TRT THM REPERTUVARINDA BULUNAN FARKLI YÖRELERE AİT ZEYBEK EZGİLERİNİN, BAĞLAMA İLE BOZUK DÜZENİNDE TEZENE UYGULAMASI VE NOTASYONUNUN PORTE ÜZERİNDE İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Zeybek, Ege ve Batı Akdeniz yörelerinde efe olarak nitelenen kişilerle ilişkilendirilen bir halk oyunu ve müziğidir. Zeybek ezgisinin kendine has bir tavrı vardır. Tavır terimi çalgılar için kullanılır ve yöreye has bir çalım şeklini ifade eder. TRT Türk halk müziği repertuvarında yer alan ve farklı yörelerden derlenmiş zeybek ezgilerinin büyük bir kısmında sadece birim değeri ile belirtilen sesler düz ve yalın bir şekilde ifade edilmiş, zeybek tavrını oluşturan ritmik motifler ve tezene şekli belirtilmemiştir. Ezgilerin tavrını gösterecek şekilde düzenlenmesi ve tezene vuruşlarının gösterilmesi yoluyla icracıların ifade gücünün artacağı ve yöresel tezene tekniğinin uygulanması konusunda daha akıcı çalış stilinin kazanılacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada; TRT Türk halk müziği repertuvarından seçilen 4 farklı yöreye ait zeybek ezgisinin notalarındaki birim değerlerine karşılık gelen vuruşları ifade eden motifleri esas alınarak zeybek tavrını gösteren tezene vuruşları bağlamada bozuk düzeninde uygulanmış ve notasyonu yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Zeybek is a folk dance and music type associated with people qualified as efe in the Aegean and Western Mediterranean regions. Zeybek melody has a unique modus. The term “modus” is used for instruments and refers to a local style of playing. Most of the zeybek melodies in TRT Turkish folk music repertoire had been compiled from different regions, only the voices indicated by the unit value had been expressed in a clear and plain manner. And rhythmic motifs and shape of the plectrum which are forming the zeybek modus had not been specified. It is thought that, by organizing the melodies to show their modus and showing their strokes to the plectrum, the expressive power of the performers will increase and a more fluent working styles will be gained in the application of the technique to the local modus. In this study, based on the motifs that express the strokes corresponding to the unit values in the notes of the zeybek melody of three different regions selected from the TRT Turkish folk music repertoire, and plectrum strokes which are showing Zeybek modus have been applied in distorted order and notation in Bağlama instrument.
Keywords
- Açar. Y. (2019). Bağlama eğitiminde kullanılan notasyonların öğrencilerin deşifre başarısına etkisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Akdoğu, O. (2004). Bir başkaldırı öyküsü zeybekler (Tarihi-Ezgileri-Dansları) 1. İzmir: Sade Matbaacılık.
- Demir, S. (2013). Türk halk müziğinde türler. İstanbul: Usar Yayıncılık.
- Eke, M. (2016, Ağustos 01). Kişisel görüşme. İstanbul.
- Eke, M. (2016). Türk halk müziği ezgilerindeki motifler ve işlevleri. Karadeniz Dergisi, 32, 34- 47.
- Emnalar, A. (1998). Tüm yönleriyle halk müziği ve nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımı.
- Ergöz, H. S. (2007). Türk müziği nazariyatı ve solfeji uygulama kitabı I. İstanbul: Değişim Yayınları.
- Karkın, M., Pelikoğlu, M., ve Haşhaş, S. (2014). Bağlama enstrümanının öğretim yöntemleri kapsamında yöresel tavırların değerlendirilmesi. Art-e Sanat Dergisi, C7(13), 129-148.
- Okdan, H. (2014). Zeybek oyunlarına eşlik eden çalgı takımları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 1-7.
- Özbilgin, M. Ö. (2003). Zeybeklik kurumu ve zeybek oyunları. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
- Öztürk, O. M. (2006). Zeybek kültürü ve müziği. İstanbul: Pan Yayıncılık.
- Sarısözen, M. (1962). Türk halk musikisi usulleri. Ankara: Resimli Posta Matbaası.
- Şenel, S. (1997-1998). Türk halk musikisi bilgileri ders notları. İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı.
- Taptık, G. (1972). Bağlama büyük metod bölüm 1. Ankara: Güray Taptık Yayınları.
- TDK. (1932). Zeybek. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi. (ET:12.04.2020).
- Tekin, H. S. (2014). Türk müziği nazariyatı ve solfej II. Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları.
- Yaşar, S. (2015). Bağlama eğitiminde zeybek tezene tekniğinin temel öğretimine ilişkin bir çalışma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 1-19
- Yükrük, Hüseyin. (2011). Bağlamada yöresel tezene tavırları. Ankara: Sarıyıldız Ofset Tic. Ltd. Gti.
