Author:
Abstract
Yaygın olarak halk edebiyatı sahasının bir terimi olarak bilinen “motif” ile divan edebiyatı manzum eserlerinin terimi olan “mazmun”, farklı şekildeki eserlerin ortak işlevleri ile dikkat çeken kavramlarıdır. Motiflerin mensur tahkiyevî eserlerin, mazmunların manzum eserlerin özünü oluşturması, zaman zaman bu iki kavramın birbirinin muadili olduğu yargısına neden olabilmektedir. Anlaşılacağı üzere, motif ve mazmun birbirinden farklı kavramlar olmasına rağmen, özellikle divan edebiyatı araştırmacıları zihninde motif, mazmun derecesinde belirgin bir anlam niteliği taşımamaktadır. Bunda, motifin halk edebiyatı mensur eserlerine ait inceleme sahası oluşturmuş bir kavram olması yanında, divan edebiyatı tahkiyevî eserlerinin nazımla kaleme alınma temayülünün tesiri de söz konusudur. Bu makalede, “Motifler sadece mensur eserler için mi söz konusudur?”, “Mazmun, motifin manzum edebî eserlerdeki karşılığı mıdır?”, “Motifler mi mazmunu, mazmunlar mı motifi oluşturur?”,... soruları ile bu iki kavramın birbirleriyle ilişkileri, benzerlik ve farklılıkları ortaya konmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
“Motif”, known widely as a term of the folk literature field, and “mazmun” (i.e. poetic theme) being the term of verse works in divan literature, both are prominent concepts due to the common functions they serve in different types of literary works. The fact that motifs constitute the essence of prose tahkiyevî (lit. narrative) works, and mazmun constitutes the essence of poetic works, can sometimes lead one to assume that these two concepts are equivalent. As it is understood, even though motif and mazmun are two distinct concepts, in the minds of scholars of Divan literature in particular, motif does not carry a significant meaning as much as mazmun. Here, motifs had emerged in addition to being a concept constituting an examination field specific to prose works of folk literature, the effect of leveraging tahkiyevî works written within the tradition of Divan literature with verses is influential, as well. This study will try to reveal the relationships, similarities, and differences between these two concepts, through the following questions: “Are motifs in question only for prose works?”, “Is mazmun the equivalent of motif in poetic literary works?”, and, “Does motif form mazmun, or does mazmun form motif?”