Author :
Abstract
Roma İmparatoru Hadrian'ın MS 124 yılında çıktığı Anadolu gezisi sırasında Kyzikos’a geldiğinde maddi yardımda bulunması üzerine Mimar Aristainetos denetiminde tapınağın inşasına yeniden başlanır. Kazılarda ele geçen mimari parçalara göre tapınak büyük oranda Antoninler Dönemi’nde inşa edilmiş, ancak bitirilememiştir. Çünkü kazılar sırasında tamamen işlenmiş örneklerin yanı sıra, yarı işlenmiş veya çizilip ama hiç işlenmemiş örnekler bulunmuştur. Tapınağı’nda korinth başlıklarının altına denk gelen sütun tamburlarına amphoralar (!) işlenmiştir. Sütun başlığına iki sıra akanthus yaprağı işlenmiştir. Kalathos taban bileziğinin hemen üstünden çıkan akanthus yapraklar, yaprak uçlarının kırılmış olmasının da gösterdiği gibi, çok plastik verilmiştir. Bu nedenle de damarları dar ve derin oyulmuş, bunun sonucunda da ışık-gölge etkisi görülür. Bu da MS 2. yüzyılın ikinci yarısının özelliğidir. Abaküse lesbos kymationu ve ince boş silme sonrası üstte ion kymationu işlenmiştir. Lesbos kymationu yani yürek-dil motifinde yüreğin orta damarının derin oyularak ayrılmamasına karşın, dil motifi parçalanmaya başlamıştır. Ancak genel olarak yozlaşmanın fazla olmadığı dikkati çekmektedir. Abakus kısmında yer ala yumurta bezemesi uzun, çanak yüzeyinin düz, yanlara yayvan işlendiği ve çanakların alt silmeye değen kısımda ince ve silmeye yapışık verildiği görülür. Ok uçlarında temren kısmının yana-geriye uzanan kanat kısımlarının verilişi, temrenin uzun ve uç kısmının sivri olmaması, sapın geçirildiği kısmın yaklaşık üçgen şeklinde olması da dönemin üslup özelliğine uyuyor. Tapınağın sütun başlıklarının stilistik karşılaştırmaları, altın yaldızlı başlık parçasının MS 150-160, tam sütun başlığının da MS 160-170, genel olarak başlıkların MS 150-170 yılları arasında yapılmış olabileceklerini gösteriyor.
Keywords
Abstract
When the Roman Emperor Hadrian came to Kyzikos during his Anatolian tour in 124 AD, he helped to rebuild the temple under the supervision of the Architect Aristainetos. According to the architectural pieces found in the excavations, the temple was built largely during the Antonine Period, but could not be completed. Because during the excavations, as well as fully processed specimens, semi-processed or drawn but never processed samples were found. Amphoras were processed to the column drums which are under the Corinthian heads of the temple. A lot of plastic is given, as shown by the fact that the acanthus leaf ends, which are immediately above the Kalathos base ring and are processed in two rows, are broken. The narrow and deep carving of leaf veins increased the light-shadow effect. This is the characteristic of the second half of the 2nd century AD. Abakuse lesbos kymation and fine blank removal followed by ion kymation have been processed. Although the middle vein of the heart was not deeply carved in the heart-tongue motif in Lesbos kymation, the language motif began to disintegrate. However, it is noteworthy that corruption in general is not much. It is seen that the egg decoration in the Abakus section is long, the surface of the bowl is flat, the sides are spread out and the bowls are touched to the lower part of the wipe and attached to the wipe. At the arrowheads, giving the protruding side and backward to the wing parts, the long and the tip of the foundation is not sharp, and the part where the handle is about to be triangular, conforms to the style of the period. The stylistic comparisons of the column capitals to the temple show that between 150-170 AD, the golden gilded headpiece can be made between 150-160 AD and the full column head between 160-170 AD.
Keywords
- Abramson, H., (1974), “The Olympieion in Athens and Its Connections with Rome”California Studies in Classical Antiquity”, Vol. 7, 1974, s.1-25
- Ashmole, B., (1956), “Cyriac of Ancona and the Temple of Hadrian at Cyzicus” Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 19, s.179-191.
- Baldıran, A.; Gider, Z. (2008), “Mimari Bloklar Işığında İsauria Bölgesinin Mimari Uygulamaları” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20, s. 109-134.
- Barottolo, A. (1995), “The Temple of Hadrian-Zeus at Cyzicus. A new proposed reconstruction for a fresh architectonic and ideological interpretation” Istanbuler Mitteilungen 45, s. 57-108.
- Başaran, C., (1997), “Kyzikos Korinth Başlıkları” Türk Arkeoloji Dergisi XXXI, s. 1-52.
- Başaran, C., (1999), Anadolu Kompazit Başlıkları, İstanbul.
- Başaran, C.; Yıldızlı, M. (2016), “ Parion Roma Tiyatrosu Roma Dönemi Mimari Bezemeleri”,(Ed. Cevat Başaran- H. Ertuğ Ergürer), Parion Roma Tiyatrosu 2005-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, s. 77-104, İstanbul.
- Baydur, N., (1991), “Tarsus-Donuktaş Kazısı 1989” 12. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, s. 377-390.
- Baydur, N.; Seçkin, N., (2001), Tarsus Donuktaş Kazı Raporu. TASK Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Boethius, A.; Ward-Perkins, J. B., (1970), Etruscan and Roman Architecture Hardcover
- Burrell, B., (2002/3), “Temples of Hadrian, not Zeus”, Greek, Roma and Byzantine Studies 43- 1, s. 31-50.
- Delaine, J., (2002), “The temple of Hadrian at Cyzicus and Roman attitudes to Exceptional Construction” Papers of the British School at Rome, Vol. 70, s. 205-230.
- Erdem, Z. K., (2008), “İmpararor Hadrian Dönemi Süslemeleri: Sütun Yivleri Arasındaki Vazo Benzeri Motifler”, Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu'na 65. Yaş Armağanı-Euergetes Festschrift für Haluk Abbasoğlu zum 65. Geburtstag (2 cilt), s. 699-709, İstanbul.
- Ertüzün, R. M., (1964), Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar. Tarih ve Arkeolojisi Üzerinde Araştırmalar, Ankara.
- Findley, A., (2013), The Monumental Province: Asia and the Temples of the Roman Empire
- Fischer, M. L., (1990), Das Korinthische Kapitell im Alten Israel in der Hellenitischen und Römischen Periode: Sdudien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten. Mainz.
- Freyberger, K. S., (1990), Stadtrömische Kapitelle Aus Der Zeit von Domitian bis Alexander Severus, Mainz am Rhein.
- Gider Büyüközer, Z., (2013), “İsaura Antik Kenti’nden Yakınındaki Yerleşim Alanlarına Taşınmış Korinth Başlıkları” TÜBA-AR 16, s. 97-110.
- Gruben, G., (1976), Die Tempel der Griechen.
- Gülbay, O., (2009), Anadolu’da Hadrian Dönemi İmar Faaliyetleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Güzel, E., (2007), Side Müsesi’nde Bulunan Korinth Başlıkları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Konya
- Has, A. C., (2019), Kyzikos Heykeltraşlık Eserleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Heilmeyer, W.D., (1970), Korinthische Normalkapitalle Heidelberg
- Hoepfner, W., (1966), Herakleia Pontike- Ereğli (Eine Baugeschichtliche Untersuchung)
- Howgego, C., (1998), Sikkeler Işığında Eskiçağ Tarihi (Çev. Oğuz Tekin), Homer Kitabevi İstanbul.
- İdil, V., (1981/82), “Korinthische Kapitelle im Museum von İzmir”, Öjh 53, s. 149-186.
- İdil, V., (1984), “Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağı Korinth Başlıkları” Anadolu XX, s.1-49.
- Kadıoğlı, M., (2006), Die Scaenae frons des Theaters von Nysa am Maander, Forschungen in Nysa am Maander 1. Mainz am Rhein.
- Karaosmanoğlu, M., (1996), Anadolu Mimari Bezemeleri-Roma Çağı Yumurta Dizisi Erzurum.
- Kılıç, M.; Gülbay, O., (2010), “The Değirmentepe Temple at Smyrna/İzmir” TÜBA-AR 13,s.
- Koçhan, N., (1991), “Kyzikos 1989 Kazısı Hadrian Tapınağı Bezemeleri” Türk Arkeoloji Der- gisi 29, s. 119-132.
- Koçhan, N., (2011), Kyzikos Tarihi ve Mimari Kalıntıları, Bursa.
- Koçhan, N., (2014), “New Proposals on Cyzicus Hadrian Temple” Centre de Recherche Univer- sitaire Lorrain D’Histoire Universite de Lorraine, Cyzique, Cité Majeure et Méconnue de la Propontide Antique 51, s. 279-294.
- Koçhan, N.; Meral, K.; Motor, H.; Has, A. C., (2011), “Kyzikos 2009” 32. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt, s. 188-199, Ankara.
- Koçhan, N.; Meral, K., (2012), “Kyzikos 2010” 33. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt, s. 257- 270, Ankara.
- Koçhan, N.; Meral, K., (2014a), “İkinci Dönem Kyzikos Kazıları 2006-2013” (Ed. Hasan Kasa- poğlu- Ali Mehmet Yılmaz) Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü 40. Kuruluş Yılı Armağanı Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, s. 229-254, Ankara-Türkay.
- Koçhan, N.; Meral, K., (2014b), “Kyzikos 2013” 36. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt, s. 191- 202, Gaziantep.
- Koçhan, N.; Meral, K., (2015), “Kyzikos'ta Yapılan Kazı ve Sondajlarla İlgili Bir Değerlendir- me” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 35, s. 60-77.
- Laubscher, H. P., (1967), “Zum Fries des Hadrianstempels in Kyzikos”, Istanbuler Mitteilungen 17, s. 213-217.
- Meral, K.; Yavuz, E., (2017), “Kyzikos Hadrian Tapınağı’nda Bulunan Geç Roma Definesi” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 10, Sayı: 52, s. 550-568.
- Nassar, M., (2014), Corinthian Capitals With Interlocked Helices From Roman Period, Jor- dan:A Comparative Study, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 14, No
- Naumann, R.; Kantar, S., (1950), Agora von Smyrna. In Kleinasien und Byzanz, İstanbuler Forschungen 17, Berlin.
- Naumann, R., (1979), Der Zeustempel Zu Aizanoi, Berlin
- Schulz, A.; Winter, E., (1990), “Historisch-Archaologische Untersuchungen zum Hadrianstempel von Kyzikos” in E. Schwertheim (ed.), Asia Minor Studien Band I Mysische Studien, s. 33-82, Bonn.
- Sear, D. R., (1975), Greek Coins and Their Values, London
- Soysal, H. vd., (1981), Türkiye ve Çevresinin Tarihsel Deprem Kataloğu. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu. Matematik-Fiziki ve Biyolojik Araştırma Grubu. Proje No: YBAG 341, İstanbul.
- Stamper, J. W., (2005), The Architecture The Republic to the Midle Empire of Roman Temples Cambridge.
- Strabon (1987) Coğrafya, (Çev. A. Pekman), İstanbul.
- Şimşek, Z., (2011), Allianoi Roma Dönemi Mimari Bezemeleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Tekin, O., (1992), Antik Numismatik ve Anadolu. Arkaik ve Klasik Çağları, İstanbul
- Thomas, E., (2007), Monumentality and the Roman Empire Architecture in the Antonine Age, Oxford University Press.
- Toma, N., (2004), Capiteluri Corintice Romane De La Tomis. Grupul De Capiteluri “Servilie- ne”, Peuce, SN II (XV), s. 73-94.
- Vandeput, L., (1996), The Architectural Decoration in Roman Asia Minor, Sagalassos: A Case Study, Brepols
- Vanessa, A.; Champion-Smith, B. A., (1998), Pausanias in Athens: An Archaeological Commentary on the Agora of Athens. University College London.
- Ward-Perkins, J. B., (1975), Architektur der Römer Stuttgart.
- Weißmann, B., (2013), Monumentale Tempelanlagen Hadrianischer Zeit, Wien
- Winter, F. E., (2006), Studies in Hellenistic Architecture, London.
- Wycherley, R. E., (1964), The Olympieion at Athens, Greek, Roman and Byzantine Studies (GRBS) 5, s. 161-179.
- Yaraş, A.; Şimşek, Z. (2011). “Allianoi ‘S’ Kıvrımlı Sarmallı Sütun Başlıkları” Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi Cilt 1, Sayı 2, s. 225-236
- Yaylalı, A., (1991), “Kyzikos 1989 Yılı Çalışmaları” 12. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 2 s. 171-194, Ankara. ÇİZİMLER Çizim 1
