Author :
Abstract
Türkiye Selçuklu Devleti’nin 1243 yılında Moğollara yenilmesi sonucunda Anadolu yeni bir sürece girmiştir. Evvelemirde Moğolların Anadolu’yu kendilerine bağlı “Genel Valilik” bölgesi olarak idare etmeye başlamaları ve Türkiye Selçuklu sultanlarının üzerine valiler tayin ederek ülkeyi onlarla yönetmeye çalışmaları, kargaşanın ve isyanların odağı haline getirmiştir. Özellikle Moğol Hanlarının Anadolu’yu sadece vergi deposu olarak görmeleri ve halkı sömürme politikaları sonucunda gönderilen valiler, Anadolu’da asayişi sağlamada başarısız olacaklardır. Öte yandan Gazan Han, başta merkezileşme adımları olmak üzere hemen her alanda ıslah çalışması yürütmüş, özelikle İlhanlı ordusunun içine düştüğü malî kriz Gazan Han’dan önce had safhaya ulaşmıştı. Gazan Han, Geyhatu yıllarını telafi etse de, onun dönemi başka olumsuz iç ve dış gelişmelere sahne olmuştur. Bunlar içinde Anadolu’daki isyanlar önemli yer tutar. Bu İlhanlıların Anadolu’daki nüfuzlarının azalmasında önemli bir yer tutar. İlhanlıların Anadolu’daki nüfûzunun azalmasına yola açan bir diğer gelişme, Memlûkler karşısında üst üste alınan yenilgilerdir. Anadolu’da yaşanan sahipsizlik, İlhanlı merkezinde olduğu gibi Anadolu’daki Moğol idarecilerinin de bağlılıklarını gevşetmelerine ve daha da ötesi bağımsızlık düşüncesine kapılmalarına sebep olmuştur. Bu meyanda Ahmed Teküdar’ın Anadolu’daki kardeşi Kongurtay’ın, Horasan’da isyan hareketi başlatmış olan Argun ile haberleşmesi, İlhan Gazan zamanında Tagaçar Noyan ve Baltu isyanları ile Sülemiş isyanları (1298–1299), İlhan Ebu Said zamanında (1316–1335) Çobanoğlu Timurtaş isyanları sayılabilir (1327).
Keywords
Abstract
As a result of the defeat of the Seljuk State of Turkey in 1243 by the Mongols, Anatolia entered a new phase. Especially, the Mongols should begin to govern Anatolia as the "General Governorate" region affiliated to them, and governors of Seljuk sultans of Turkey should try to direct the country with them, making them the center of turmoil and revolts. Particularly, the governors who are sent as a result of the Mongol Khanas regard Anatolia as a tax haven only and as a result of the exploitation policies of the people, will fail in assertiveness in Anatolia. On the other hand, Gazan Khan has carried out almost all inland correctional work, especially the steps of centralization, especially the financial crisis that the Ilkhanid army had fallen before the Gazan Han. Although Gazan Han compensated for the years of Geyhatu, his period was another negative internal and external development. The rebellions in Anatolia have an important place in these. These places an important place in the decrease of influence of Ilkhanians in Anatolia. Another development that led to the decline of İlhanlılar's influence in Anatolia is the new information taken over the Mamluks. The deprivation of life in Anatolia has caused the Mongolian rulers of Anatolia to relax their loyalty as well as being in the center of İlhanlı, and furthermore to be taken to the idea of independence. This enchantment was communicated to Argun, the brother of Ahmed Teküdar in Anatolia, who initiated a rebellion movement in Horasan, Tagacar Noyan and Baltu revolts and Sülemiş rebellions (1298-1299), Ilhan Abu Said (1316-1335) ) Cobanoglu Timurtaş revolts can be counted (1327).
