HZ. PEYGAMBER’İN KADININ DÖVÜLMESİNE İZİN VERDİĞİ İFADE EDİLEN RİVAYETİN SENET VE METİN AÇISINDAN TAHLİLİ
Author :
Abstract
Rivayetlerde Hz. Peygamber’in (sav) meşhur fiili sünneti olarak hayatında hiçbir kadını dövmediği ama kadınların dövülmesine izin verdiği anlamındaki bir rivayet, kadına karşı şiddete dini referans olarak gösterilmektedir. Nitekim Nisâ sûresi, 34. âyetinin nuşûz ve darb kelimelerinin tefsirinde böylesi bir rivayete yer verilmektedir. Sahabî olup olmadığı tartışılan İyas b. Abdullah b. Ebû Zûbab tarafından haber-i vâhid olarak aktarılan bu rivayetin tahlil ve değerlendirilmesi ile ilgili bir çalışma bugüne kadar yapılmamıştır. İşte bu makalenin amacı; şiddetin dini bir referansı ve kaynağı kabul edilen bu rivayetin Peygambere aidiyetini incelemektir. Ayrıca aynı rivayetin mutekaddimûn ve muteahhirûn uleması tarafından nasıl anlaşıldığı ve yorumlandığı konusunu incelemek de makalenin hedefleri arasındadır. Yine çalışmamızda haber-i vâhid olarak aktarılan bu rivayetin mürsel rivayet olup olmadığı, tarihi süreç içerisinde hadis kaynaklarında nasıl geçtiği ve anlaşıldığı ile ilgili değerlendirmeler yapılacaktır. Hz. Peygamber’in kendi hayatında uygulamadığı bir davranış tarzını kendisine fikir danışanlar için izin vermesi ile ilgili rivayetin ortaya çıkardığı probleme geleneğimiz ve günümüz Müslümanları tarafından getirilen çözüm ve yaptıkları yorumlar değerlendirmeye çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
The narrative meaning that the Prophet (pbuh) did not beat any woman in his life as his actional sunnah but permitted beating women is shown as a religious reference to violence against women. As a matter of fact, this kind of narrative is included in the Tafseer of words "al-Nushuz" and "Darb" in Surah al-Nisa, āyah 34. No study on the analysis and evaluation about this controversial narrative that was narrated by an unconfirmed companion of the Prophet (pbuh), Iyas b. Abdullah b. Abū Zūbab as al-Khabar al-Wāḥid has been confirmed. The aim of this article is to examine whether this narrative that is embraced as a religious reference and source of violence belongs to the prophet. It is also among the aims of the article to examine how this narrative is understood and interpreted by mutaqaddimin and mutaakhirin ulamas. In the study, an assessment will also be made on whether the narrative that was narrated as al-Khabar al-Wāḥid is Mursal Hadith, and on how it was mentioned and understood in the sources of hadith in the historical process. The problem posed by the narrative claiming that The Prophet (pbuh) permitted to practice the behavior which he never attempted in his life and the solutions and interpretations provided by today's Muslims for it will be evaluated.
Keywords
- Ahmed b. Hanbel. Musned. Thk. Şuayb el-Arnavud - Adil Murşid. 52 Cilt. Beyrut: Müessese- tu’r-Risale, 2008.
- Akalın, İsa. “Erkeğe, Karısını Niçin Dövdüğü Sorulmaz Rivayetinin Merfu Hadis-Mevkuf Ha- dis İltibası Açısından Tahlili”. SBARD Dergisi 26 (Güz/Autman 2015/2) 143-159.
- Âzimâbâdî, Ebû Tayyib Muhammed Şemsu’l-Hak. Avnü’l-Ma‘bud. Thk. Abdurrahman Mu- hammed Osman. 14 Cilt. Medine: Mektebetu’l-Selefiyye, 1968.
- el-Bâcî, Ebü’l-Velid Süleyman b. Halef. et-Ta‘dîl ve-t-Tecrih li men Harrece anhu’l-Buhârî . Thk. Ebû Lubaba Huseyin. 1. Baskı. 3 Cilt. Riyad: Daru’l-Liva, 1986.
- Buhârî, Ebû Abdillâh Muhâmmed b. İsmâ’îl. el-Câmiʿu’s-sahîh. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınla- rı, 1992.
- Dülber, Hatice. “Şiddet Karşısında Peygamber”. ASEAD Dergisi 6/5 (2018): 264-285.
- Ebû Dâvud Süleyman b. Eş’as es-Sicistani. es-Sunen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları. 1992.
- Elik, Hasan- Coşkun, Muhammed. Kur’an Tefsiri. İstanbul: İFAV Yayınları, 2016.
- Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Yayınları, 2013.
- Eryiğit, Aynur Bader. Kutsal Kitaplar Açısından Kadına Yönelik Şiddet ve Ayrımcılık. İstanbul: Düşün Yayınları, 2018.
- Esad, Ali Muhammed. İslam Geleneğinde Makâsıd Düşüncesi ve Makâsıd Merkezli Tefsir. İstanbul: KURAMER Yayınları, 2018.
- eş-Şâfiî, Muhammed b. İdris. Kitâbü’l-Um. 5 Cilt. Beyrut: Darü’l-Mearif, 1990.
- Hâkim, Ebû Abdullah en-Neysâburi. el-Mustedrek ala’s-Sahîhayn. 4 Cilt. Beyrut: Darü’l- Kutubu’l-ilmiyye, 1990.
- Hacıoğlu, Nejla. Kadının Siyasetteki Yeri âyetler ve Hadisler Işığında. Ankara: İlahiyat Yayın- ları, 2017.
- Humeydî, Ebû Bekir Abdullah b. ez-Zubeyr. el-Musned. 4 Cilt. Şam: Daru’s-Seka, 1996.
- İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dineverî. Meâ‘rif. 2. Baskı. Thk. Servet Ukaşe. Kahire: Heyetu’l-Mısrıyye. 1992.
- İbn Hacer Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî. Ithafu’ı-Mehra fi Fevaidi ‘l-Mubtekıra, 19 Cilt Medine: 1994.
- İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed ‘Abdurrahman er-Râzî. Kitâbu’l-cerh ve’t-ta‘dil. 1. Baskı. 9 Cilt Haydarâbâd: Dairetu’l-Meârif, 1952.
- İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân el-Bustî. Meşâhîru ‘Ulema el-Emsâr. Thk. Merzuk Ali İbra- him. b.y.: y.y., 1991.
- İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân el-Bustî. Kitâbü’s-Sikât. 1. Baskı. 16 Cilt. Müessesetu Ku- tubu’s-Sekafe, 1978.
- İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim el-Mısri. Lisanu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Daru’l-İhyai’l Turasi’l-Arabi, 1990.
- İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. es-Sunen. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
- Hatipoğlu, İbrahim. “Süfyân b. ‘Uyeyne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38: 28- 29. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- İshak b. Râhaveyh. el-Musned. 4 Cilt Daru’l-Te’sil. Kahire: y.y, 1437/2016.
- Karslı, İbrahim. Kur’an Yorumlarında Kadın - Sosyo-Kültürel Çevrenin Kur’an Yorumlarındaki Yansımaları. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
- Kırbaşoğlu, Hayri. Sunni Paradigmanın Oluşumunda Şafi’inin Rolü. Ankara: Kitabiyat Yayınla- rı, 2000.
- Kırbaşoğlu, Hayri. Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2002.
- Mizzî, Ebü’l-Hâccac Cemâleddîn Yûsûf b. Abdirrahmân. Tehzibu’l-Kemâl. Thk. Beşşâr Avvâd 1. Baskı. 35 Cilt. Beyrut: Muessesetu’r-Risale, 1980.
- Namlı, Tuncer. Kur’an Aydınlığı. Ankara: Fecr Yayınları, 2015.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb. Sunun-i Kubra. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin. 10 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 1421/2001.
- Özdeş, Talip. Kur’an ve Cinsiyet Ayrımcılığı. Ankara: Fecr Yayınları, 2005.
- Özsoy, Ömer. “Çağdaş Kur’an(lar) Üretimi Üzerine–Karı Dövme Olgusu Bağlamında Nisa 34 Örneği”. İslamiyat 5/1 (Ocak 2002) :116-120.
- Özkan, Halit. “Zührî”. TDV Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44:544-548 İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
- Polat, Selahattin. Mursel hadisler ve delil olma yönünden değeri. Ankara: TDV Yayınları, 1985.
- Ragıp İsfehânî. Ebü’l-Kasım Huseyin b. Muhammed. el-Mufredât. Trc. Yusuf Türker. Pınar Yayınları, 2012.
- Sandıkçı, Kemal. Hadis I-II. İstanbul: Ensar Yayınları, 2014.
- Savaş, Rıza. Hz. Muhammed (sav) Devrinde Kadın. Bursa: Ravza Yayınları, 1992.
- Sıddık Hasan Han, Ebü’t-Tayyib Muhammed Sıddık Bahadır Han b. Ali el-Kannevcî. Husnu’l- Usve. Thk. Muhammed Mustafa Said el-Hın - Muhyiddin Musto. 2. Baskı. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risale Yayınları, 1981.
- Taberî, İbn Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli âyi’l-Kur’ân. Thk. Mahmud Muhammed Şakir. 25 Cilt Beyrut: Daru’l-Fikr, 1995.
- Ünal, Asife. “Kadına Yönelik Şiddetin Dini Temeli Üzerine Bir Analiz”. Din ve Şiddet Tarihi, Dini, Siyasi, Sosyo-Psikolojik Kültürel Boyutlarıyla Sempozyumu Bildirileri (Rize, 2015). Ed. Faruk Sancar. 325-344. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Yayınları, 2016.
- Ünal, İsmail Hakkı. İmam Ebû Hanife’nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 1994.
- Yıldırım, Enbiya. Hadiste Metin Tenkidi. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2014.
- Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddin. Tarihu’l-İslâm. Thk. Abdusselam Tedmurî. 2. Baskı. 52 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kitab, 1997.
