Author :
Abstract
Çalışmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer verilen kültürel ögeleri ve bu ögelere yer verilme düzeylerini belirlemektir. Çalışma betimsel araştırma desenindedir. Veri toplama için doküman incelemesine; veri analizi için içerik analizine başvurulmuştur. Çalışmada 2018-2019 MEB ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma, dinleme ve izleme metinlerindeki millî kültürel unsurlar ele alınmıştır. Veri toplama aşamasında metinler taranarak kültürel unsurlara ait sözcükler listelenmiştir. Veri analizinde listelenen bu unsurlar sınıflandırılarak sınıf düzeylerine göre bu ögelere yer verilme düzeyleri frekans ve yüzdelikle belirtilmiştir. Araştırma sonucunda en çok “Deyimler”; en az “Atasözleri, çocuk oyunları ve oyuncaklar”a yer verildiği tespit edilmiştir. Sınıf bazında da benzer sonuçlarla karşılaşılmıştır. Tartışma ve sonuç bölümünde bulgular özetlenerek Türk kültür ve medeniyet tarihi dersi ile ilişkisi ortaya konmuştur. Ders kitaplarında yer alan metinlerin seçiminde ve oluşturulmasında farklı kültür ögelerine ait unsurlara mümkün olduğunca dengeli bir biçimde yer verilmesi ve bu unsurlarda çeşitliliğe dikkat edilmesinin kültür aktarımında çeşitliliğin sağlanması adına faydalı olacağı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of the study is to determine the cultural elements included in the secondary school Turkish textbooks and the level of their coverage. The study is in a descriptive research design. Document review for data collection; Content analysis was used for data analysis. In the study, the national cultural elements in the reading, listening and watching texts in the 2018-2019 MEB secondary school Turkish textbooks were discussed. During the data collection phase, the texts were scanned and the words belonging to cultural elements were listed. These elements listed in the data analysis were classified and the level of inclusion of these items according to the class levels were specified with frequency and percentage. As a result of the research, mostly "Idioms"; It has been determined that there are at least "Proverbs, children's games and toys". Similar results were encountered on the basis of class. In the discussion and conclusion part, the findings are summarized and its relationship with the Turkish culture and history of civilization course is revealed. It is thought that in the selection and creation of the texts in the textbooks, it will be beneficial to include the elements belonging to different cultural elements in a balanced way as much as possible and to pay attention to diversity in these elements in order to ensure diversity in cultural transfer.
Keywords
- Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R., & Üstün, E. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 5.Sınıf Ders Kitabı. MEB.
- Aksan, D. (2013). Türkçenin Gücü (14. baskı). İstanbul: Bilgi.
- Aksoy, Ö. A. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılap.
- Alexander, J., & Seidman, S. (2017). Kültür ve Toplum (2. baskı). (Çev. N. YAVUZ). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
- Alpar, M. (2013). Yabancı Dil Öğretiminde Kültürel Unsurların Önemi. The Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 95-106.
- AREGEM. (2019, 04 13). http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR-50838/unesco-somut-olmayan- kulturel-miras-listesi.html adresinden alındı.
- Balcı, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit 1 Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabının Kültür Aktarımı Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi(2), 7-23.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.A., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Candan, E. (2011). Türkler'in Kültür Kökenleri (8. baskı). İstanbul: Sınır Ötesi.
- Coşkun, S., Uçar Sever, A., Adanalı, Y., Erkmen, S. E., Kaynakçı, A. G., Erkal, H., & Un, H. (2013). Gelenekten Geleceğe: Türkiye'de Somut Olmayan Kültürel Miras. Ankara: Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü.
- Eliot, T. S. (1987). Kültür Üzerine Düşünceler. (Çev. S. KANTARCIOĞLU). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Erişti, S., & Belet, Ş. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatım ve Resimlerinde Kültür Algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 245-264.
- Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. (2006). How to Design and Evaluate Research in Education. New- York: McGraw-Hill.
- Göçer, A. (2012). Dil Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine. Türk Dili, 3(729), 50-57.
- Günay, D. (2016). Kültürbilime Giriş. İstanbul: Papatya.
- Gürçayır, S. (2011). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Üzerine Eleştirel Bir Okuma. Milli Folklor, 23(92), 5-12.
- Güven, A. Z. (2013). Ortaokul 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Türk Dili ile İlgili Kültürel Ögelerin Tespiti ve İncelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi(1).
- Güvenç, B. (1970). Kültür Kuramında Bütüncülük Sorunu Üzerine Bir Deneme. Ankara : Hacettepe.
- Güvenç, B. (1996). İnsan ve Kültür (7. baskı). İstanbul: Remzi.
- Güvenç, B. (2002). Kültürün Abc'si (2. baskı). İstanbul: YKY.
- Kafesoğlu, İ. (1997). Türk Milli Kültürü (15. baskı). İstanbul: Ötüken.
- Kan, M. O. (2010). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Kültür Ögeleri Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hatay: Hatay Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kaplan, M. (2008). Kültür ve Dil (24. baskı). İstanbul: Dergah.
- Kaya, B. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 7 Ders Kitabı. Ankara: Dersdestek.
- Kaya, K., & İnce, B. (2018). Türk Dizilerinde Kültürel Ögelerin Yeri. Turkophone, 5(2), 5-15.
- MEB. (2019, 04 23). Ortaöğretim Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Dersi Öğretim Programı. www.mufredat.meb.gov.tr:http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120204956504TK MT%2019012018.pdf adresinden alındı (Özgün Eser 2018 tarihlidir).
- Melanlıoğlu, D. (2008). Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretim Programları. Eğitim ve Bilim, 33(150), 64-73.
- Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş., & Özdemir, D. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 8 Ders Kitabı. MEB.
- Şekerci, Y. (2018). 6. Sınıf Ortaokul Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Eksen.
- Smith, P. (2005). Kültürel Kuram. (Çev. S. Güzelsarı & İ. Gündoğdu). İstanbul: Babil.
- TDK. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
- Williams, R. (1993). Kültür. (Çev. S. Aydın). Ankara: İmge.
