TELKARİ VE MÜHÜR(GLİPTİK) SANATI AÇISINDAN CUMHURBAŞKANLIĞI MÜHRÜ

Author :  

Year-Number: 2020-111
Yayımlanma Tarihi: 2020-12-13 01:54:18.0
Language : Türkçe
Konu : SOSYAL VE BEŞERİ ALAN
Number of pages: 232-239
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Telkâri, farsça kelimelerden tel ve kari kelimelerin birleşimiyle meydana getirilmiş, madenin asit ve ateş kullanılarak belirli bir kompozisyona göre şekillendirilmesiyle yapılan bir sanattır. İnce ustalık, dikkatli bir çalışma ortamı ve emek isteyen bu sanat aracılığıyla takılar (küpe, yüzük, broş vb.),günlük kullanım eşyaları(fincan zarfları, ayna, mücevher kutuları, çakmak kılıfları, şamdanlar, tepsiler, şekerlikler, sürahi ve bardak zarfları, vb.) gibi çeşitli ürünler ortaya çıkarılmıştır. Mühür ise bir aidiyet simgesidir. M.Ö. VII. ve VI. binden itibaren Anadolu’da görülmeye başlamıştır. Mezopotamya ve Kuzey Suriye ile ticari ilişkilerin artmaya başladığı Asur Kolonileri döneminde Anadolu mühürcülüğü giderek gelişmiş ve biçim ve malzemelerinde çeşitlilik artmıştır. Şahsın ya da makamın mektup, senet ve benzeri evraklara basılmak üzere üzerinde kabartma bir işaret veya yazı bulunan farklı malzemelerden yapılmış olan birer sanat eseri olarak kabul edilen mühürler özellikle Osmanlı döneminde hızlı ve özel bir şekilde gelişimini sürdürmüştür. Bugün Cumhuriyet müzesinde sergilenen önemli objelerden biri Cumhurbaşkanlığı sembolik mührüdür. Som altından üzerinde telkâri tekniği kullanılarak Atatürk’ün şahsına ait yapılmış olan mühür günümüz eserleri içerisinde ayrı bir yere sahiptir.

Keywords

Abstract

Filigre , which is a combination of Persian words wire and kari, is an art made by shaping the metal according to a specific composition using acid and fire. Various products such as jewelery (earrings, rings, brooches, etc.)and articles of daily use (cup holders, mirrors, jewelry boxes, lighter covers, candlesticks, trays, sugar bowls, pitchers and cups, envelopes, etc.) have been created through this art, which requires fine craftsmanship, careful working environment and labor. The seal is a symbol of belonging. İt started to be seen in Anatolia from B.C. VII. ve VI. . During the Assyrian Colonies, when trade relations with Mesopotamia and Northern Syria started to increase, Anatolian sealing developed gradually and diversity in form and materials increased. Seals which accepted as works of art made of different materials with an embossed sign or inscription to be printed on letters, bills and similar documents of the person or authority, continued to develop rapidly and specifically during the Ottoman period. Today, One of the main objects on display in president museums is the President of the Republic symbolic seal. A seal made of solid gold using the filigree technique belonging to Atatürk's person, has a special place in today's works.

Keywords


  • Ayter, Adli (1996), Kuyumculuk Meslek Bilgisi ve Mücevher Sanatı, İstanbul:45

  • Büyükyazıcı, Meral- Altuntaş, Onur (2019), “ Kuyumculuk Sanatında Mıhlama Tekniği”, Social Sciences Studies Journal, S.5, s. 1765-1774

  • Çalış, Ercan(2017), “Alanya Atatürk Evi ve Müzesinde Sergilenen Bir Grup Madeni Takı”, Van yüzüncü Yıl Sosyal Bilimler Dergisi, S.36, Van, s.177-194

  • Çalış, Ercan- Erk, Ahmet(2020) ,”Anadolu’da Bilezik Serüveninin Geleneksel Türk El Sanatları Açısından Önemi: Osmanlı Döneminden Bir Grup Örnek”, Van yüzüncü Yıl Sosyal Bilimler Dergisi, S.47,Van, s.139-155

  • Dinçol, M.Ali(2011) “Mühürler”, Arkeo Atlas, (Ed. Karul N.), s. 64-65

  • Egemen, E. Fatma (1994), Mühür ve Mühürcülük Sanatımız Üzerine Derlemeler, İstanbul

  • Erkanal, Armağan(1997), “Mühür Maddesi”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, s.1314-1317

  • Erginsoy Ülker(1978), İslam Maden Sanatının Gelişimi (Başlangıcından Anadolu Selçuklularının Sonuna Kadar ). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.

  • Fiandra, Enrika(2003) ,“Mühürler, Kil Mühür Baskıları”, Arkeo Atlas, S.2, İstanbul, s.32-34

  • Hür, Ayşe(1994), “Mühürcülük-Bizans Dönemi” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul, s.16-17

  • Kahraman, Seyit Ali- Dağlı, Yücel(2003), Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, İstanbul Konak 2001,s. 73

  • Kuşoğlu, M. Zeki(1983), “Hâk Sanatında Mühür”, İlgi, S.36, İstanbul, s.32-35

  • Kuşoğlu, M. Zeki(1994), “Mühürcülük-Osmanlı Dönemi” ,Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul, s.17-18

  • Kuşoğlu, M. Zeki(2009), Tarihin Görgü ahitleri Osmanlı Mühürleri, İstanbul

  • Köroğlu, Gülgün (2004), Anadolu Uygarlıklarında Takı, İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, (1. Baskı)

  • Ölçer, C(1997), “Mühür-Osmanlı Mühürcülüğü” Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.2, İstanbul, s.1317-1318

  • Önal, Mustafa(2006), Zeugma Mühür Baskılarında Krallar, İmparatorlar, İmparatoriçeler, Filozoflar ve Semboller, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi ABD., Yayınlanmamış doktora tezi

  • Özbilgen, Erol (1987), “Osmanlı Kültüründe Mühür ve Mühürcülük Sanatı”, Antika, S.31, İstanbul, s.6-28

  • Özgüç, Nimet (1965), Kültepe Mühür Baskılarında Anadolu Grubu , Türk Tarih Kurumu Basımevi ,Ankara

  • Özgüç Nimet(2002) , ‘MÖ. 20.-18. Yüzyıllarda Anadolu Silindir ve Baskı Mühürlerinde Motif Zenginliği’, W. Jacob (Editör) . Hititler ve Hitit İmparatorluğu 1000 Tanrılı Halk , Kunst Und Ausstellungshalle der Bundesrepublik , Deutschland , s.496.

  • Perk, Haluk –Berk, Süleyman(2001) , “Osmanlı Dünyasının Siyasal, Sosyal ve Ticari ilişkilerinin Bir Aynası Olarak Mühür ve Mühür Sanatı”, Art Decor, S. 100, İstanbul, s. 134-142.

  • Rado, Şevket (1986), “Mühürler ve Kazıcılar”, Türkiyemiz, Y.16, S.50, İstanbul, s.1-4.

  • Yalçın, F. Engin (1994),Mühür ve Mühürcülük Sanatı, İstanbul

                                                                                                                                                                                                        
  • Article Statistics