Author :
Abstract
İS V-VI. yüzyıllarda Anastasius döneminde yaşamış olan pagan tarihçi Zosimus, Historia Nova adında Grekçe bir çalışma ortaya koymuştur. Eserin amacı, Batı Roma İmparatorluğu’nun gerileyiş sürecini gelecek nesillere aktarmaktır. Zosimus’a göre Cumhuriyet yönetiminden diktatörlük sistemine geçilmesiyle başlayan süreç Roma’nın Hıristiyanlaşması ve barbarlaşmasıyla hızlanmıştır. Zosimus eserin girişinde imparatorluğu olumsuz etkileyen tüm olayları anlatmaya niyetlendiğini söylemiş ancak Augustus’un tek başına tahta çıkışından Diocletianus’un tetrarşisine kadar kısa bir özetin ardından 410 yılına kadar çok daha detaylı bir anlatım sunduktan sonra altıncı kitabın ortasında muhtemelen öldüğü için eser aniden sona ermiştir. Zosimus’un Historia Nova’nın ana temasıyla örtüşen bütün konuları işlemeye çalışması eserin en belirgin özelliğidir. Tarihçinin odağında imparatorluğun maruz kaldığı barbar saldırıları, imparatorların dini tavırları, politik tutumları, taht mücadeleleri ve iç savaşlar bulunmaktadır. Zosimus için üçüncü yüzyıl krizinden sonra imparatorluğu kaosa sürükleyen yeni olaylar dizisi Constantinus’un ölümüyle başlamıştır. Zosimus’a göre Constantinus’un Hıristiyan olarak yetiştirdiği oğulları II. Constantinus, II. Constantius ve Constans’ın yönetiminde gerçekleşen teolojik tartışmalar ve emperyal krizler sınırlardaki tehditlerle beraber imparatorluğun zayıflamasına katkı sağlamıştır. Ayrıca II. Constantius’un kargaşadan faydalanarak isyan çıkaran Magnentius’a karşı mücadelesi Zosimus için amacına hizmet etmesi sebebiyle kayda değer görülmüştür. 351 yılında gerçekleşen Mursa Savaşı antik kaynaklar ve modern araştırmacılar tarafından Roma İmparatorluğu’nun en kanlı iç savaşı olarak addedilmektedir. Historia Nova, savaşın detayları bakımından elimizdeki tek kaynak olup Zosimus’un sunduğu olay betimlemeleri ve imparator tasvirleri eseri ayrıca vazgeçilmez kılmaktadır. Çalışmamızda Zosimus’un Mursa Savaşı yorumları çağının antik kaynaklarıyla karşılaştırma yöntemiyle analiz edilip modern literatür ışığında savaşın nedenlerinin ve sonuçlarının Roma İmparatorluğu’nun idari yapısı ve ordu düzenine etkisi tartışılacaktır. Çalışmanın temel amacı tarafların dini eğilimlerini dikkate alarak Mursa Savaşı çerçevesinde Zosimus’un gerileyiş ve çöküş üzerine düşüncelerini incelemek ve Historia Nova’nın tarihi kaynak olarak değerini sorgulamaktır.
Keywords
Abstract
The pagan historian Zosimus, who lived in the Anastasius period in the fifth and sixth centuries, produced a study in Greek called Historia Nova. The aim of the work is to hand down the decline process of the Western Roman Empire to the next generations. According to Zosimus, the process that started with the transition from the Republican administration to the dictatorship system accelerated with the Christianization and barbarization of Rome. At the introduction of the work, Zosimus said that he had intended to explain all the events that adversely affected the empire but after a brief summary from Augustus' accession alone to Diocletian's tetrarchy, he gave a much more detailed narrative until 410, after which the work ended suddenly in the middle of the sixth book, probably because he died. The most significant feature of the work is that Zosimus attempts to deal with all the subjects that match up with the main theme of Historia Nova. The historian's focus is on the barbaric attacks of the empire, religious attitudes and political stance of the emperors, throne struggles and civil wars. For Zosimus, the new series of events that led the empire to chaos after the third century crisis began with the death of Constantinus. According to Zosimus, theological debates and imperial crisis that occured in the reign of Constantinus II, Constantius II and Constans, Constantinus’ sons whom he raised as Christians, contributed to the weakning of the empire along with the threats at the frontiers. In addition, Constantius II’s struggle against Magnentius, who rebelled by taking advange of the riot, was northworty for Zosimus hence it served his purpose. The Battle of Mursa that took place in 351 is regarded by ancient sources and modern researchers as the bloodiest civil war of the Roman Empire. Historia Nova is the only source we have in terms of the details of the war, and the depictions of events and emperor portraits of Zosimus also make the work indispensable. In this study, the interpretations of Zosimus' War of Mursa will be analyzed by comparing with the ancient sources of the era and the effects of the causes and results of the war on the administrative structure and military order of the Roman Empire will be discussed in the light of modern literature. The main purpose of the study is to examine Zosimus' thoughts on decline and fall within the framework of the Battle of Mursa taking into consideration the religious tendencies of the parties and to question the value of Historia Nova as a historical source.
Keywords
- Almeida, Jason, (2007), Count Zosimus the Historian, San Jose State University, The Faculty of the Department of the History, Kaliforniya.
- Ammianus Marcellinus, (1986), The Later Roman Empire (AD 354-378), (Çev., Walter Hamilton), Penguin Classics, Oxford, New York.
- Ammianus Marcellinus, (2019), Res Gestae, (Çev. Samet Özgüler), Historia Kitap, İstanbul.
- Anoymus Valesianus, (2008), Valesius Seçkileri, (Çev., Turhan Kaçar), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
- Aurelius Victor, (1994), Liber De Caesaribus, (Çev., Harry W. Bird), Liverpool University Press, Liverpool.
- Averil, Cameron, (1993), The Later Roman Empire A.D. 284-430, Harvard University Press Londra.
- Baker, Aaron Evan, (1987), Eunapius and Zosimus: Problems of Chronology and Composi- tion, Brown University, Demartment of Classics, Rhode Island.
- Barnes, Timothy David, (1980), “Imperial Chronology, A.D. 337-350, Phoenix, C. 37, S. 2, s. 160-166.
- Barnes, Timothy David, (1982), The New Empire of Diocletian and Constantine, Harvard University Press,
- Barnes, Timothy David, (1984), “Constantine’s Prohibition of Pagan Sacrifice”, The Ameri- can Journal of Philology, C. 105, S. 1, s. 69-72.
- Barnes, Timothy David, (2001), Athanasius and Constantius: Theology and Politics in the Constantinian Empire, Harvard University Press, Cambridge.
- Blockley, Roger C., (1983), The Fragmentary Classicising Historians of the Later Roman Em- pire: Eunapius, Olympiodorus, Priscus and Malchus, Francis Cairns, Liverpool.
- Bradbury, Scott, (1994), “Constantine and the Problem of Anti-Pagan Legislation in the Fo- urth Century”, Classical Philology, C. 89, S. 2, s. 120-139.
- Brown, Peter, (2000), Geç Antikçağ’da Roma ve Bizans Dünyası, (Çev., Turhan Kaçar), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Burgess, R.W., (2008), “ The Summer of Blood: The Great Masscare of 337 and the Prootion of the Sons Constantine”, Dumbarton Oaks Papers, S. 62, s. 5-51.
- Cameron, Alan, (2011), The Last Pagans of Rome, Oxford University Press, New York.
- Chastagnol, Andre, (1960), La Prefecture Urbaine a Rome sous le Bas-Empire, Presses Uni- versitaires de France, Paris.
- Cinemre, İlhami Tekin, (2012), Constantinus Hanedanı, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Denizli.
- Cinemre, İlhami Tekin, (2016), “Geç Antik Çağ’da Savaş ve Barış: II. Constantius vs Shapur”, Tarih Okulu Dergisi, Y. 9, S. 25, s. 697-718.
- Dürüşken, Çiğdem, (2003), Roma Dini, Eskiçağ Bilimler Enstitüsü Yayınları, İstanbul
- Euebius, (1999), Vita Constantini, (Çev., Averil Cameron ve Stuart George Hall), Caleradon Press, Oxford.
- Eutropius, (2007), Breviarium Historiae Romanae, (Çev., Çiğdem Menzilcioğlu), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
- Hunt, David, (2008), “The Successors of Constantine”, (Ed., Averil Cameron ve Peter Garnsey), Cambridge Ancient History, C. 13, s. 1-43, Cambridge.
- Hunt, James Michael (2010), Constantius II in the Ecclesiastical Historians, Fordham Univer- sity, Department of Classics, New York.
- Ioannes Malalas, (1986), Chronographia, (Çev., Elizabeth Jeffreys – Michael Jeffreys), Aust- ralian Association for Byzantine Studies, Melbourne 1986).
- Jones, Arnold Hugh Martin, (1964), The Later Roman Empire 284-602: A Social, Economic and Administrative Survey, Blackwell Publishing, Oxford.
- Jones, A. H. M.; Martindale, J. R.; Morris, J., (1971), The Prosopography of the Later Roman Empire, C.1, Cambridge University Press, Cambridge.
- Kaçar, Turhan, (2009), Geç Antikçağ ’da Hıristiyanlık, Doğu’da İsa Doktrini’nin Siyasi ve Entelektüel Tarihi, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- Kaçar, Turhan, (2016), “Serdica Konsili M.S. 343: Doğu ve Batı Kiliselerinin Yol Ayrımı mı?”, Vir Doctus Anatolicus, C. 1, Kuzgun Yayınevi, s. 461-471, İstanbul.
- Kent, John Philip Cozens, (1959), “The Revolt of Trier Against Magnentius”, The Numisma- tic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society, C. 19, S. 6, s. 105208.
- Kent, John Philip Cozens, (1981), The Roman Imperial Coinage, The Family of Constantine I A.D. 337-364), C. 3, Spink&Son Ltd, Londra.
- Lactantius, (1984), De Mortibus Persecutorum, (Çev. ve ed. J.L. Creed), Oxford University Press, New York.
- Lee, A. D. (2000), Pagans and Christians in Late Antiquity, A Source Book, Routledge, Lond- ra.
- Lee, A. D. (2007), War in Late Antiquity, Blackwell Publishing, Oxford.
- Mitchell, Stephen, (2016), Geç Roma İmparatorluğu Tarihi M.S. 284-641, (Çev., Turhan Ka- çar), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Mudd, Mary Michaels, (1984), Aspects of the Internal Government of the Later Roman Empi- re in the Reign of Contantius II, A.D. 337-361, The State University of New jersey, New Jersey.
- Örnek, Yasemin, (2013), II. Constantius Döneminde Roma İmparatorluğu (Din ve Siyasi Ta- rih), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
- Özyıldırım, Murat, (2007), “Arimium ve Seleukia Ad Calycadnum Konsilleri, 359 İkiz Kon- siller Yılı, Olba, S. 14, s. 103-143.
- Paulus Orosius, (1981), Historiae Adversus Paganos, (Çev., Roy J. Deferrari), The Catholic University of America, Washington.
- Philostorgius, (2007), Historia Ecclesiastica, (Çev., Philip R. Amidon), Brill, Atlanta.
- Potter, Davis Stone, (2004), The Roman Empire at Bay AD. 180- 295, Routledge, Londra.
- Rubin, Zeev, (1998), “Pagan Propaganda During the Usurpation of Magnentius”, Scripta Clas- sica Israelica, S. 17, s.124-141.
- Rufinus, (2016), Historia Ecclesiastica, (Çev., Philip R. Amidon), The Catholic University of America Press, Washington.
- Salzman, Michele Renee, (2004), The Making of a Christian Aristocracy: Social and Religous Change in the Western Roman Empire, Harvard University Press, Londra
- Scavone, Daniel, C. (1970), “Zosimus and His Historical Models”, Greek, Roman and Byzan- tine Studies, S. 11, s. 57-67.
- Potter, David, S., (2004), The Roman Empire at Bay 180-395, Routledge, Londra.
- Williams, Stephen; Friell, Gerard, (1998), Theodosius The Epire at Bay, Routledge, Londra.
- Zeisel, William N., (1967), The Revolt of Magnentius (A.D. 350-353), The University of Chicago, Department of History, Chicago.
- Zonaras, (2009), The History of Zonaras: From Alexander Severus to the Death of Theodosius the Great, Routledge, Londra ve New York.
- Zosimus, (1967), Historia Nova, (Çev., James J. Buchanam ve Herald T. David), Trinity University Press, Texas.
- Zosime, Histoire Nouvelle, (Çev. François Paschoud), 1971, Les Belles Lettres, Paris.
