KUZEY AVRUPA ÜLKELERİNDEKİ TOPLUMSAL CİNSİYET EĞİTİMİNE YÖNELİK ÖRNEK UYGULAMALARIN TÜRKİYE İLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
Author :
Abstract
Toplumsal cinsiyet kavramı ve cinsiyetler arasındaki eşitsizlik tüm dünyada her geçen gün daha çok önemsenen bir konu olarak gündemdedir. Birçok uluslar arası örgüt, toplumsal cinsiyet gibi küresel çapta önem taşıyan konular hakkında bağımsız ve tarafsız çalışmalar yürütmektedir. Bunlardan biri olan Dünya Ekonomik Forumu da toplumların gelişmesine katkısı sebebiyle cinsiyet eşitliğini oldukça önemsemekte ve 2006 yılından beri 'Küresel Cinsiyet Eşitliği Raporları' yayınlamaktadır. Bu raporlar kendine özgü metodolojisiyle çeşitli kaynak ve fırsatlara, kadın ve erkeğin erişimindeki farkları ölçerek ülkeler arasında güvenilir bir sıralama sunmaktadır. Bu raporlarda Türkiye uzun yıllardır alt sıralardayken; Kuzey Avrupa ülkeleri istikrarlı biçimde ilk sıralarda yer almaktadır. Bu sonuç ilgili ülkelerin cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik eğitsel uygulamaları hakkında merak uyandırmaktadır. Çalışma bu meraktan yola çıkarak elde edilen verilerin döküman analizine tabi tutulduğu feminist yönelimli nitel bir araştırmadır. Analiz sonucunda İzlanda'da Hjalli yöntemi, İsveç'te Egalia anaokulu, Finlandiya'da ise Tasuko projesi örnek uygulamalar olarak öne çıkmaktadır. Çalışmada Türkiye'deki benzer uygulamalara da yer verilmektedir. Sonuç olarak örnek uygulamaların farklı kültürlerde de uygulanabilir nitelikte olduğu, olumlu çıktılar için ise sürekliliğin ve eşitlikçi yaklaşımın tüm eğitim sistemine nüfuz etmesi gerektiğinin önemi ortaya çıkmaktadır.
Keywords
Abstract
The consept of gender and gender inequality has become an increasingly important issue remaining on the agenda all over the world Many international organizations carry out independent and impartial studies on globally important issues such as gender. One of them, the World Economic Forum, puts high emphasis on gender equality due to its contribution to the development of societies and has been publishing 'Global Gender Gap Reports' since 2006. With their unique methodology, these reports provide a reliable ranking among countries by measuring the gaps between women and men in access to various resources and oppportunities. While Turkey has fallen behind in these reports for many years, Nothern Europen countries have steadily taken place near the top. This result arouses curiosty about the educational practices of the relevant countries to avhieve gender equality. This study is a feminist-oriented qualitative research in which the data obtained from this curiosity are subjected to document analysis. As a result of the analysis, the Hjalli method in Iceland, Egalia preschool in Sweden, Tasuko Project in Finland stand out as exemplary practices. The study also gives place to similar practices in Turkey. As a result, it becomes evident that exemplary practices are such as to be applicable in different cultures and that for positive outcomes, permanence and an equalitarian approach to penetrate the entire education system is essential.
Keywords
- Acar Erdol, T. (2019). Practicing gender pedagogy: The case of Egalia. Journal of Qualitative Research in Education, 1365-1385.
- Aslan, D. (Ed.) (2020). Farklı ülkelerde erken çocukluk eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Ata, S. (2020). Farklı ülkelerde erken çocukluk eğitimi. Aslan D. (Yay. Haz.). Finlandiya'da erken çocukluk eğitimi. (s.107-119). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
- Bayne, E. (2009). Gender Pedagogy in Swedish Pre-Schools: An Overview. Gender Issues, 130- 140.
- Berber, N. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. F. Saygılıgil (Yay Haz.). Kadına Yönelik Şiddet. (s. 249-270). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Bloom, L. R., & Sawin, P. (2009). Ethical responsibility in feminist research: challenging ourselves to do activist research with women in poverty. International Journal of Qualitative Studies in Education, 333-351.
- Bora, T. (2017). Cereyanlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Brunila, K., Heikkinen, M. ve Hynninen, P. (2005). Difficult but doable - Good practices for equality work. Kajaani: Oulu University, Kajaani University Consortium, Adult Education Unit/The National Thematic Network.
- Direk, Z. (2017). Cinsel Farkın İnşası Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet. İstanbul: Metis
- Dolk, K. (2009). Troubling Gender in Preschool: From Compensatory Towards Complicating Pedagogy. International Journal of Equity and Innovation in Early Childhood , 7, 4-15.
- Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (A. Bora, M. Ağduk ve F. Sayılan, çev.) İstanbul: İletişim
- EACEA National Policies Platform EURDİCE. (2020). Finland Overview. https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/finland_en adresinden erişildi. (ET:04.10.2020)
- Edström, C. (2014). Pedagogues’ Constructions of Gender Equality in Selected Swedish Preschools: A qualitative study. Education Inquiry, 535-559.
- Erdoğan, E. ve Gündoğdu, N. (2020). Türkiye'de Feminist Yöntem. İstanbul: Metis Yayınları.
- Euronews. (2019). 2020 Cinsiyet Eşitliği Raporu: Türkiye 153 ülke arasında 130. sırada. https://tr.euronews.com/2019/12/17/2020-cinsiyet-esitligi-raporu-turkiye-153-ulke-arasnda-130-s-rada adresinden erişildi. (ET:07.08.2020)
- Euronews. (2018). Margrét Pála Ólafsdóttir: getting girls out of the "Pink haze". https://www.euronews.com/2018/02/23/margret-pala-olafsdottir-getting-girls-out-ofthe-pink-haze#spotim-launcher-widget-436571 adresinden erişildi. (ET:09.09.2020)
- Gauriat, V. (2018). İzlanda cinsiyet eşitliği konusunda nasıl dünya birincisi oluyor?. https://tr.euronews.com/2018/02/23/izlanda-cinsiyet-esitligi-konusunda-nasil-dunyabirincisi-oluyor adresinden erişildi. (ET:02.09.2020)
- Glesne, C. (2015). Nitel Araştırmaya Giriş. (A. Ersoy, ve P. Yalçınoğlu, çev.) Ankara: Anı
- Government of Iceland Ministry of Education, Science and Culture. (1998). The Educational System in Iceland. https://www.stjornarradid.is/media/menntamalaraduneytimedia/media/ritogskyrslur/skolakerfi_enska.pdf adresinden erişildi. (ET:01.09.2020)
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2015). Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması Ana Raporu. Ankara: Elma Teknik Basım.
- Halinen, I. (2018). Improving the Quality of Childhood in Europe - Volume 7. M. Matthes, L. Pulkkinen, C. Clouder ve B. Heys (Yay. Haz.), The New Educational Curriculum in Finland. (s. 75-89). Brussels: Alliance for Childhood European Network Foundation.
- Hebblethwaite, C. (2011). Sweden's 'gender-neutral' pre-school. https://www.bbc.com/news/world-europe-14038419 adresinden erişildi. (ET: 22.09.2020)
- Holland, J. (2016). Mizojini - Dünyanın En Eski Önyargısı. (E. Okyay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Hotcourses Turkey. (2020). İsveç'te Üniversite ve Bölümler. https://www.hotcourses- turkey.com/study/training-degrees/sweden/loc/189/subject/gender/sin/ct/programs.html adresinden erişildi. (ET:19.09.2020)
- İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi. (2017). Dünya Ekonomi Forumu 2017 Küresel Cinsiyet Eşitliği Uçurumu Raporunu Yayınladı. https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/tr/news/none-dunya-ekonomi-forumu-2017kuresel-cinsiyet-es/ adresinden erişildi. (ET:06.08.2020)
- İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği. (2018). Cinsiyet Eşitliğinde En İyi ve En Kötü Durumdaki Ülkeler. http://www.skdturkiye.org/esit-adimlar/guncel/cinsiyet-esitligindeen-iyi-ve-en-kotu-durumdaki-ulkeler adresinden erişildi. (ET:12.07.2020)
- İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği. (2018). OECD Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Raporu. http://www.skdturkiye.org/esit-adimlar/yakin-plan/oecd-toplumsal-cinsiyetesitligi-raporu adresinden erişildi. (ET:12.07.2020)
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2020). Veriler. http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler adresinden erişildi. (08.07.2020)
- Kaplan, U. (2016). Şiddeti Yenmek Eğitimle Gelişmek. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Kavas, A. (2018). Türkiye'de Babalar Çocuk Bakamıyor. https://www.tepav.org.tr/upload/files/15330375176.Turkiye___de_Babalar_Cocuk_Bakamiyor.pdf adresinden erişildi. (ET:12.09.2020)
- Koyuncu Şahin, M. ve Çoban, A. (2019). Türkiye'de Eğitim Alanında Toplumsal Cinsiyet Üzerine Yapılmış Çalışmalara Toplu Bir Bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 12/64, 588-599.
- Kristof, N. ve WuDunn, S. (2009). The Women’s Crusade. https://www.nytimes.com/2009/08/23/ magazine/23Women-t.html adresinden erişildi. (ET:28.09.2020)
- Lahelma, E. (2011). Gender Awareness in Finnish Teacher Education: an Impossible Mission. Education Inquiry, 2, 263-276.
- Lahelma, E. ve Tainio, L. (2019). The long mission towards gender equality in teacher education: Reflections from a national project in Finland. Nordic Studies in Education, 39/1, 69-84.
- Lund University. (2020). Social Studies of Gender - Master of Science programme. https://www.lunduniversity.lu.se/lubas/i-uoh-lu-SASSG#testimonials adresinden erişildi. (ET:19.09.2020)
- Merriam, S. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Birimler. http://www.meb.gov.tr/ adresinden erişildi. (ET:21.10.2020)
- Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. (2015). Türk Eğitim Sistemi ve Ortaöğretim. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
- Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2015). Temel Değerler. http://sgb.meb.gov.tr/www/temel-degerler/icerik/163 adresinden erişildi. (ET:21.092020)
- Milliyet. (2017). Mor Sertifika Programı 10 yılda 3 bin 500 öğretmene ulaştı. https://www.milliyet.com.tr/gundem/mor-sertifika-programi-10-yilda-3-bin-500ogretmene-ulasti-2565696 adresinden erişildi. (ET: 26.10.2020)
- Ministry of Education and Culture. (2020). Finnish Education System. https://minedu.fi/en/education-system adresinden erişildi. (ET: 04.10.2020)
- Government of Iceland Ministry of Education,Science and Culture. (2005). The educational system in Iceland. https://www.stjornarradid.is/media/menntamalaraduneytimedia/media/ritogskyrslur/ummrnens.pdf adresinden erişildi. (ET:02.09.2020)
- O'neil, M. L. (2018). Kadınların En büyük Sorunu Şiddet.. Panorama Khas Dergisi, 24, 25-27.
- Öztürk, F. (2019). Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğine karşı çıkan dernekler ne diyor?. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-47610198 adresinden erişildi.
- Savaş, G., Ertan, S. ve Yol, F. (2018). Türkiye'deki Üniversitelerin Kadın Araştırmaları Merkezleri Profili Araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17/68, 1527-1547.
- Sayılan, F. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim Olanaklar ve Sınırlar. F. Sayılan (Yay. Haz.). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim (s. 13-67). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Smeds, M. (2015). New Nordic web page about gender in teacher education. http://www.justed.org/spin-off-project-gender-in-teacher-education-brought-justedmembers-from-four-teams-together/ adresinden erişildi. (ET: 09.10.2020)
- Soffel, J. (2011). 'Gender-neutral' pre-school accused of mind control. https://www.independent.co.uk/news/world/europe/gender-neutral-pre-school-accusedof-mind-control-2305983.html adresinden erişildi. (ET:23.10.2020)
- Stromquist, N. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim Olanaklar ve Sınırlar. F.Sayılan (Yay. Haz.). Kadınların Güçlendirilmesinde Eğitimin Rolü (s. 185-215). Ankara: Dipnot
- Merkezi. (2020). Mor Sertifika nedir?. https://morsertifika.sabanciuniv.edu/tr/mor-
- sertifika-nedir adresinden erişildi. (ET:23.10.2020)
- Merkezi. (2020). Mor Dosya. https://morsertifika.sabanciuniv.edu/tr/mor-dosya
- adresinden erişildi. (ET:23.10.2020)
- Swedish Intitute. (2013). Higher education and resarch. https://sweden.se/society/higher- education-and-research/ adresinden erişildi. (ET:19.09.2020)
- Swedish National Agency for Education. (2018). Curriculum for the compulsory school, preschool class and school-age educare Revised https://www.skolverket.se/getFile?file=3984 adresinden erişildi.(ET:15.09.2020)
- T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008-2013. Ankara, Türkiye: Fersa Ofset.
- T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. (2015). Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi İle Yeniden Yazıyoruz. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü.
- The Hjalli Model. (2018). Healthy and Powerful Gender Self Image. https://www.hjallimodel.com/home/#introduction adresinden erişildi. (ET:06.09.2020)
- Türkiye İstatistik Kurumu . (2020). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2019 Haber Bülteni. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
- University of Iceland. (2020). KME101F Gender equality in schools. https://ugla.hi.is/kennsluskra/index.php?tab=nam&chapter=namskeid&id=7083402020 6&kennsluar=2020 adresinden erişildi. (ET:03.09.2020)
- University of Iceland. (2020). UME004M Gender and education. https://ugla.hi.is/kennsluskra/index.php?tab=nam&chapter=namskeid&id=7007252021 0&kennsluar=2020 adresinden erişildi. (ET:03.09.2020)
- University of Iceland. (2020). University of Iceland Course Catalogue 2020-2021. https://ugla.hi.is/kennsluskra/index.php?tab=nam&chapter=leit&kennsluar=2020&send a=senda&numer=&heiti=gender&lysing=&deild_=&deild=&misseri=1&namskeidstegund=&ke_namshluti=+&namsleid=&kennslutungumal= adresinden
- Ülkar, E. (2019). ERG raporuna göre: 92 bin öğretmene daha ihtiyaç var. https://www.hurriyet.com.tr/egitim/erg-raporuna-gore-92-bin-ogretmene-daha-ihtiyacvar41384327#:~:text=ERG%2C%20E%C4%9Fitim%20%C4%B0zleme%20Raporu%202 019,1%20milyon%2077%20bin%20307. adresindenerişildi. (ET:26.09.2020)
- VICE. (2017). Raised Without Gender. https://www.youtube.com/watch?v=4sPj8HhbwHs
- Vidén, S. ve Naskali, P. (2010). Sukupuolitietoisuus Lapin yliopiston opettajankoulutuksessa. Rovaniemi: Lapin yliopiston kasvatustieteiden tiedekunta Sukupuolentutkimusyksikkö.
- Wolfensberger, M. (2015). Talent Development in European Higher Education: Honors programs in the Benelux, Nordic and German-speaking countries. Switzerland: Springer International Publishing.
- World Economic Forum. (2020). Global Gender Gap Report 2020. Geneva: World Economic Forum .
- World Economic Forum. (2020). Our Mission The World Economic Forum. https://www.weforum.org/about/world-economic-forum adresinden erişildi.
- World Economic Forum. (2006). The Global Gender Gap Report 2006. Geneva: World Economic Forum.
- World Health Organization. (2017). Gender and healht http://www.who.int/gender-equity- rights/understanding/gender-definition/en/ adresinden eişildi. (ET:18.07.2020)
- Worldometer. (2020). İceland Population. https://www.worldometers.info/world- population/iceland-population/ adresinden erişildi. (ET:31.08.2020)
- Yağan Güder, S. (2020). Farklı Ülkelerde Erken Çocukluk Eğitimi. D. Aslan (Yay. Haz.) İsveç'te Erken Çocukluk Eğitimi, (s. 235-247). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Zabun, B. (2012). Türkiye’de Sosyoloji Dersi Öğretim Programlarının Amaç ve İçeriklerinin Toplumsal Değişmeye Paralel Olarak Değişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32/1, 157-170.
