Author :
Abstract
Türkler yüzyıllarca astronomi ile ilgilenmişlerdir. Bir çok astronom yetiştirmişler ve rasathaneler açmışlardır. Bu astronomlardan biri de Abdurrahman Es Sufi’dir. Sufi’nin yazmış olduğu eser, Anadolu Selçuklu döneminde astronomi alanında yazılmış en eski eserlerden biri olan Süver el-Kevakip’tir. Bugün elimizde çeşitli tarihlere ait Sufî kopyaları bulunmaktadır. Aynı zamanda eser Türk Sanatı’nda yer alan astral figürlere kaynak olabilecek en eski tarihli yazma olması bakımından da önemlidir. Astronomi alanında yazılan eserlerden çok farklı oluşu onu özel kılmıştır. Sufi, sabit yıldızları inceleyip oluşturduğu kozmografik katalog ile yaşadığı çağdaki araştırmacılara göre modern çağa tesir etmiştir. Elimizde mevcut olan Sufi yazmaları XI. ve XIII. yy’lar arasındadır. Gerek kendi döneminde gerekse sonrasında dönem özelliklerini yansıtan minyatürlerle değişik tarihlerde farklı dillere çevrilen bu eser, aynı zaman da Türk Sanatı’nda yer alan astral fiğürlere kaynak olabilecek en eski tarihli yazma olması bakımından da önemlidir.
Keywords
Abstract
Turks have been interested in astronomy for centuries. They trained many astronomers and opened observatories. One of these astronomers is Abdurrahman Es Sufi. Sufi's work is Suver Al-Qawakip, one of the oldest works written in the field of Astronomy during the Anadolu Selcuklu period. Today we have Sufi copies of various dates. It is also important in that the work is the oldest dated writing that can be a source for astral figures in Turkish Art. The fact that it is so different from the works written in the field of astronomy made it special. Sufi influenced the modern age according to the researchers in his era by studying fixed stars and creating a cosmographic catalogue. The current Sufi manuscripts XI. and XIII. it is among the yys. This work, which has been translated into different languages at different dates with miniatures reflecting period features both in his own period and later, is also important in terms of being the oldest dated writing that can be the source for the astral vetch in Turkish Art
Keywords
- Aydın, S. (2004).“Osmanlı Astronomi Müesseseleri”.Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt:2, Sayı:4.
- Bakkal, A. (2011).İslam tarihinde rasathaneler ve Cacabey Medresesi. 1.Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırsehir Sempozyumu: 2011, 1293.
- Basar, V. ve Uymaz, T. (2014). XIX yy larda Osmanlılarda Fizik ve Astronomi, Uluslararası Katılımlı Osmanlı Bilim ve Düşünce Tarihi Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara: Gümüşhane üniversitesi Yayınları.
- Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi, Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi. İstanbul: Ötüken Neşriyat. 1. Cilt.
- Çelebi, K. (2007). Keşfü’zunun (an Esami’l-kütübivelFünün)(Çev. Rüştü Hakkı).Türk Vakfı Yurt Yayınları, Cilt:3.
- DİA, , (1988), c. I, s.172,173. İstanbul
- Eliade, M. (2002). Babil Mitolojisi Ve Simyası. (Çev. Mehmet Emin Özcan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Esin, E. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Eyüpoğlu, İ. Z. (2007). Tanrı Yaratan Toprak Anadolu. İstanbul: Derin.Yayınları.
- Fazlıoğlu, İ. (2003). “Osmanlı Felsefe Biliminin Arkakapıları :Semerkant Matematik Astrono- mi Okulu”, Divan İlmi Araştırmalar,Sayı:14.
- Göker, L. (1995). Türk İslam Astronomi Bilginleri ve Gökyüzü Bilginleri. İstanbul: MEB Yayı- nevi.
- Göker, L. (1977, Ocak-Şubat). İslam Medeniyeti’nin Mahsulu Astronomi. Diyanet Dergisi, Cilt: 16, Sayı:1.
- İnan, A. (1986).Tarihte ve Bu Gün Şamanizm. Ankara: T.T.K. Basımevi.
- İnan. G. (1995) . Türk Minyatür Sanatı Başlangıçtan Osmanlıya Kadar. Ankara, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, s. 23,24.
- Kahya, E. (2004). “Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi’ndeki Bilimsel Çalışmaların Kısa Bir Değerlendirilmesi”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt:2, Sayı:4.
- Kaya, S. (2017). “Türkiye Selçuklularında Astronomi”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:6, Sayı:1.
- Kıyar, N. (2010). “İslam Medeniyetinde Astronomi Bilginleri ve Dünya Bilim Tarihine Katkıla- rı Sempozyum Bildirileri”. İstanbul.
- Mccellan J. ve Dorn H.(2006).Dünya Tarihinde Bilim ve Teknoloji. (Çev. Haydar Yalçın). An- kara: Arkadaş Yayınları.
- Ögel, B. (1994). Türk Mitolojisi. İstanbul: MEB Yayınları. 2.Cilt.
- Seyhan N. (1991). Süleymaniye Kütüphanesindeki minyatürlü yazmaların kataloğu. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstit.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Şeker, M. (1979, Temmuz-Ağustos). İslamda Astronomi ve Rasathaneler. Diyanet Dergisi, Cilt:18, Sayı: 4.
- Tanındı, Z. (1993). Mihr-ü Minyatürlerinin İkonografik Çözümlenmesi. Sanat Tarihinde İko- nografik Araştırmalar. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
- Tekeli,S., vd. (1998). Bilim Tarihine Giriş.Ankara: Nobel Yayınları.
- Tez, Z. (2002). Bilim ve Teknikte Ortaçağ Müslümanları. İstanbul: Nobel Yayınevi.
- (2006) “Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi I.Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu”.20-30 Nisan 2006, Şanlı Urfa. 1. Cilt.
- (2011). “1.Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu”.Eylül 2011, Kırşehir. 2. Cilt.
- Tell, S. K. (1974). “12-12. Yüzyıl Selçuklu Çığırı İslami Minyatürlü Yazmaların Üslup Geliş- mesi”.Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kürsüsü.
- Unat, Y. (1994). Felsefe DünyasıAli Kuşçu’nun ‘’Fethiye ‘’ Adlı Astronomi Eseri. Ankara: Özkan Matbaa,Sayı 2.
- Unat, Y. (2008). Ortaçağ İslam Dünyasında Bilim ve Teknik Makaleler. İstanbul: Lotus Yayı-
- Unat, Y. (2010). İslam Medeniyetinde Astronomi Bilginleri ve Dünya Bilim Tarihine Katkıları Sempozyumu Bildirileri. İstanbul.
- Unat, Y. (2013). “Selçuklularda Astronom Bilimi” II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeni- yeti Sempozyumu, Selçuklularda Bilim ve Düşünce, Cilt:3, Konya.
- Wellesz, E. (1959). AmEarly al- sufiManuscript in theBotlein Library in Oxford,ArsOrientalis, Cilt:3.
- Yörükan, Y.Z. (2005). Müslümanlıktan Evvel Türk Dinleri Şamanizm. Ankara: Ötüken Neşri- yat.
