Author :
Abstract
Gülten Dayıoğlu günü ve günceli takip eder, okurlarının gündeminde olan konuları ele almaya özen gösterir. Bu özelliğiyle bugün üç nesle seslenen yazar olarak bilinen Dayıoğlu, Parbat Dağı’nın Esrarı adlı romanıyla ekoeleştirel çalışmalara uygun bir zemin hazırlar. Romanda insanmerkezci yaklaşımların doğa üzerindeki yıkıcı etkileri eleştirilmekte ve ekomerkezci bir yaşam anlayışının gerekliliği vurgulamakta, ayrıca bitkilerin yalnızca insanlara hizmet eden nesneler değil, kendi bilinç ve haklarına sahip özneler olduğu fikri de işlenmektedir. İçerdiği ütopik dünya da göz önünde bulundurulduğunda söz konusu roman, insanların doğa ile dengeli ve saygılı bir ilişki kurmalarını savunan ekotopya türüne ait bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede ekotopya kavramı çerçevesinde Parbat Dağı’nın Esrarı adlı roman, ekoeleştirel bakış açısıyla ele alınarak çevre bilincinin gelişmesi ve çevresel sorunların çözümüne çocukların da aktif katılımı açısından çocuk edebiyatının önemi vurgulanmıştır. Makalede öncelikle ütopya ve ütopyanın ekoloji ile kesişim noktası olan ekotopya kavramlarına değinilmiş ve Parbat Dağı’nın Esrarı adlı çocuk romanıyla bağı irdelenmiştir. Ardından ekolojik bilinç ve çevreci bakış açısının çocuklara yerleştirilmesi açısından çocuk edebiyatının önemi açıklanarak çevresel felaketlerin çözümünde çocukların aktör olarak rolleri vurgulanmıştır. Parbat Dağı’nın Esrarı’nda ekolojik unsurların incelendiği son bölümde ise çocuk okurlara iletilen ekolojik iletiler araştırılmış; söz konusu iletilerin çocuk okurlarda çevresel farkındalık yaratmaya yönelik olduğu ve insan ile doğa arasında sürdürülebilir bir denge kurulabileceği yönünde bir hedef yarattığı görülmüştür. Bu açıdan çocuk edebiyatının çevre farkındalığı yaratma, ekolojik temelli çevre politikaları üretme ve sürdürülebilirlik eğitimi gibi konularda etkin rol alabileceği ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak Parbat Dağı’nın Esrarı adlı roman; insan ve bitki arasında dengeli ve sürdürülebilir bir yaşamın var olabilme kapasitesini ortaya koyarken çocuklara aktif rol verir. Böylece ekoeleştirel çalışmaların ve sürdürülebilirlik ile ilgili konuların çocuklarla ilgili hedefleriyle de uyumlu bir çizgi çizer. Bu açıdan Parbat Dağı’nın Esrarı aracılığıyla çocuk edebiyatının ekoloji temelli eğitim politikalarına katkı sağlayabileceği ve öğretim ortamlarında pedagojik olarak kullanılabileceği ortaya çıkar.
Keywords
Abstract
Gülten Dayıoğlu is a writer who addresses contemporary issues that resonate with her readers. Her novel Parbat Dağı’nın Esrarı offers a strong foundation for ecocritical analysis. The book critiques the destructive impacts of anthropocentrism on nature, promotes an ecocentric worldview, and presents plants as subjects with their own rights. Throughout its utopian world, the novel exemplifies an ecotopia that advocates for a balanced, respectful relationship between humans and nature. This article analyzes Parbat Dağı’nın Esrarı within the framework of ecotopia, using an ecocritical lens. It highlights the importance of children’s literature in fostering environmental awareness and empowering children as active participants in addressing ecological challenges. The article first explores the concepts of utopia and its intersection with ecology, then examines how these are reflected in Dayıoğlu’s work. It also discusses the role of children’s literature in shaping ecological consciousness, suggesting that literature can help children become agents of change in resolving environmental crises. In the section analyzing the novel’s ecological messages, the study shows how these messages foster environmental awareness and promote a sustainable balance between humans and nature. The findings suggest that children’s literature can play an active role in raising ecological awareness, influencing environmental policies, and contributing to sustainability education. Parbat Dağı’nın Esrarı illustrates the possibility of a sustainable, balanced relationship between humans and the plant world, giving children an active role in this process. Thus, the novel aligns with the goals of ecocritical studies and supports the integration of sustainability themes into children’s literature. From this perspective, the novel has the potential to contribute to ecology-based education policies and can serve as a pedagogical resource in classroom settings.
