081 2019, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Thomas Cook, (2019). https://thomascook.caa.co.uk/, Erişim Tarihi: 26.09.2019
- Touch Restrourant, (2020). https://www.touchrest.com/, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Travelzoo. (2016). Seyahat edenler 2020 yılına kadar tatillerinde robotlar bekliyorlar. PR Newswire. https://www.prnewswire.com/news-releases/travellers-expect-robots-ontheir-holidays-by-2020-571461481.html, Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Trejos, N. (2016). Introducing Connie, Hilton’s new robot Concierge. https://www.usa today.com/story/travel/roadwarriorvoices/2016/03/09/introducing-connie-hi ltons-newrobot-concierge/81525924/. Erişim Tarihi: 15.01.2019
- Tung, V.W.S. & Law, R. (2017). The potential for tourism and hospitality experience research in human–robot interactions, Int. J. Contemp. Hospit. Manag. 29, 10, 2498–2513.
- Turizm Güncel (2019). https://www.turizmguncel.com/haber/onumuzdeki-15-yilda-turizm-is- kollarinin-47si-degisecek 2019, Erişim Tarihi: 12.01.2020
- Tuyed (2019). http://www.tuyed.org.tr/turizmde-insansi-robotlar-devri/ 2019, Erişim Tarihi:
- Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, Ar-Ge Mevzuat Şubesi. (2017). Yapay zekâ ve yeni teknolojiler, https://uib.org.tr/tr/elektronik-kutuphane.html?t=ArGe%2CRaporlar%2CDi%C4%9Fer&q=yapay+zeka&d=&p=, Erişim Tarihi:
- Walsh, T. (2020). 2062 Yapay Zekâ Dünyası, (Z. Dirihan, Çev.). Say Yayınları.
- Wisskirchen, G., Biacabe, B. T., Bormann, U., Muntz, A., Niehaus, G., Soler, G. J., & von Brauchitsch, B. (2017). Artificial intelligence and robotics and their impact on the workplace. London: IBA Global Employment
- Xu, L. D., Xu, E. L., & Li, l. (2018). Industry 4.0: State of the art and future trends. International journal of production research, 56, 8, 2941, 2962.
- Yılmaz, F. (2018). Robotlar Hayatımızda. Journal of Humanities and Social Sciences, 12: 109- 120.
- Zhou, K., Liu T. & Zhou. L. (2015). Industry 4.0: towards future industrial opportunities and challenges, in: 2015 12th International Conference on Fuzzy Systems and Knowledge Discovery (FSKD), IEEE, 2147–2152
