KİTÂBU TECVÎD FÎ KELÂM-I KUR’ÂNİ’L-MECÎD ADLI ESERDE YER ALAN EYLEMLERİN YAPI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
XI. yüzyılın ortalarından itibaren kitleler hâlinde Anadolu’ya göç eden Türk toplulukları, bir süre sonra kendi yazı dillerini ortaya koymuşlardır. Oğuz Türkçesi temeline dayalı bu yeni yazı dili, XIII. yüzyıl dolaylarında kendi kimliğini bulmuştur. Yaygın bir biçimde Eski Anadolu Türkçesi olarak adlandırılan bu ilk dönemden sonra, Klasik Osmanlı Türkçesi adı verilen dönem oluşmuştur. Klâsik Osmanlı Türkçesi dönemi, bugünkü Türkiye Türkçesi ile Eski Anadolu Türkçesi arasında, bir geçiş evresi konumundadır. Bugünkü dil bilgisi konularına ilişkin kimi sorunların çözümünde sözü edilen dönemin önemi yadsınamaz. Bu dönemlerle ilgili söz varlığı, biçim bilgisi, ses bilgisi gibi temel dil bilgisi alanlarına ilişkin karşılaştırmalı çalışmalar yapılması, Türkçenin gelişim çizgisini ortaya koymak açısından önem taşımaktadır. Böylelikle Batı Türkçesi, bir bütünlük içerisinde değerlendirilmiş olacaktır. Bu çalışmada, Klasik Osmanlı Türkçesi dönemine ait olan ve tecvit konusunun ele alındığı “Kitâbu Tecvîd fî Kelâm-ı Kur’âni’l-Mecid” adlı eserdeki eylemler, yapıları bakımından değerlendirilmiştir. Manisa İl Halk Kütüphanesinde 45 Ak Ze 75/1 arşiv numarası ile kayıtlı nüsha esas alınarak yapılan incelemede yapı bakımından eylem konusu; basit eylemler, türemiş eylemler ve birleşik eylemler olarak sınıflandırılmıştır. Türkçede yeni söz oluşturmada başvurulan yollardan olan türetme ve birleştirme, eylemler bağlamında değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
Turkish communities that had been migrating since the middle of XI century, soon revealed their own written language. The new written language based on Oghuz Turkish found its own identity around XIII century. After the first period widely called Old Anatolian Turkish, the period called Classical Ottoman Turkish emerged. The period Classical Ottoman Turkish is a transition phase between today’s Turkish and Old Anatolian Turkish. In being enlightened the matters related to today’s grammar, the importance of the period is undeniable. That comparative studies are done about basic grammar concerning this period such as vocabulary, morphology, phonetic is important to reveal the development of Turkish. So, Western Turkish will be evaluated in integrity. In the study, the verbs in the work called “Kitâbu Tecvîd fî Kelâm-ı Kur’âni’l-Mecid” which covers the subject tajweed and belongs to Classical Ottoman Turkish are dealt in terms of their structure. In the research based on the registered copy with 45 Ak Ze 75/1 archive number in Manisa Public Library, the subject “verb” in point of structure has been classified as simple verbs, derived verbs, and compound verbs. Some ways like Derivation and conjuction applied for word formation in Turkish is evaluated as part of verbs.
