HABERİN “İDEOLOJİK” DÖNÜŞÜMÜ: 2015 GENEL SEÇİMLERİNDE YAZILI BASINDA YAYINLANAN ELEŞTİREL HABERLERİN ÇÖZÜMLEMESİ
Author :
Abstract
Medyanın içerik üretiminde en önemli sorunsalı “haber” oluşturmaktadır. Tek başına bir metin olarak haber; okurunu ideolojik olarak bağlı bulunduğu sistemin siyasi, ekonomik, kültürel ve toplumsal yapısına uyumlu hale getirmeye çalışırsa; hakikatten uzaklaşmanın kaçınılmaz olacağı açıktır. Medya-siyaset ilişkisini, “haberin ideolojik dönüşümü” üzerinden ortaya çıkarmayı hedefleyen bu çalışma, siyasi taraftarlığın haber aracılığıyla hakikati değiştirip değiştirmediğini sorgulamaktadır. Yazılı basın organlarında yayınlanan haber içeriklerinin “ideolojik yakınlık güdülen siyasi partilerin söylem yayma aracı haline gelip gelmediğini” ele alan çalışma aynı zamanda “manipülasyon amacıyla haberin yeniden ve nasıl şekillendiği” savını tartışmaktadır. Araştırma kapsamında Türkiye’de 7 Haziran ve 1 Kasım seçimleri arasındaki altı aylık dönemde 63 bin 31 haber ve yorumu sayıda haber metni öncelikle sayısal analiz ile incelenmiş, 1-30 Ekim tarihleri arasındaki (seçim tarihinden önceki son 30 gün) geçen sürede yapılan yayınlar ise söylem analizine tabi tutulmuştur. Medyada ve toplumda siyasal kutuplaşmanın şiddetli bir şekilde yaşandığı iki seçim arasındaki kritik dönemde Türk basınını temsilen seçilen 10 gazeteden (Birgün, Cumhuriyet, Özgür Gündem, Hürriyet, Posta, Sabah. Taraf, Yeni Şafak, Zaman) elde edilen bu nicel ve nitel bulgular, “siyasal yanlılık” ve “algı yönetimi” başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tüm haber metinleri “taraflılık, önyargı, yorum, eleştiri, övgü ve algı yönetimi” açısından belirtim göstergeleri ile ayrıştırıldığı analizler ile haberin “gerçekliği yeniden kurgulama metni” haline getirilip getirilmediği ölçülmüştür. Elde edilen veriler ile haberin, manipüle etme gücüne dayanarak, okuru belli bir hareket tarzına ya da düşünce biçimine sevk etmeye çalışan bir araç olarak kullanıldığı ortaya konulmaktadır.
Keywords
Abstract
The most important problem in media production is "news". The news as a stand-alone text; when it is tried to make it compatible with the political, economic, cultural and social structure of the system it belongs to; It is inevitable to move away from truth and truth. This study, which aims to reveal the relationship between media and politics through the "ideological transformation of news", is about the evolution of political bias to political advocacy. While questioning whether the news content published in the printed media "has become a means of spreading discourse of political parties with an aim of ideological affiliation", it also discusses the argument that "for the purpose of manipulation and how it is shaped again for the benefit of political parties". Within this research in Turkey 7 June, and the six-month period from November 1 elections, 63 thousand 31 news and text number of reviews numeric 1-30 October at the selection of the publications in the period prior to 30 days between are dealt with as if discourse analysis. These quantitative and qualitative findings obtained from 10 newspapers (Birgün, Cumhuriyet, Özgür Gündem, Hürriyet, Posta, Sabah. Taraf, Yeni Şafak, Zaman) selected to represent the Turkish press in the critical period between the two elections in which the political polarization in the media and society is experiencing fierce, it has been analyzed in terms of political bias and perception management. By analyzing the specification indicators in terms of "bias, prejudice, interpretation, criticism, praise and perception management" of all texts one by one, the news, which is transformed into a "text of reconstructing reality", allows the reader to follow a certain course of action or way of thinking.
Keywords
- Arık, M. Bilal. "İnsan ve Toplumu Bir Arada Düşünmedikçe Popüler Kültürü Tartışamayız." Medya ve popüler kültür eleştirel bir yaklaşım (2009): 1-30.
- Büyükkantarcıoğlu, S. Nalan. "Söylem incelemelerinde eleştirel dilbilimsel boyut: Eleştirel söylem çözümlemesi ve ötesi." Haberi Eleştirmek (2012): 166-200.
- Chomsky, Noam (1999). “Medya Gerçeği. (A. Yılmaz. Trans.)” Tümzamanlar Yayıncılık.
- Curran, James, Michael Gurevitch, and Janet Woollacott. "İletişim araçları üzerine çalışma: Kuramsal yaklaşımlar." Çev., Meral Özbek.(ss. 229-253), AÜBYYYO Yıllık (1991).
- Dursun, Çiler, et al. "Gazetecilik ve Habercilik." Haber ve Habercilik Üzerine Düşünmek, Der. Sevda Alankuş, IPS İletişim Vakfı Yayınları, İstanbul (2003): 63-84.
- Gramsci, Antonio. "The Modern Prince and other writings, trans." Mark (New York, 1957) (1957): 50.
- İnal, Ayşe. "Haberi okumak." İstanbul: Temuçin Yayınları 124 (1996).
- Marx, Karl, and F. Engels. "Alman ideolojisi. (S. Belli, Trans.)." Ankara: Sol Yayınları.(Original work published 1845) (1992).
- Murdock G (1980) Class, Power ann The Press: Problems of Conceptualization and Evidence, H. Crition (Ed.) The Sociology of Journalism and the Press, GB: S. H. Brookers Printers: 39-57.
- Özer, Ömer. "Haber söylem ideoloji: eleştirel haber çözümlemeleri." Konya: Literatürk Yayınları (2011).
- Tılıç, L. Doğan. Utanıyorum ama gazeteciyim: Türkiye ve Yunanistan'da gazetecilik. Vol. 44. İletişim Yayınları, 1998.
- Tokgöz, Oya. Temel gazetecilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1994.
- Van Dijk, Teun A. "The interdisciplinary study of news as discourse. A handbook of qualitative methodologies for mass communication research; Jensen KB, Jankowski NW." (1991).
- Van Dijk, Teun A. Ideology: A multidisciplinary approach. Sage, 1998.
- Van Dijk, Teun A. "Medya içerikleri: Bir söylem olarak haberin disiplinler arası çözümlemesi." Compiled by: Ü. Atabek and G. Şendur Atabek. Medya Metinlerini Çözümlemek: İçerik Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi (2007).
- Van Dijk, Teun A. "Söylem ve ideoloji: Çok alanlı bir yaklaşım." Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji (2003): 13-112.
- Waisbord, Silvio (2009). “Advocacy Journalism in a Global Context”, The Handbook of Journalism Studies, ed. Karin Wahl-Jorgensen ve Thomas Hanitzsch, NY: Routledge.
