Author :
Abstract
Kâinat, bilinen en eski çağlardan bu yana insanoğlu için bir sır olmuş, bugün bilimsel gelişmeler sayesinde bizler için apaçık olan gerçekler, eski zamanlarda evrenin akıl sır ermeyen olguları olarak görülmüştür. Günlük hayattaki en basit bir olay bile evrenin sırlarıyla ilişkili olarak yorumlanmıştır. Varoluşun ilk sebebi ve nasıllığı üzerine çeşitli nazariyeler ortaya atılmış, özellikle mitolojik anlatılarda varlığını gösteren bu problem destan, masal ve halk hikâyelerinde motifler halinde günümüze ulaşmıştır. Kâinatın yer ve su olarak birbirine zıt fakat birbirini tamamlar nitelikteki iki unsurdan oluştuğuna dayanan Türk kozmogoni düşüncesi, zamanla Hint, İran ve İslam kültürleriyle de beslenerek şekillenmiştir. 15. yy.da Çağatay edebî dil ve edebiyatının teşekkül ve gelişmesinde en mühim şahsiyet olan Ali Şîr Nevâyî, İslam ve İran kültürleriyle beslenmiş olmakla birlikte, eski Türk inanç sistemine de bağlı kalmış ve kozmos ile ilgili nazariyelerini eserlerinin giriş kısmında sunmuş
Keywords
Abstract
Cosmos have been a mystery to mankind since the earliest times as known. The facts which are obvious to us today by the means of scientific developments, seen mysterious phenomena in ancient times. The simplest events of daily life have been explained like associated with secrets of cosmos. Various theories had put forward about the first reason of existence and how it happen, and this problem which have been indicating the presence in mythological narratives, have survived in the form of motifs in the epos, stories and folktales up to now. Turkic thought about cosmogony which based on dichotomic system, heaven and earth as opposites but complement each other, has been shaped by feeding with Indian, Persian and Islamic culture. At 15th century Ali Şîr Nevâyî who was the most important personality for the formation and development of Chagatai literary language and literature, besides fed with Islamic and Iranian culture, remained faithful to the old Turkish belief system and presented
