Author :
Abstract
Ulaşım tarihinin en işlevsel adımlarından birisi olan demiryolu hatları medeniyetin gelişiminde anahtar rol oynayan bir yeniliktir. Demiryolları İngiltere’de yaşanan tarım ve sanayi devrimlerinin bir yansıması olarak ortaya çıktı. 1825’te İngiltere’de başlayan süreç yüzyıl boyunca ABD, Fransa, Belçika, Almanya, İtalya ve Rusya’da yeni hatların açılmasıyla sonuçlandı. Batı’da ortaya çıkan bu yenilik bir süre sonra Dünya’nın diğer ülkelerine de yayıldı. Ancak kapitalizm, emperyalizm ve sömürgecilik Uzakdoğu, Afrika ve Ortadoğu ülkelerindeki hatların kaderini 1860 sonrasında belirledi. Bu bölgelerde inşa edilen hatlar ya şirketlerin ya da inşaatı yapan ülkenin kontrolü altında kaldı. Osmanlı Devleti de erken bir tarihten itibaren demiryolu hatları ile ilgilenmeye başladı.1851’de İskenderiye-Kahire Hattı’nın inşası ile başlayan süreç XIX. yüzyıl boyunca artarak devam etti. Ancak Osmanlı demiryolları daha çok merkezi otoriteyi hedeflese de hatların kaderini yabancı şirketler belirledi. Osmanlı demiryolu hatlarının başlangıçtan itibaren en fazla önem verdiği bölge ise Rumeli oldu. 1857’de Köstence-Çernovada Hattı’nın inşası ile başlayan Rumeli Demiryolları macerası Osmanlıcılık politikası eksenli yol aldı. Anadolu’da 1860 yılında İzmir-Aydın Hattının inşası ile başlayan süreç ise Berlin-Bağdat Demiryolu Hattı ile ancak kapsayıcı bir hal alabildi. Berlin-Bağdat Demiryolu Hattı Anadolu’nun iç bölgelerinin hem ticarete hem de siyasete açılmasını sağlayarak Türkiye Cumhuriyeti’ne giden sürece katkı sağladı. İşte yukarıda değindiğimiz süreci dönem dergilerinde takip edebilmek mümkündür. Dergilerde yer alan istatistiktik verilerle zenginleştirilmiş makaleler bizlere demiryolları hakkında belli bir birikim sağlayarak bizlere geçmişin demiryolu hatlarının niteliğini görünürleştirmektedir.
Keywords
Abstract
Railway lines that have been a functional step for history of transportation have been a key innovation on behalf of improvement of the civilization. Railways lines were born in England by means of British agricultural revolution and industrial revolution. This progress which began in England in 1825 ended up with constructing new railroads lines in various countries like USA, France, Belgium, Germany, İtaly and Russia. This innovation that was shaped in Europe was spread to all of the Word after some time. However, capitalism, imperialism and colonialism predestined for railways lines in Far-East, Middle-East and Africa in the 1860s. Railroad lines which constructed in this areas were controlled by capitalist companies or imperialist countries. The Ottoman State comprehended instantly importance of the railroads. Policy of the railroads that begun with construction of the İskenderiye-Kahire Line in 1851 continued increasingly during in the nineteenth century. Even though The Ottoman Railroads mostly aimed for central authority destiny of the lines shaped by capitalist companies or imperialist countries. Adventure of the Rumelia Railroads which begun with construction of the Köstence-Çernovada Lines in 1857 was affected by ottomanism policy. The first railways line in Anatolia was constructed by British between İzmir and Aydın in 1860 but Anatolian Railroads enlarged hardly to eastern territories with Berlin-Baghdad Railway. Berlin-Baghdad Railway made a major contribution Anatolian Hinterlands for new republic’s first years by opening up both trade and policy. As we have noted before the railroads have been a significant position for healthy transportation and this progress can be pursued easily in magazines by researches. Enriched articles with statistical datum in magazines provide us a certain accumulation about railways lines. This accumulation concretise us qualification of the past railways lines.
