Author :
Abstract
Bu çalışmada klasik Türk şiirinin temel unsurlarından biri olan aşk konulu şiirlerde âşığın sevgili ile buluşmasına dair beyitler konu edilmiştir. Türk edebiyatında 13 ilâ 19. yüzyıllar arasında hüküm süren divan şiirinin geleneksel yapısı içerisinde gerek mecazî aşk gerekse hakikî aşk bağlamında âşığın sevgiliyle buluşamadığı, bir başka ifade ile vuslatın gerçekleşmediği bilinmektedir. Ancak, divan şiirinde birçok şairin nadiren de olsa vuslata dair söz konusu geleneksel bakış açısının dışına çıktığına dair tespit ettiğimiz bazı beyitler bulunmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada söz konusu beyitlerin tespiti ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda farklı yüzyıllardan birçok divan incelenmiş ve söz konusu divanlarda âşığın sevgiliye kavuştuğu ifade edilen beyitler tespit edilerek değerlendirilmiştir. Klasik Türk şiirinde verilen eser sayısının fazlalığı ve eserlerin hacimleri göz önüne alındığında çalışmamızda genel olarak divanlara ve özellikle gazeller üzerine yoğunlaşılmıştır. Sonuç olarak bu çalışma ile klasik Türk şiirinde âşığın sevgiliye kavuştuğu birçok beyit tespit edilmiş, dolayısıyla şairin ve şiirde onun temsilcisi olan âşığın vuslat konusunda divan şiirinin geleneksel yapısının dışına çıktığı ortaya konulmuştur.
Keywords
Abstract
In this study, couplets about the meeting of the lover with his beloved are mentioned in love poems which is one of the basic elements of classical Turkish poetry. In the context of both metaphorical love and true love, it is known that the lover cannot meet his beloved, in other words, the vuslat is not realized within the traditional structure of divan poetry which reigned in Turkish literature between 13th and 19th centuries. However, in divan poetry, there are some couplets that we have determined that many poets rarely go beyond this traditional view of vuslat. In this context, the aim of this study is to identify and evaluate these couplets. In our study, many divans of different centuries were examined and the couplets which were stated to come together of lover to beloved in these divans were identified and evaluated. Considering the large number of works and volumes of works given in classical Turkish poetry, it has been focused on divans in general and especially ghazals. As a result, in this study, many couplets that coming together in love with beloved have been identified in classical Turkish poetry. In this context, it has been revealed that poet and his representative in poetry of going beyond the traditional structure of divan poetry about vuslat.
Keywords
- Akdoğan, Yaşar (e.t.: 26.11.20193), Ahmedî-Divan, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Aksoyak, İsmail Hakkı (2018a), Gelibolulu Mustafa Âlî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Aksoyak, İsmail Hakkı & Arslan, Mehmet (2018b), Haşmet Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Aydemir, Yaşar (2000), Behiştî Divanı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- Azar, Birol (2005), Türâbî Divânı, İnceleme-Metin, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üni- versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Elazığ.
- Bilkan, Ali Fuat (2011), Nabi Divanı, C.2, b.2, Ankara: Akçağ.
- Demir, Hiclal (2017), Lâzikîzâde Feyzullah Nâfiz ve Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm
- Demirel, Şener (2017), 16. Yüzyıl Şairlerinden Mânî-Divan ve Şehr-engîz-i Bursa, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Durmaz, Gülay (2005). Divan Şiirinde Rind, U. Ü., Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Y.6, S.8, 57-76.
- Erdoğan, Mustafa (2017), Bursalı Rahmî ve Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Ertem, Rekin (1995), Şeyhülislâm Yahyâ Divanı, Ankara: Akçağ.
- Gürgendereli Müberra (2017), Mostarlı Hasan Ziyâ’î Divânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm
- Kalkışım, Muhsin (1994), Şeyh Gâlib Divanı, Ankara: Akçağ.
- Karaköse, Saadet (2017), Nev’î-zâde Atâyî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Kaya, Bayram Ali (2017), Azmizâde Hâletî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Kesik, Beyhan (2018), Cenâbî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Kılıç, Filiz (e.t.: 26.11.2019), Âşık Çelebi Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Kırbıyık, Mehmet (2017), Kâtibzâde Sâkıb Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Kiremitçi, Hamza (2015), Reisülküttab Mehmed Ârif Divanı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
- Kurtoğlu, Orhan (2017), Diyarbakırlı Lebîb Divânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Küçük, Sabahattin (1994), Bâkî Divanı-Tenkitli Basım, Ankara: Atatürk, Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu-Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Levend, Agâh Sırrı (1984), Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar. (4.b.) İstanbul: Enderun.
- Macit, Muhsin (1997), Nedîm Divanı, Ankara: Akçağ.
- Macit, Muhsin (2017), Karakoyunlu Cihanşah’ın Türkçe Şiirleri, Ankara: T.C. Kültür ve Tu-
- Macit, Muhsin (2018), Erzurumlu Zihnî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kü- tüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (e-kitap).
- Mermer, Ahmet (1991), Mezâkî: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu.
- Nas, Şevkiye Kazan (2018), Celîlî Divânı (İnceleme-Metin), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm
- Özyıldırım, Ali Emre (1999), Hamdullah Hamdî ve Divanı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Kü- tüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
- Pala, İskender (2004), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
- Tanrıbuyurdu, Gülçin (2018), Kalkandereli Mu’îdî Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Ba-
- Tavukçu, Orhan Kemal (e.t.: 26.11.2019), Dede Ömer Ruşenî-Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve
- Tuncer, Eda (2016), Sükkerî Divanı Sözlüğü [Bağlamlı Dizin Ve İşlevsel Sözlük], Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Eskişehir.
- Türkçe Sözlük (2009), Hzl.: Şükrü Haluk Akalın, b.10, Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Yakar, Halil İbrahim (2018), Gelibolulu Sun’î Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Yenikale, Ahmet (2011), Sünbül-zâde Vehbî-Divan, Kahramanmaraş: Ukde Yayınları.
- Yılmaz, Kadri Hüsnü (2017), Diyarbakırlı Hâmî Ahmed Divanı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm
