YAŞLILARA SUNULAN HİZMETLERİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER YAŞLILIK İLKELERİ ÇERÇEVESİNDE YAŞLILARIN GÖZÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ: ANKARA ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Araştırma, Türkiye’deki yaşlı bireylerin BM Yaşlılık İlkeleri kapsamındaki görüşlerini öğrenmeyi ve bu konudaki ileriye dönük çözümlerin ortaya konulmasını problem edinmiştir. Ülkemizde artan yaşlı nüfusu, yaşlılara sunulan hizmetlerin evrensel standartlarda sorgulanma ihtiyacını doğurmuş ve bu araştırmanın amacını oluşturmuştur. Bu araştırmanın genel amacı, yaşlılara sunulan hizmetlerin BM Yaşlılık İlkeleri çerçevesinde yaşlıların gözünden değerlendirmektir. Çalışma Ankara ilinin Çankaya ilçesinde ikamet eden 60 yaş ve üstü 102 yaşlı katılımcı ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırmada yaşlı bireylerin sahip oldukları haklarla ilgili yeterli düzeyde bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür. Yaşlılara verilen hizmetler ise Birleşmiş Milletler Yaşlılık İlkeleri’nden hareketle yeterli düzeyde değildir. Yaşlı bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çalışmalar arttırılmalıdır. Kendi ihtiyaç ve isteklerine yönelik mevcut düzenlerinde saygın bir şekilde yaşamaları desteklenmelidir. Yaşlı bireylerin, kendilerini gerçekleştirebilmeleri ve kendilerini ilgilendiren konularda katılımlarının sağlanabilmesi için onlara fırsatlar sunulmalı ve sahip oldukları haklar ile ilgili bilinçlenmeleri sağlanmalıdır. Benzer bir araştırmanın derinlemesine bilgi elde etmek amacı ile nitel araştırma yöntemi ile de gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Keywords
Abstract
This research aims to learn the views of the elderly people in Turkey on the UN principles of the elderly and it also aims to provide forward-looking solutions on this subject. The increasing elderly population in our country has created the need to question the services offered to the elderly at universal standards and it became the purpose of this research. The general purpose of this research is to evaluate the services provided to the elderly through the eyes of the elderly within the framework of the UN Aging Principles. The study was carried out with 102 seniors aged 60 and over who were living in Çankaya, Ankara. In the research, it was observed that elderly individuals do not have sufficient information about the rights they have. The services provided to the elderly are not sufficient based on the United Nations Aging Principles. Studies with regard to meeting the basic needs of elderly individuals should be increased. They should be encouraged to live respectably in the current order of their own needs and wishes. Opportunities should be provided for older individuals to realize themselves and to participate in matters that concern them and their awareness should be raised about their rights. It is recommended that similar research should be carried out with the qualitative research method in order to obtain in-depth information.
Keywords
- Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, (2014), BM Yaşlılık İlkeleri. https://ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/mevzuat/uluslararasi-mevzuat/ adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 09.05.2020
- Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, (2019), Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://ailevecalisma.gov.tr/eyhgm adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 08.06.2020
- Akarsu, B.; Akarsu, B., (2019), Bilimsel Araştırma Tasarımı: Nicel, Nitel ve Karma Araştırma Yaklaşımları, Cinius Yayınları, İstanbul.
- Aközer, Mehmet; Nuhrat, Cenap; Say, Şebnem, (2011), “Türkiye'de Yaşlılık Dönemine İlişkin Beklentiler Araştırması”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 27/27, s. 103-128.
- Aksayan S.; Cimete, G.; (1998), Kronik Hastalıklı Bireylerin Evde Bakım Gereksinimleri, Olanakları ve Tercihleri, I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Özet Kitabı, İstanbul.
- Altan, Ömer Zühtü, (2006), Sosyal Politika, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
- Arpacı, Fatma, (2016), “Geçmişten günümüze yaşlılık”, (Ed. H. Ceylan), Yaşlılık Sosyolojisi, Nobel Yayınları, Ankara.
- Artan, Taner, (2013), “Huzurevinde Kalmakta Olan Yaşlılarda Aile İçi İstismar”, Toplum ve Sosyal Hizmet, Y.24, S. 2, s. 109-121.
- Aslan, Gamze, (2004), Değişen toplumsal konum örneği: Yaşlılık, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
- Bahar, Aynur; Parlar, Serap, (2007), “Yaşlılık ve Evde Bakım”, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2, 4, s. 32-39.
- Bahar, Aynur; Savaş, Haluk Asuman; Parlar, Serap, (2009) “Yaşlılık ve Yaşlılara Sunulan Sosyal Hizmetler”, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12, s. 94-95.
- Bilir, Nazmi, (2004), Yaşlılık ve Halk Sağlığı. İçinde: Yaşlılık Gerçeği, Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi, Ankara.
- Bulduk, Emre Özgür, (2014), “Yaşlılık Ve Toplumsal Değişim”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18, 2, s. 53-61.
- Buz, Sema; Ertan Koçak, Yasemin; Gözen, Özlem, (2018), “Türkiye’de Yaşlılara Sunulan Hizmetlerin Birleşmiş Milletler Yaşlılık İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Ankara Örneği” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y. 6, S. 77, s. 388-410.
- Çağlar, Türkan, (2014), “Yaşlılık ve Sosyal Hizmet: Yaşam Merkezi Örneği”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. Y. 25, S. 2, s. 148-149.
- DSÖ, Dünya Sağlık Örgütü, (2018), Defining Old. https://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/#:~:text=Defining%20old&t ext=This%20transition%20in%20livelihood%20became,and%2075%20years%20for%2 0men adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 01.06.2020.
- Ekiz, Durmuş, (2003), Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş: Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodojileri, Anı Yayıncılık, Ankara.
- GEBAM, Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi, (2020), www.gebam.hacettepe.edu.tr adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2020.
- IFE, Jim, (2001), Human Rights and Social Work, Green Giant Press, Singapore.
- Çeliköz, Nadir, (2014), Nicel ve Nitel Araştırma Yöntemleri. Erişim adresi: file:///C:/Users/Hp/Desktop/NICEL_VE_NITEL_ARASTIRMA_YONTEMLERI.pdf. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2020.
- Kalaycıoğlu, S.; Tol, U. U.; Küçükkural, Ö.; Cengiz, K., (2003) Yaşlılar ve Yaşlı Yakınları Açısından Yaşam Biçimi Tercihleri, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
- Karahan, Azize.; Güven, Seval, (2002), “Yaşlılıkta Evde Bakım”, Geriatri, Y. 5, S. 4, s. 155-159.
- Karataş, Sultan, (1990). “Yaşlılıkta Yaşam Doyumu ve Etkileyen Etmenler”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Y. 8, S. 1, s. 105-114.
- Konak, Akın, Çiğdem, Yasemin, (2005). “Yaşlılık olgusu: Sivas Huzurevi Örneği”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 29, S. 1, s. 23-63.
- Köroğlu, Muhammed Ali; Köroğlu, Cemile Zehra, (2016), “Değişen Yaşlılık Olgusu ve İslamî Perspektiften Değerlendirilmesi”, The Journal of Academic Social Science Studies, S. 248, s. 229-240.
- Kuş, Elif, (2012), Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Mavili, Aliye, (2015), “Yaşlılık, Yaşlanma ve Sosyal Hizmet”, (Ed. H. Ceylan). Modern Hayat ve Yaşlılık, Nobel Yayınları, Ankara.
- Mazlum, Muhammed Mehmet; Atalay, Ayşegül, (2017), “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yönteminin Belirlenmesi”, Route Educational and Social Science Journal, Y. 4, s. 1-21. doi:10.17121/ressjournal.705.
- Mevzuat Web Sitesi, (1983), Sosyal Hizmetler Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.2828.pdf adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 09.05.2020
- Müftüler, Habibe, (2018), “Yaşlılar Açısından Yaşlılık Gerçeği.”, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, s. 110-112. Erişim adresi: http://static.dergipark.org.tr/article-download/fd9a/08b1/15df/5ba21303ceb2b.pdf?
- Nazlıer Keser, Ecem Naz, (2020), “Yaşlı Bakım Uygulamalarındaki Etik Sorunlar Üzerine Bir Değerlendirme”, Toplum ve Sosyal Hizmet, Y. 31, S. 1, s. 303-333.
- Onat, Ümit, (2004), Yaşlanma ve Sosyal Hizmet. Yaşlılık Gerçeği, Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi, Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi,
- Özben, Şüheda, (2008), “Yaşlılarda Umutsuzluk” Dokuz Eylül Üniversite Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, S.23, s. 136-151.
- Özel İhtisas Komisyonu, (2018), Yaşlanma, Ankara, Kalkınma Bakanlığı.
- Öztek, Z.; Kubilay, G., (2008), Toplum Sağlığı Hemşireliği, PALME Yayıncılık, Ankara.
- Öztop, Hülya; Şener, Arzu; Güven, Seval, (2008), “Evde Bakımın Yaşlı ve Aile Açısından Olumlu ve Olumsuz Yönleri”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, S.1, s. 39-49.
- Patton, Michael Q., (2014), Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çev., Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir), Pegem A Yayınları, Ankara.
- Sağlık Bakanlığı, (2015), Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı 2015-2020. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/508 adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 08.05.2020.
- Sağlık Bakanlığı (2016). Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,10474/evde-bakim-hizmetleri-sunumu-hakkinda-yonetme lik.html adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 08.06.2020
- Subaşı, Nüket, (2001), Ankara İli Çankaya İlçesinde “Evde Bakım Durumu” Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi,
- Şahin, Hasan, (2015), Yaşlılık Algısı ve Yaşlılara Sunulan Kurumsal Hizmetler Farkındalığı Üzerine Bir İnceleme: Erzurum İli Örneğinde, Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası (1982). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.2709.pdf adresinden erişildi.
- Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Hizmetler Kanunu (1983). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.2828.pdf adresinden erişildi.
- The Office of the High Commissioner for Human Rights (1991) United Nations Principles for Older Persons. https://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/OlderPersons.aspx adresinden erişildi.
- Tufan, İsmail, (2006), Yaşlılıkta Bakıma Muhtaçlık ve Yeni Bir Bakım Kültürü, Gero Yayınları, Antalya.
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İstatistiklerle Yaşlılar, 2018 http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=30699
- Türkiye İstatistik Kurumu (2019). Hayat Tabloları. http://tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=30712 adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 09.05.2020
- Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı 2007, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Erişim: 3.4.2009, www.ekutup.dpt.gov.tr
- Vardar, İ. (2016). Tarihsel Süreçte Yaşlılık. https://prezi.com/g-zcqxh5w0vq/tarihsel-surecte-yasllk/ adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 08.06.2020.
- Yahyaoğlu, Recai, (2013), Yaşlanma ve Zaman Algısı, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yanardağ, Umut, (2019), “Yaşlılarla Hak Temelli Çalışma”, (Ed. Umut Yanardağ, Melek Zubaroğlu Yanardağ), Yaşlılık ve Sosyal Hizmet, Nika Yayınevi, Ankara.
- TDK, Türk Dil Kurumu, (2018), Yaş güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c055f d88d7205.03617136.
