Author :
Abstract
Türklerin İslamlaşmasının ardından kurulan Büyük Selçuklu Devleti, Abbasi halifeleri ile ilişkisinin de etkisiyle Sünni İslam’ın siyasi ve askeri gücü haline gelmişti. XI. yüzyılın ortalarından itibaren Anadolu’ya yerleşmeye başlayan Türkler, Malazgirt savaşı ardından burada yeni kurdukları beylikler ve sonrasında Türkiye Selçuklu Devleti ile kendilerini göstermişlerdir. XIII. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi gücünü yitirip gittikçe zayıflamasıyla birlikte ikinci beylikler dönemi başlamıştır. Tüm bu süreç içerisinde, Orta Asya’da başlayan İslamlaşma hareketi ile Müslümanlaşan Türklerin, Anadolu’ya geldikten sonra dini açıdan ne tür farklılaşmalar yaşadığı merak duygumuzu hareketlendirmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan çalışmada; öncelikle Türklerin uzun yıllar süren İslamlaşma süreci genel hatlarıyla ele alınıp, ardından Anadolu’da tesis ettikleri yeni siyasi yapıların İslam anlayışı, Saruhanoğulları Beyliği özelinde incelenmeye çalışılmıştır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin yıkılması ile birlikte Batı Anadolu’da kurulan Saruhanoğulları Beyliği’nin idarecilerinin dini konulardaki yaklaşımı, alim ve din adamlarına verdikleri önem, inşa ettirdikleri dini müesseseler ve özellikle tasavvufi çevreler ile ilişkileri kapsamında değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Great Seljuk State, which was established after the Islamization of the Turks, became the political and military power of Sunni Islam with the effect of its relations with the Abbasid caliphs. XI. from the middle of the century, they began to settle in Anatolia, and after the Battle of Malazgirt, they showed themselves with the principalities they had just established here, and then with the Turkey Seljuk State. XIII. when we come to the last century beyliks began the second period with the Turkey Seljuk Empire weakened gradually loses political power. The process of Islamization of the Turks that lasted for many years was discussed in general terms, and then the Islamic understanding of the new political structures they established in Anatolia was tried to be examined in terms of the Sarukhanid dynasty. The approach of the administrators of the Sarukhanid dynasty, established in western Anatolia with the fall of the Turkey Seljuk State, on religious issues, the importance they give to scholars and clergy, the religious institutions they have built, and especially their relations with Sufi circles were tried to be evaluated within the scope of.
Keywords
- Ayas, Mehmet Rami. Türkiye'de İlk Tarikat Zümreleşmeleri Üzerine Din Sosyolojisi Açısından Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1991.
- Barthold, V.V. Moğol İstilasına Kadar Türkistan. haz. Hakkı Dursun Yıldız. İstanbul: Türk Tarih Kurumu, 1990.
- Çelebi, Evliya. Seyahatname. haz. Seyit Ali Kahraman. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2011.
- Eravcı, Mustafa - Korkmaz, Mustafa. Saruhanoğulları ve Osmanlı Klasik Döneminde Manisa'da Yaşayan Kültürel İzleri. Manisa: Manisa Valiliği Yayınları, 1999.
- Erdoğru Mehmet Akif - Bıyık Ömer. Defter-i Evkafı-ı Liva-i Saruhan. Ankara: Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Yayınları, 2014.
- Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlânâ'dan sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1953.
- Güngör, Erol. İslam Tasavvufunun Meseleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1982.
- İbn Battuta, Ebu Abdullah Muhammed Tancî. İbn Battuta Seyahatnamesi. çev. A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.
- İbn Bibi. el-Evâmirü'l-Alâiye fi'l-Umûri'l-Alâiye. çev. Mürsel Öztürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1996.
- İbn Fazlan. İbn Fazlan Seyahatnamesi. haz. Ramazan Şeşen. İstanbul: Bedir Yayınları, 1975.
- Kara, Seyfullah. Selçuklular'ın Dini Serüveni. İstanbul: Şema Yayınevi, 2006.
- Karakaya, Enis. "İlyas Bey Mescidi". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/166. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
- Keleş, Bahattin. “Talas Savaşı’nın Türklerin İslamiyet’i Kabul Etmelerindeki Yeri ve Önemi”, Türk Dünyası Araştırmaları, 255, (2016), 83-96.
- Kocasavaş, Yıldız, "Eski Türklerde Yas ve Ölü Gömme Adetleri". Türkler. ed. Hasan Celal Güzel. 67-75. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
- Köprülü, Fuad. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Yayınları, 1976.
- Ocak, Ahmet Yaşar. "Selçuklular ve Beylikler Devrinde Tasavvufî Düşünce". Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı 1, ed. Ahmet Yaşar Ocak. 429-439. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2006.
- Ocak, Ahmet Yaşar. “Ortaçağlar Anadolu'sunda Toplum, Kültür ve Entellektüel Hayat (1071- 1453)”. Ortaçağlar Anadolu'sunda İslam'ın Ayak İzleri, haz. Nurettin Pirim, Haşim Şahin. 247-338. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2011.
- Ocak, Ahmet Yaşar. Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2000.
- Ocak, Ahmet Yaşar. Türkler, Türkiye ve İslam. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
- Sarıkaya, Fatih, “Halvetiyye Tarikatının Kurucusu Meselesine Dair Yeni Bir Değerlendirme ve Revak Sultan”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 6/3, (2017), 2078
- Sarıtaş, Eyüp. İslamiyetten Önce Türklerde Kültürel Hayat. İstanbul: Scala Yayınları, 2010.
- Sözen, Metin. Anadolu Medreseleri-Selçuklular ve Beylikler Devri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversite Matbaası, 1972.
- Turan, Osman. Selçuklular ve İslamiyet, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1999.
- Turan, Osman. Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi. İstanbul: Turan Neşriyat, 1969.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1969.
- Wittek, Paul. Menteşe Beyliği 13-15. Asırda Garbi Küçük Asya Tarihine Ait Tetkik. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1986.
- Yıldız, Hakkı Dursun. İslamiyet ve Türkler. İstanbul: Kamer Yayınları, 2000.
