Author :
Abstract
Edebiyatımızda vecize denince akla gelen ilk isimlerden biri Cenap’tır. Düşünceye dayalı, hikmetli söz olarak vecize her zaman ilgi görmüş, her ortamda dile getirilmiştir. Cenab’ı böyle bir söz alanına yönelten etkenler nelerdir acaba? Böyle bir düşünceyle vecizelerine yöneldiğimizde batılı örnekler yanında, sanatkârın mizacı ve birikiminin bunda belirleyici bir faktör olduğunu gördük. Vecizelerini topladığı Tiryaki Sözleri, onun bilgisinin, keskin zekâsının, güç beğenen kişiliğinin, alaycı tarafının yansıması cümlelerden oluşmaktadır. Vecizelerinin ifade ettikleri konular ise, hayatı okuma, hayatın yanlışlıklarına dikkat çekme, kadını anlama yanında, zarafet, tevazu, doğruluk gibi övücü hasletleri vurgulamakta, insanların olumsuz nitelikleri olarak görülen ahmaklık, tembellik, açgözlülük, yalan, hased vb.. ise eleştirilmekte, iğnelenmektedir.
Keywords
Abstract
One of the important names that come to our minds when we talk about maxim is Cenap. Maxim as an erudite statement based on thought always gets attention and is uttered everywhere. What kinds of factors lead Cenap to be interested in such a field of statement? Considering such a thought, we see that mood of the artist and his/her knowledge as well as western instances are distinctive factors on this subject. Tiryaki Sözler in which he collects his maxims are composed of statements that reflect his knowledge, his sharp wit, his choosy personality, his ironic side. The subjects which his maxims express emphasize complimentary traits such as grace, modesty, accuracy as well as understanding life, drawing attention to the errors in the life, understanding woman, and they also criticise, ironize stupidity, laziness, greed, lie, envy which are seen as people’s unfavorable features.
