Author :
Abstract
Delilik kavramı gerek zihinsel gerek bedensel olarak bir eksiklik, bir yetersizlik veya bir hastalık olarak nitelendirilen kültürel bir terimdir. Yüzyıllardır tartışılan ve toplumsal kabullerin bir kriteri haline gelen bu kavram, her ne kadar zihinsel bir bozukluk olsa da belirli tarihsel aralıklarda büyü veya şeytani özelliklerle eşleştirilerek yorumlanmıştır. Dışlanmışlığın ve akıldışılığın çağrışımlarını içeren delilik kavramı, özellikle Aydınlanma gibi akla dayalı bir dönemden sonra modernizm karşıtı bir düzene uymama olarak değerlendirilmiştir. Dolayısıyla bu kavram çağrışımları nedeniyle metaforik olarak sanatın biçimsel ifadesinin bir parçası olmuştur. Delilik kavramının ve çağrışımlarının metafor olarak incelenip eserler üzerinden çözümlemelerinin yapıldığı bu çalışmada, tüm görsel ve kuramsal dizgelerin okunabilmesini sağlayan yani bir metnin, görüntü, sözcük ya da bir imgenin ifade ettiği anlamın oluşmasına olanak tanıyan göstergebilimden de yararlanılarak kavramın disiplinler arası yaklaşımları incelenmiştir. Çalışmanın amacı kapsamında sanatçılar ve resim, seramik ve heykel alanında ki yapıtları incelenerek delilik kavramının farklı alanlarda biçimsel çözümlemesi, kavramın izole edilme, uyum, denge, dışarıda bırakılma, ötekileştirme, kapatılma ve kısıtlama gibi metaforik çağrışımları üzerinden yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The concept of madness is a cultural term that is characterized as a mental and physical deficiency, a disability or a disease. This concept, which has been discussed for centuries and has become a criterion of social acceptance, has been interpreted by pairing it with magic or demonic features in certain historical intervals, although it is a mental disorder. The concept of madness, which includes the connotations of exclusion and irrationality, has been evaluated as not conforming to an anti-modernist order, especially after a rational period like the Enlightenment. Therefore, this concept has become a part of the formal expression of art metaphorically due to its connotations. In this study, in which the concept of madness and its connotations are analyzed as metaphors and analyzed through works, interdisciplinary approaches of the concept have been examined by making use of semiotics, which allows all visual and theoretical systems to be read, that is, to create the meaning of a text, visual imagery, word or an image. Within the scope of the purpose of the study, artists and their works have been examined and the formal analysis of the concept of madness in different fields has been made through the metaphoric connotations of the concept such as isolation, harmony, balance, exclusion, marginalization, closure and restriction.
Keywords
- Çelikbaş, E. (2020). Art Brut Hareketi ve Jean Dubuffet: Bir Sanat Terapisi Bağıntısı. Akdeniz Sanat Dergisi, 14(25).
- Dailey, M. (2016). Yayoi Kusama: Art As an Escape. BA History of Art SOAS, University of London, 6.
- Eren, G. (2011). Albert Camus: Yabancı ve Sisifos Söyleni-Duygusal Bir Deney Olarak Saçmanın Düşünsel Bir Kavrama Yükselişi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(46), 61-74.
- Fıscher, E. (1990). Sanatın Gerekliliği. (Çev.: Cevat Çapan), 6.Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Foucault, M. (2015). Deliliğin Tarihi. (Çev.:Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: İmge Kitabevi
- Greenstreet, R. (2016). Yayoi Kusama: A Letter From Georgia O’Keeffe Gave Me The Courage toLeaveHome.Röportaj: https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/may/21/yayoikusama-interview-artist
- Guo, Q. (2019). Mirror Room (Pumpkin): Yayoi Kusama’s Psychological Space. Art and Design Review, Vol.7, No.1, February, 22-25. DOI: 10.4236/adr.2019.71003
- Juda, A. (1949). The relationship between highest mental capacity and psychic abnormalities. The American Journal of Psychiatry. Ekim, 160(4), 296-307.
- Kıran, H. (2013). Puantiyeli Sonsuzluğun Obsesif Sanatçısı: Yayoi Kusama. Anadolu Üniversitesi Sanat&Tasarım Dergisi, (4) , Haziran.
- Kür, P. (2013). Vincent Van Gogh “Theo’ya Mektuplar” (Çev.: Pınar Kür), 10.Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Soygür, H. (1999). Sanat ve Delilik. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2(2), 124-133.
- Thevoz, M. (1980). L’Art Brut, Editions D’Art, İsviçre:Albert Skira S.A.
- Yumul, A. (2018). Dan Pagis’in Şiirinde Bir İletişim Aracı Olarak Sessizlik, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(1): 79-95.
- Görsel 1. Görgünay, G. (2021). 1872, Das Narrenschiff, Albrecht Dürer.
- Görsel 2. 1490-1500, Hieronymus Bosh, Ship of Fools,. https://andersonsandes.com.br/o-elogio- da-loucura-erasmus-de-rotterdam, adresinden erişildi (ET: 7.06.2021).
- Görsel 3. 1856, The Death of Chatterton, Henry Walis. https://en.wikipedia.org/wiki/The_Death_of_Chatterton, adresinden erişildi (ET: 12.09.2021)
- Görsel 5. Saçını Toplayan Kız, Jean Dubuffet, (Bilirdönmez, Çevik, 2020:85).
- Görsel 6.1883, Monument au Fantôme, Jean Dubuffet, http://www.dubuffetfondation.com/sculptures/fantome_ang.htm, ( ET: 29.03.2021).
- Görsel 7.1939,Untitled, Yayoi Kusama. http://www.qikanba.com/e/action/ShowInfo.php?classid=363&id=21504, adresinden erişildi (ET: 12.05.2021).
- Görsel 8. 1959, Infinity-Net,Yayoi Kusama. https://www.barrons.com/articles/yayoi-kusama- masterpieces-will-lead-bonhams-hong-kong-auction-1541618006, adresinden erişildi (ET: 12.05.2021).
- Görsel 9. 2012,Eternity of Eternal Eternity,Enstalasyon, Matsumoto City Museum, https://www.modernamuseet.se/stockholm/en/exhibitions/yayoi-kusama, adresinden erişildi (ET: 14.05.2021).
- Görsel 10.2016,Infinity Mirrored Room, Yayoi Kusama, https://www.artsy.net/artwork/yayoi- kusama-infinity-mirrored-room-all-the-eternal-love-i-have-for-the-pumpkins-1, adresinden erişildi (ET: 14.05.2021).
- Görsel 11. 2018, Infinity Mirrors,Yayoi Kusama, https://unitlondon.com/blog/67/, adresinden erişildi (ET:14.05.2021)
