Author :
Abstract
Eğitim, toplumsal gelişmeye olan katkısının yanında birtakım sorunlara sebep olması sebebiyle eleştirilere maruz kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı toplumsal gelişmeye olan katkısına rağmen eğitimin getirdiği olumsuzlukların alanyazın çerçevesinde ortaya konularak eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmesidir. Çalışma nitel bir araştırma olup doküman incelemesi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Ulusal ve uluslarası dokümanlar, betimsel analiz yaklaşımı ile belirlenen “eşitsizlik”, “toplumsal sınıflaşma” ve “tek tip birey yetiştirme” temaları çerçevesinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda toplumda var olan ekonomik ve sosyal eşitsizliklerin eğitim hizmetlerine yansıdığı, eğitimin eşitsizliği sürdürerek yarattığı ve derinleştirdiği farklılaşmalarla yeni eşitsizliklere sebep olduğu ve bu durumun toplumsal sınıflaşmaları beraberinde getirdiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Toplumsal sınıflaşma eğitimde eşitsizliklere sebep olurken aynı zamanda eğitimde yaşanan eşitsizliklerin de sınıflaşmaya sebep olduğu ve bu durumun birbirini besleyerek kısır döngü oluşturduğu saptanmıştır. Ayrıca eğitim sisteminin toplumsal gelişme için işgücü piyasasının istediği uyumlu, saygılı, çalışkan, istenileni sorgusuz sualsiz kabul eden tek tip birey yetiştirmeye sebep olduğu araştırmanın bir diğer sonucudur. Süregelen bu eleştirilere konu olan eşitsizlik, toplumsal sınıflaşma ve istendik davranışlara zorlanan tek tip birey yetiştirme sorunlarına çözümcül yaklaşım; eşitlikçi, demokratik ve bireyi bütünsel olarak geliştiren nitelikli bir eğitim anlayışını içeren eğitim politikaları ve planlamaları olabilir. Eğitim sistemi ekonomik dışsallıklardan uzak, doğal haklar içerisinde değerlendirilerek tartışılmalı, parasız, demokratik ve nitelikli kamusal eğitim yaygınlaştırılmalı, kapitalist sistemin oluşturduğu eşitsiz yarış sistemini ortadan kaldıracak eğitim politikaları uygulanmalıdır.
Keywords
Abstract
Education is facing criticism because of causing some problems even though it has an effect on developing communities. The purpose of this study is to reveal negatives brought up about education despite its contribution to social development and to evaluate the conflict with a critical point of view. The study is a qualitative research and was carried out with document reviewing method. These national and universal documents have been examined within the framework of the themes; “inequality”, “social classification” and “raising a single type of individual” determined by the descriptive analysis approach. As the conclusion of the research, it has been found out that the economic and social inequalities in the society are reflected in educational services while it has been concluded that education causes new inequalities with the differentiation it creates and deepens by maintaining the inequality bringing along social classifications. It has been determined that while social classification causes inequality in education, at the same time, inequalities in education cause classification and this situation creates a vicious circle by feeding each other. In addition, as another result of the research, it has been discovered that the education system causes the raise of single type of individual who is compatible, respectful, hardworking and accepts whit is desired without question for social development. The analytical approach in response inequality, social classification, training monotype persons who are forced with doing terminal behaviors may be the educational policies and plannings that involve equitable, democratic, and improving to persons holistically. Education system should be discussed by evaluating in natural rights and far from economical externality; free, democratic, and qualified public education should be popularized and applied educational policies that remove of non equaivalent competition generated by capitalist system.
Keywords
- Akyüz E. (2018). Çocuk hukuku. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Altay, Ö. (1995). İzmir’de farklı gelir gruplarındaki ailelerin çocuklarının temel eğitimin ikinci kademesinden yararlanma olanaklarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Althusser, L. (2006). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
- Altınışık, İ. & Peker, H. S. (2012). Eğitimin ekonomik kalkınma etkisi. Sosyoteknik Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1-13. http://sosyoteknik.selcuk.edu.tr/sustad/article/download/23/21
- Apple, M. W. (2004). Neoliberalizm ve eğitim politikaları üzerine eleştirel yazılar (Çev. F. Gök). Eğitim Sen Yayınları.
- Arslan Cansever, B. & Önder Erol, P. (2016). Bir toplumsal hareketlilik aracı olarak kız çocuklarının eğitimi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 379-400. http://dx.doi.org/10.17218/husbed.18192
- Aslankurt, B. (2013). Eğitimde Kuşaklararası Hareketlilik: Fırsat Eşitliğinde Türkiye Nerede? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. https://www.tepav.org.tr/upload/files/13584237342.Egitimde_Kusaklararasi_Hareketlili k___Firsat_Esitliginde_Turkiye_Nerede.pdf
- Astakhova, K. V., Korobeev, A. I., Prokhorova, V. V., Kolupaev, A. A., Vorotnoy, M. V. & Kucheryavaya, E. R. (2016). International Review of Management and Marketing, 6(S1), 53-58. https://econjournals.com/index.php/irmm/article/view/1865/pdf
- Asteriou, D. & Agiomirgianakis, G. M. (2001). Human capital and economic growth-time series evidence from Greece. Journal of Policy Modelling, 23(5), 481-489. https://ideas.repec.org/a/eee/jpolmo/v23y2001i5p481-489.html
- Aydın, M. (2014). Toplum, kültür ve eğitim. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Aziz, B. Khan, T. & Aziz, S. (2008). Impact of higher education on economic growth of Pakistan. Journal of Social Sciences and Humanities, 6(2), 15-29. https://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/22912.html
- Badavan, Y. (1987). Eğitimin ekonomik işlevi. Mustafa Aydın (Yay. Haz.) Eğitim Sosyolojisi içinde (s.72-120). Ankara. İlk-San Matbaası.
- Bourdieu, P. & Passeron, J. (2015). Yeniden üretim: Eğitim sistemine ilişkin bir teorinin ilkeleri (Çev. A. Sümer, L. Ünsaldı, & Ö. Akkaya). Ankara: Heretik Yayınları.
- Bourdieu, P. (1977). Cultural reproduction and social reproduction. http://piggottsclass.weebly.com/uploads/2/3/1/7/23179512/bourdieup_cultural_and_soci al_reproduction.pdf
- Bowles, S. & Gintis, H. (2003). Schooling in capitalist America twenty-five years later. Sociological Forum, 18(2), 343-348. https://www.researchgate.net/publication/226372050
- Bredt, J. & Sycz, C. (2007). Education and Economic Growth: A literature review. https://www.voced.edu.au/content/ngv%3A13338
- Büyükarslan, M. A. (1995). Toplumsal kalkınma ve eğitim. Eğitim Yönetimi, 1(4), 1-10. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/1063-20120207134822-buyukaslan.pdf
- Carneiro, P. & Heckman, J. (2002). The evidence on credit constraints in postsecondary schooling. The Economic Journal, 112(482), 705-734. https://doi.org/10.1111/1468
- Carneiro, P., Krueger, A. B. & Heckman, J. (2006). Inequality in America: What role for human capital policies. MIT Press. https://www.researchgate.net/publication/44836215
- Castells, M. (1999). Information technology, globalization and social development. United Nations Research Institute for Social Development. https://www.unrisd.org/80256b3c005bccf9/(httpauxpages)/f270e0c066f3de7780256b67 005b728c/$file/dp114.pdf
- Connolly, M. (2013). Extended review. British Journal of Sociology of Education, 34(3), 467- 474. http://dx.doi.org/10.1080/01425692.2013.773736
- Cornay, M. (1995). Structural adjustment and the changing face of education. International Labour Review, 134(6), 653-673. file:///C:/Users/Duru/Downloads/134IntlLabRev653.pdf
- Çağlar, A. & Gülel, F. E. (2017). Eğitimin toplumsal fayda üzerinde etkisi. Akademik Sosyal Araştrımalar Dergisi, 5(52), 317-339. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.12642
- Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp
- Çalışkan, Ş. Eğitimin Getirisi-Uşak İli Örneği, (2007). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,12(2), 235- 252. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194823
- Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2013). Türkiye’de eğitim- ekonomik büyüme ilişkisi: 1923-2011 (Kantitatif bir yaklaşım). Yönetim Bilimleri Dergisi, 11( 21), 29-48. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/46273
- Çelebi, N., Güner, H., Taşçı Kaya, G. & Korumaz, M. (2014). Neoliberal eğitim politikaları ve eğitimde fırsat eşitliği bağlamında uluslararası sınavların (PISA, TIMSS ve PIRLS) analizi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 33-75. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v3i3.329
- Çelikkol, Ö. & Avcı, N. (2017). Aile gelir düzeyi bağlamında liselere erişimde eğitimsel eşitsizlik alanlarının araştırılması (Isparta İl Merkezi Örneği). Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 165-183. https://dergipark.org.tr/tr/pub/busad/issue/33927/375025
- Çetin, B. (2014). Eğitim ve kalkınma ilişkisi: Türkiye örneği. Yüksek Lisans tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Karaman.
- Çetin, B. (2014). Eğitim ve kalkınma ilişkisi: Türkiye örneği. Yüksek Lisans Tezi, Kararmanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
- Çetintaş, H. & Başel, H . (1999). Eğitimin istihdam ve verimliliğe etkisi . Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 103-120. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13673/165420
- Denizel Güven, E. (2005). Eğitim üzerine yinelenen eleştiriler ve alternatif öneriler. PİVOLKA, 4(17), 6-8. https://www.elyadal.org/pivolka/17/PiVOLKA_17_02.pdf
- Dikme, H. & Büyükerkan, E. (2020). İnsani gelişme endeksine genel bir bakış ve Türkiye değerlendirmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 1170-1177. http://mts.sosyalarastirmalar.com/Makaleler/a433a0c4-be2d-46a6-9990dc37ba09323c.pdf
- Dinçer, M. A. & Uysal, G. (2009). Determinants of student achievement in Turkey. Bahçeşehir Üniversitesi, BETAM Working Paper Series. https://betam.bahcesehir.edu.tr/2009/03/determinants-of-student-achievement-in-turkey/
- Doğan, S. (2015). Eğitimin İşlevleri. Celal Teyyar Uğurlu (Yay. Haz.) Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 39-53). Ankara: Eğiten Kitap.
- Dowrick, S. (2003). Ideas and education: Level or growth effects? https://www.nber.org/system/files/chapters/c10743/c10743.pdf
- Dumenil, G. & Levy, D. (2006). Neoliberalisme: Depassement ou renouvellement d’un ordre sciale? Actuel Marx, 2, 86-101. http://www.cepremap.fr/membres/dlevy/dle2006o.pdf
- Ereş, F. (2005). Eğitimin sosyal faydaları: Türkiye-AB karşılaştırması. Milli Eğitim Dergisi, 33(167). http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/167/index3eres.htm
- Ertürk, S. (2014). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Edge Akademi Yayıncılık
- Eskicumalı, A. (2003). Eğitim ve toplumsal değişme: Türkiye’nin değişim sürecinde eğitimin rolü 1923-1946. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(2). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115682
- Gölpek, F. (2012). Eğitim getirilerinin özel ve sosyal açıdan incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 43-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuiibfd/issue/1621/20316
- Gradstein, M. & Justman, M. (2002). Education, social cohesion and economic growth. The American Economic Review, 92 (4), p. 1192-1204. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/00028280260344722
- Hanushek, E. A. (2010). Education production functions: Evidence from developed countries. http://hanushek.stanford.edu/publications/education-production-functions-developedcountries-evidence
- Henry, M., Lingard, B., Rizvi, F. & Taylor, S. (1999). Working with/against globalization in education. Journal of Education Policy, 14(1), 85-97. https://dx.doi.org/10.1080/026809399286512
- Holt J. (2008). Eğitim yerine, M. Hern (Editör), Alternatif Eğitim (Çev. E. Ç. Babaoğlu), (s.51- 61). İstanbul: Kalkedon Yayınevi
- Illich, D. I. (2020). Okulsuz toplum (Çev. K. Öztürk). Ankara: Şule Yayınları.
- İnaç, H., Güner, Ü. & Sarısoy, S. (2006). Eğitimin ekonomik büyüme ve kalkınma üzerindeki etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, I(2), 59-70. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/14926/makaleler/1/2/arastirmaxegitimin-ekonomik-buyume-kalkinma-uzerindeki-etkileri.pdf
- İNGEV (2017). İnsani gelişme endeksi kamuoyu (İGE-K). İnsani Gelişme Türkiye Kamuoyu Araştırması Raporu. https://ingev.org/wpcontent/uploads/2017/02/%C4%B0NSAN%C4%B0GEL%C4%B0%C5%9E%C4%B0M-ENDEKS%C4%B0.pdf
- Karakütük K. (2011). Eğitimin ekonomik temelleri (Ed. V. Sönmez), Eğitim Bilimine Giriş (ss.151-185). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Keueger, A. B. & Lindahl, M. (2001). Education for growth: Why and for whom? Journal of Economic Literature, 39(4), 101-1136. https://www.jstor.org/stable/2698521
- Kılıç, Y. (2014). Türkiye’de eğitimsel eşitsizlik ve toplumsal tabakalaşma ilişkisine dair ampirik bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 243-263. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.42.14
- Kızıloluk, H. (2007). Ekonominin eğitimin amaçları ve içeriği üzerindeki etkileri. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 21-30. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1495.pdf
- Köse, R. (1990). Aile sosyo-ekonomik durumu, lise özellikleri ve üniversite sınavlarına hazırlama kurslarının eğitimsel başarı üzerine etkileri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 78, 917. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/6005
- Lin, T. (2004). The role of higher education in economic development: An empirical study of Taiwan case. Journal of Asian Economics, 15(2), 355–371. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1049007804000417
- Marginson, S. & Mollis, M. (2002). The Door Opens and the Tiger Leaps: Theories and Reflexivities of Comparative Education for a Global Millennium. Comparative Education Review, 45(4), 581-615. https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdf/10.1086/447693
- McLaren, P. (2011). Eleştirel pedagojiye giriş: Okullarda yaşam (Çev. M. Y. Eryaman, ve H. Arslan). Ankara: Anı Yayıncılık.
- McLarren, P. (2007). Kapitalistler & İşgalciler. (Çev. B. Baysal). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- McMillan L. K. (2010). What’s in a right? Two variations for interpreting the right to education. International Review of Education, 56(5), 531-545. https://www.jstor.org/stable/pdf/41057377.pdf?refreqid=excelsior%3A0ee5dd9c9ea1cc 8b2be4ac0e91ace90f
- Miller, R. (2007). Education and economic growth: From the 19th to the 21st century. Cisco Systems.https://www.cisco.com/c/dam/en_us/solutions/industries/docs/education/Educa tion-and-Economic-Growth.pdf
- Muter B. N. & Gökbunar, R. (2000). 21.Yüzyıla doğru türkiye'de eğitim hizmetlerinin çağdaşlaştırılması. İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No:13http://www.canaktan.org/yonetim/toplam_kalite/kamuda-toplamkalite/muter-egitim-hizmetleri-kalite.pdf
- Narayan, D. (2000). Voices of the poor: Can anyone hear us?. New York: Oxford University Press. http://www.rrojasdatabank.info/voices/vol1.pdf
- OECD (2012). Economic policy reforms 2012: Going for Growth, OECD Publishing http://dx.doi.org/10.1787/growth-2012- en
- Okçabol R. & F. Gök. (1994). Kriz karşısında eğitim politikaları. Petrol İş Yıllığı 1993-1994, 751-769. https://www.petrol-is.org.tr/yayin/suresiz/93-94-petrol-yilligi-3280
- Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: Kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59498/855234
- Öztürk, N. (2005). İktisadi kalkınmada eğitimin rolü. Sosyoekonomi, 1(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21061/226776
- Petrakis, P. E. & Stamatakis, D. (2002). Growth and educational levels: A comparative analysis. Economics of Education Review, 21(5), 513-521. https://ideas.repec.org/a/eee/ecoedu/v21y2002i5p513-521.html
- Pınar, E. (2017). Mesleki eğitim politikalarına devlet-sermaye ilişkileri açısından bakmak. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 15(58), 38-59. http://egitimsen.org.tr/wpcontent/uploads/2017/11/38-59_hakemli-makale.pdf
- Polat, S. (2015). Eğitim politikalarının sosyal adalet açısından sonuçları konusunda yönetici ve öğretmen görüşleri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi,13(49), 61-83. http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2015/01/74cc0322de9257c_ek.pdf
- Psacharopoulos, Ge. & Patrinos, H. A. (2004). Returns to ınvestment in education: A further update. Education Economics, 12(2), 111-134. https://doi.org/10.1080/0964529042000239140
- Reagan, T. (2005). Non-Western Educational Traditions: Indigenous Approaches to Educational Thought and Practice (3rd edition). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. https://doi.org/10.4324/9781410611437
- Reay, D. (2004). Education and cultural capital: the ımplications of changing trends in education policies. Culture Trends, 13(2),73-86. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0954896042000267161
- Rysakova, P. (2014). Eleştirel pedogoji: Toplumsal yeniden üretim mekanizması olarak eğitim (Çev. N. S. Baykal, A. Ural, Z. Alica). Eleştirel Eğitim Seçkisi. Ankara: Pegem Akademi.
- Sami, Z. (2003). Eğitimin Bir İşlevinin Kalkınma Olduğu Unutuluyor Mu? Milli Eğitim Dergisi, 159, 4759.https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/159/sami.htm
- Sayılan, F. (2006). Küresel aktörler (DB ve GATS) ve eğitimde neo-liberal dönüşüm. Jeoloji Mühendisleri Odası Haber Bülteni, 4, 44-51. https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/1e03cc77d4bbd6b_ek.pdf
- Schafer, A. (2003). Imaginary horizons of educational theory. Educational Philosophy and Theory, 35(2), 189-199. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1469
- Sims, L. & Falkenberg, T. (2013). Developing competencies for education for sustainable development: A case study of Canadian faculties of education. International Journal of Higher Education, 2(4), 1-14. http://www.sciedupress.com/journal/index.php/ijhe/article/view/3318
- Swingewood, A. (2009). Sosyolojik düşüncenin kısa tarihi (Çev. O. Akınbay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Şahin, H. (1999). Erciyes üniversitesi öğrencilerinin eğitimsel ve sosyo-ekonomik kökenleri. Yüksek Lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Şimşek, H. (2012). Eğitim sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Şirin, H. (2015). Eğitimin etki alanında sivil toplum ve kültürel değişim. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. https://www.ayk.gov.tr/wpcontent/uploads/2015/01/%c5%9e%c4%b0R%c4%b0N-H%c3%bcseyinE%c4%9e%c4%b0T%c4%b0M%c4%b0N-ETK%c4%b0-ALANINDAS%c4%b0V%c4%b0L-TOPLUM-VE-K%c3%9cLT%c3%9cRELDE%c4%9e%c4%b0%c5%9e%c4%b0M.pdf
- Tabak, H. (2019). Türk eğitim sisteminde eğitimde fırsat eşitliğine kuramsal bakış: Roller ve sorumluluklar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 370-393. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/50950/632475
- Tanilli, S. (2009) Nasıl bir eğitim istiyoruz? İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
- Tansel, A. (1999). Türkiye ve seçilmiş ülkelerde eğitimin getirisi. ODTÜ Geliştirme Dergisi, 26(3-4), 453-472. https://www.researchgate.net/publication/321490151
- Taş, U. (2007). Türkiye’de kalkınma planları ışığında eğitimin kalkınmadaki rolü. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eskişehir.
- Toffler, A. (2008). Üçüncü dalga (Çev. Selim Yeniçeri). İstanbul: Koridor Yayınları.
- Tuzcu, G. (2004). Eğitimin finansman gerekleri ve boyutları. Milli Eğitim Dergisi, (163). https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/163/tuzcu.htm
- Türkmen, F. (2002). Eğitimin ekonomik ve sosyal faydaları ve Türkiye’de eğitim ekonomik büyüme ilişkisinin araştırılması. DPT Uzmanlık Tezi, Ankara.
- Uludağ, Z. & Yılmaz, A. (2019). Eğitime yeni bakışlar ve alternatif düşünceler. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 341-359. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/790731
- UNDP (2020). Human development report 2020. United Nations Development Programme. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/hdr2020.html
- Uras M. (2002). Eğitimin toplumsal temeller (Ed. E. Toprakçı), Eğitim Üzerine, (s.190-241). Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Ünal, I. (2005). İktisat ideolojisinin yeniden üretim süreci olarak eğitim. Ekonomik Yaklaşım, 16(57), 35-50. http://dx.doi.org/10.5455/ey.10533
- Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum (Çev. L. Boyacı). İstanbul: Yarın Yayınları.
- Yalçın, E. (2019). Toplumsal tabakalaşma sistemlerinin genel incelemesi. Emek ve Toplum Dergisi, 8(20), 158-179. http://dx.doi.org/10.31199/hakisderg.549277
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yolcu, H. (2011). Kız meslek liselerine olan bireysel eğitim istemini etkileyen etkenler: Kastamonu ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (Educational Administration: Theory and Practice), 17(3), 453-483.
