Author :
Abstract
Bir milletin tarih sahnesinde oynadığı rol onun gelecek algısını şekillenmesinde önemlidir. Tarih boyunca Çarlık Rusyası döneminde yaşadığı işgal süreci ve Sovyetler Birliğinin kurulmasıyla yaşadığı mankurtlaştırma/ötekileştirme süreçlerini deneyimleyen Kırgızlar, kendilik değerlerinin oluşmasında Manas destanına çok şey borçludur. Kırgız tarihinde önemli bir farkındalık yaratan Manas’ın kahramanlıkları milli bilincin uyanmasında önemli bir destandır. Bu destandan çıkan “mankurt” kavramı Cengiz Aytmatov ile dünya literatüründe ses getirmiş ötekileşme, kimliksizleştirme, yabancılaştırma gibi terimlerle birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Çalışmanın amacını teşkil eden “közkamanlık” da “mankurtlaştırma” gibi Manas destanından alınan bir kavramdır. Son yıllarda Türk Dünyası edebiyatlarında adı anılmaya başlanan közkamanlık hakkında bilgi eksikliği ve metin analizinin olmaması bu çalışmanın ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Çalışmada öncelikle “közkaman” teriminin kökeni üzerinde durulmuş ve “közkamanlık”ın Manas destanında işleniş şekli ele alınmıştır. Daha sonra ihanet kavramı ile aynı düzlemde değerlendireceğimiz “közkamanlık” kavramı ve “közkaman karekter”in özellikleri belirtilmiştir. Son olarak ise, “közkamanlık” ile “mankurtlaştırma” arasındaki farklar ortaya konarak “Kuma Kadından Doğan Büyük Lider” öyküsünde “közkamanlık” “İhanet” ve “kimlik sorunsalı” arasındaki ilişki bağlamında örnek çözümleme yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The role of a nation taken a hand in history is crucial for the development of its future perception. Kyrgyz experiencing both the process of occupation during Czarist Russia and the process of otherization with the establishment of The Soviet Union owe their self esteem to The Epic of Manas. The heroism of Manas creating significant awareness in the history of Kyrgyz has a vital importance for the development of national consciousness. The term of ‘ mankurt’ from this epic has been used with the terms like otherization, disidentification, alienation which make tremendous impact on World literature by Cengiz Aytmatov. ‘Közkamanlık’ constituting the purpose of this study is also a term taken from The epic of Manas like ‘otherization’. Lack of knowledge and text analysis about ‘közkamanlık’ mentioned recently in Turkish World Literatures has paved the way for this study. The term of ‘közkaman’ has been emphasized primarily and the form of treating the subject of ‘ közkamanlık’ in Manas has been analysed. Furthermore, the term of ‘közkaman’ which will be evaluated with betrayal and the feature of ‘ közkaman character’ have been indicated. Finally, the differences between ‘közkamanlık’ and ‘otherization’ have been revealed and sample analysis in the context of the relationship among ‘közkamanlık’, ‘ betrayal’ and ‘ identity problematique’ have been carried out in the story of ‘ Kuma Kadından Doğan Büyük Lider’.
