Author :
Abstract
Sinemanın en önde gelen türlerinden biri olarak nitelendirilen western sineması, aynı zamanda Amerikan kültürünün en güçlü taşıyıcılarından da biri olarak kabul edilmektedir. Kendi yarattığı kült karakterler, benzer konu ya da temalarla Amerikan yaşam tarzını bir tür mite dönüştüren bu janr, yarattığı etki dolayısıyla kendine farklı alt türlerle İspanya, İtalya hatta Türkiye’de de yer bulmuştur. Bu sayede western film kültürü, yerel motiflerin de etkisiyle daha lokal bir film türüne dönüşmüştür. Bu dönüşüm, toplumsal cinsiyet rolleri başta olmak üzere birçok sosyo-kültürel kodu şekillendirmiştir. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, özellikle 1970’li yılların başlarında Yeşilçam’da büyük bir furya yaratan ve “Anadolu Western” olarak da bilinen Türk yapımı spagetti western sinemasındaki kadın kimliğinin bileşenlerini analiz etmektir. Bu noktada ötekileştirilen ve cinsel birer obje haline dönüştürülen kadınların eril bir bakış açısıyla bu film türünde ne şekilde erotize edildiğini göstermek amacıyla, 1969-1971 yılları arasında çekilmiş üç farklı yapıma ait film posteri, feminist bir bakış açısıyla ve göstergebilim aracılığıyla analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda, Türk spagetti western yapımların ataerkil kodları pekiştiren, fallosentrik bir anlayışa sahip olduğu ortaya konulmuş ve bu yapımların kadını ikincil konuma iten, erkek egemen bir sistemin uzantısı olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords
Abstract
Regarded as one of the most prominent genres of cinema, western cinema is also considered as one of the strongest carriers of American culture. This genre, which has transformed the American way of life into a myth, with cult characters, similar subjects or themes that are frequently covered, has had a place in Spain, Italy and even Turkey with different subgenres owing to effects it created. Thus, it has made into a more local film type thanks to its domestic impacts. This transformation in spagetti westerns has influenced many socio-cultural codes, especially gender roles. In this context, the main concern of this study is to examine the components of female identity in the Turkish Spaghetti Western Cinema, also known as “Anadolu Western”, which resulted in a huge boom in Yeşilçam in the early 1970s. In this regard, the film posters pertaining to three different films shot between 1969-1971 have been analyzed from a feminist and semiotic perspective with the aim of showing how women are transformed into sexual objects by means of male gaze perspective. As a result of these analyzes, it has been revealed that Turkish Spaghetti Western productions have a phallocentric understanding that reinforces patriarchal codes and it has been observed that they are extensions of a male-dominated system that pushes women into a secondary position.
Keywords
- Abisel, N. (1998). Popüler Sinema ve Türler. İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Akyol, O. (2015). Yerli Westernler. Y. Özkoçak (Ed.), Türlerle Türk Sineması içinde (s.193- 212). İstanbul: Derin Yayınları.
- Atayman, V. & Çetinkaya, T. (2016). Popüler Sinema’nın Mitolojisi: Komedi, Western, Melodrama ve Korku. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Bazin, A. (2013). Sinema Nedir? (İ. Şener, Çev.). İstanbul: Doruk Yayınları.
- Berger, J. (2014). Görme Biçimleri (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Birincioğlu, Y.D. (2017). Görsel hazzın dişil örüntüleri: Mavi Kod (Code Blue). Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(4),114-128.
- Burton, G. (1995). Görünenden Fazlası: Medya Analizlerine Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Buscombe, E. (2008). Tür Sineması-Western, G. Nowell-Smith (Ed.), Dünya Sinema Tarihi (A. Fethi, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Connell, R.W. (2005). Masculinities. California: University of California Press.
- Çiçek, M. (2014). Dilbilimsel ilkeler görsel göstergelere uygulanabilir mi?. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 38-51.
- Fisher, A. (2011). Racial Frontiers in The Spaghetti Western: Politics, Violence and Popular Italian Cinema. New York: I.B. Tauris.
- Fridlund, B. (2006). The Spaghetti Western: A Thematic Analyses. North Carolina: McFarland.
- Gehring, W.D. (1988). Handbook of American Film Genres. Connecticut: Greenwood Press.
- Gönen, M. (2008). Western ve Amerika: Bir Ulus-Uygarlık Kurgusu. İstanbul: Versus Kitap.
- Hughes, H. (2004). The Filmgoers’s Guide to Spaghetti Westerns. New York: I.B. Tauris.
- Hyams, J. (1983). The Life and the Times of the Western Movie. New York: Gallery Books.
- İşlek, S.T. (2018), Biz Bu Kasabada Yabancıları Sevmeyiz. Sekans Sinema Kültürü Dergisi, 9, 102-119.
- Kuhn. A. & Westwell, G. (2012). A Dictionary of Film Studies. Oxford: Oxford University Press.
- Monaco, J. (2002). Bir Film Nasıl Okunur? Sinema Dili, Tarihi ve Kuramı, (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Oğlak Yayınları.
- Mulvey, L. (2010). Görsel Haz ve Anlatı Sineması. S. Büker&G. Topçu (Ed.) Sinema: Tarih- Kuram Eleştiri, (N. Abisel, Çev.). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Parsa, A.F. & Akçora, E. (2016) Ses Dergisinde Eril Bakış Altında Nesneleştirilen Kadınİmgeleri. Z. Ö. Sağlamtimur (Ed.), Sanat ve İletişim Aracı Olarak Fotoğraf Kitabı içinde (s.37-56). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınevi.
- Platinga, C. (1998). Spectacle of death: Clint Eastwood and violence in “Unforgiven”. Cinema Journal, 37, 65-83.
- Sancar, S. (2013). Erkeklik: İmkânsız İktidar, Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
- Scognamillo, G. & Demirhan, M. (2005). Fantastik Türk Sineması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Sığın, A. & Canatan, A. (2018). Connell’ın ‘erkeklikler’ teorisinde işbirlikçi erkek, madun erkek ve marjinal erkek: hegemonik erkekliğin kavramsal hegemonyası. Sosyal BilimlerDergisi, 32, 163-175.
- Sim, Ş. & Göncü, S. (2020). Türk western’ine yapısalcı bir yaklaşım: Yahşi Batı örneği, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 35, 115-138.
- Sinema: Popüler Sinema Dergisi (1998). Western Dosyası. Sayı:41. İstanbul: 1 Numara Yayıncılık.
- Spicer, J.A. (2012). The changing face of the western: an analysis of Hollywood western films from director John Ford and others during the years 1939 to 1964. ETD Archive, 581.
- Şimşek, A. & Öner, R. (2015). Türkiye’de hegemonik erkeklik: medyada ve hukukta izler, dönüşümler ve olasılıklar. Global Media Journal TR Edition, 6(11), 447-477.
- Tuğan, N. H. (2017). Tür sinemasının evrimi: Kovboylar ve Uzaylılar (2011) filminin türsel yapısı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 699-710.
- Tüysüz, D. (2017). Amerikan uygarlığı kuruluş mitinin inşası bağlamında western filmlerinde ceza ve adalet anlayışı. Erciyes İletişim Dergisi Akademia, 5(1), 266-280.
- Oswald, L. (2011). Marketing Semiotics: Sings, Strategies and Brand Value. New York: Oxford University Press.
- Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi. Ankara: İmge Kitapevi.
- Özgüç, A.(2009). Türk Filmleri Sözlüğü. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: Ankara. İnternet Kaynakları
- Gandhi, Sachin, (2016), Spaghetti Westerns: Bounty Hunters, Bullets and Blood Money, http://calgarycinema.org/spaghetti-westerns (Erişim Tarihi:20.03.2021)
- Milliyet Gazetesi (2010). Yeşilçam’ın Kovboyları. https://www.milliyet.com.tr/galeri/yesilcamin-kovboylari-40327/10 (Erişim Tarihi: 27.03.2021).
