Author :
Abstract
Batı’da teknolojik gelişmeler, kentleşme, yeni tüketim alışkanlıkları, sınıfsal farklılıklar ve kapitalist toplum düzenine geçilmesiyle modernlik tezahür etmiştir. Modern devletler tüm bu gelişmelerin yanısıra matbaanın da icadıyla birlikte bilgiyi geleneksel toplumlar üzerinde güç olarak kullanmıştır. Çalışmada Batı modernliği sürecinde Batı’da Rönesans, reform ve Aydınlanma gibi ekonomik, bilimsel, kültürel ve sanatsal devrimlerin doğuşuna değinilmiştir. Sanayi Devrimi’yle birlikte burjuva sınıfının doğuşuna ve Batı’nın modern toplum düzenine geçiş evrelerine yer verilmiştir. Batı’nın modernliği oluşturduğu süreçte kültürel ve sanatsal faaliyetlerin de moderniteyle paralel şekilde ilerlediği vurgulanmıştır. Çalışmanın kavramsal çerçevesi ‘modernlik’ ve ‘modernleşme’ kavramlarının ayrımlarının belirginleşmesi üzerine kurgulanmıştır. Modern Batı ile modernliği kendi kültürel kimliği üzerine inşa edemeyen yeni bir devlet olan Türkiye karşılaştırılmıştır. Türkiye’nin bir modernleşme toplumu olduğu ve Türkiye’de modern toplum inşası için sanayi devrimi, kapitalist üretim ve tüketim alışkanlıkları, burjuva sınıfı gibi ön koşulların devlet teşvikiyle oluşturulmaya çalışıldığına dikkat çekilmiştir. Bu önkoşulların devlet eliyle oluştarılması sonucunda bazı aksaklıkların oluşabileceği tartışılmıştır. Çalışmanın temel hedefi bir modernleşme ülkesi olan Türkiye’nin modernleşme politikaları ile kültür/sanat arasındaki ilişkiyi irdelemektir. Bu bağlamda Erken Cumhuriyet Türkiye’sinin birçok değeri, kültürü, sanatı ve tasarımları kendi görüşleri doğrultusunda şekillendirmek istediği anlaşılmaktadır. Çalışmada toplumun her kesimine kolayca ulaşabilmesi açısından güçlü bir medyum olan afişlerin bu amaçlar doğrultusunda sıklıkla kullanıldığı vurgulanmış ve örnek olarak İhap Hulusi Görey’in ‘Vatandaş’ adlı afiş tasarımı ele alınmıştır. Doküman analizi yöntemiyle yorumlanan ‘Vatandaş’ afişi Cumhuriyetin modernleşme projesinin altında yatan bazı tartışmalı politikaları açık ve net biçimde ifade ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Modernity has emerged in the West with technological developments, urbanization, new consumption habits, class differences and the transition to a capitalist social order. In addition to all these developments, modern states have used information as a power over trandition societies with the invention of the printing press. In the study, the emergence of economic, scientific, cultural and artistic revolutions such as the Renaissance, reform and Enlightenment in the west in the process of Western modernity is mentioned. With the Industrial Revolution, the birth of the bourgeois class and the transition phases of the West to the modern social order are included. It has been emphasized that in the process where the West created modernity, cultural and artistic activities also progressed in parallel with modernity. The conceptual framework of the study is based on the clarification of the distinctions between the concepts of ‘modernity’ and ‘modernization’. The modern West and Turkey, a new state that could not build modernity on its own cultural identiy, were compared. It has been pointed out that Turkey is a modernization society and that the preconditions such as the industrial revolution, capitalist production and consumption habits, and the bourgeois class are tried to be created by state incentives for the construction of a modern society. It has been argued that as a result of the creation of these prerequisites by the state, some disruptions may occur. The main objective of the study is to examine the relationship between the modernization policies of Turkey and culture/art. In this context, it is understood that Early Republican Turkey wanted to shape many values, cultures, arts and designs in line with its own views. In the study, it was emphasized that the posters, which are a powerful medium in terms of being easily accessible to all segments of the society, are frequently used for these purposes, and the poster desing of İhap Hulusi Görey named ‘Citizen’ is discussed as an example. It has been concluded that the ‘Citizen’ poster, interpreted with the method of document analysis, celarly expresses some of the controversial policies undurlying the modernization project of the Republic.
Keywords
- Yavuz, Hilmi. (2009). Alafrangalığın Zihin Tarihi-Geleneğin Tasfiyesi ya da Yeniden Üretilmesi. Timaş Yayınları, İstanbul.
- Shiner, Larry. (2004). Sanatın İcadı. İ, Türkmen, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
- Horkheimer, Max, W.Theodor, Adorno. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği. O, Özügül, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
- Ketenci, Hasan Fehmi, Can Bilgili. (2006). Yongaların Onbinyıllık Gizemli Dansı. Beta Yayınevi, İstanbul.
- Köker, Levent.(2000). Modernleşme Kemalizm ve Demokrasi. İletişim Yayınları, İstanbul.
- Ortaylı, İlber. (2007). Avrupa ve Biz. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Cem, İsmail. (1995). Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Çiğdem, Ahmet. (2001). Aydınlanma Düşüncesi. Dedalus Yayınları, İstanbul.
- Dellaloğlu, F. Besim. (2012). Benjaminia: Dil, Tarih ve Coğrafya. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Giddnes, Antony. (2016). Modernliğin Sonuçları. E, Kuşdil, İstanbul. Ayrıntı Yayınevi.
- Aralov, Semyon Ivanovic. (2014). Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları. H, Ediz, İstanbul. İş Bankası Kültür Yayınları.
- Berman, Marshall. (2013). Katı Olan Herşey Buharlaşıyor. Ü, Altuğ, İstanbul. İleştişm Yayınları.
- Gülgör, Murat, (28.07.2021), https://muratgulgor.blogspot.com/2011/09/saygisizlikla-savas- dernegi-murat.html
