Author :
Abstract
Cezayir’de sömürge yönetimine karşı bağımsızlık elde etmek için pek çok başarısız ayaklanma gerçekleştirilmiştir. Fakat Fransızlar yıllarca süren siyasi, sosyolojik, kültürel ve dini baskılarla her geçen gün Müslüman Cezayirli kimliğini yok etmeyi hedeflemiştir. Fransız esaretinden kurtulmanın yolunun dili, kültürü ve dini korumaktan geçtiğini düşünen Cezayirli âlimlerden Abdulhamîd İbn Bâdîs, bunun için ilk önce eğitim, daha sonra ise gazetecilik faaliyetleriyle Cezayirlilerin hem benliklerini korumaya hem de bağımsızlık yolunda onları harekete geçirmeye çalışmıştır. Bu bağlamda, öncelikle Konstantin Yeşil Camii’nde verdiği derslerle gerek dinî gerekse fikrî eğitimlerine devam ederken, diğer taraftan da eş-Şihâb gazetesini çıkararak geniş kesimlere ulaşmaya gayret etmiştir. Bunun yanı sıra, Cezayir gençliğinin millî kimliklerini korumak için Cezayirli Müslüman Âlimler Cemiyeti’ni kurmuştur. Böylece hem eş-Şihâb dergisindeki yayınların hem de Âlimler Cemiyeti’ne bağlı okullardan yetişen nesillerin Cezayir’in bağımsızlık mücadelesinde önemli katkıları olmuştur. Bu çalışmanın amacı da Cezayir’in önde gelen millî ve dinî liderlerinden İbn Bâdîs’in hayatına, eğitim ve gazetecilik faaliyetlerine eş-Şihâb dergisi ve Müslüman Alimler Cemiyeti’ne bağlı okullar üzerinden ışık tutmaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemi türü olan etnografi ile anlatı araştırmasına dayanmaktadır. İbn Bâdîs’e yönelik çalışmalar araştırmanın evrenini; eş-Şihâb dergisi ve İbn Bâdîs’in biyografisine odaklanan yazılar ise örneklem olarak kullanılmaktadır. Çalışmanın amacı Cezayir’in bağımsızlığına giden yolda İbn Bâdîs, eş-Şihâb dergisi ve Âlimler Cemiyeti’nin oynadığı rolün ve verdikleri katkının anlamaktır. Çalışmanın önemi ise Cezayir’i oluşturan siyasi, sosyolojik ve kültürel arka planın inşaasında öne çıkan tarihsel şahsiyetlerin faaliyetlerini Cezayirle ilgili çalışma yapacak araştırmacılara sunmaktır.
Keywords
Abstract
In Algeria, many unsuccessful uprisings took place to achieve independence against the colonial rule. But for years political, sociological, cultural and religious pressure, the French aimed to destroy the Muslim Algerian identity day by day. Abdulhamid Ibn Badis, an Algerian scholar who thought that the way out of French captivity was to protect language, culture and religion, tried to protect Algerians' identity and mobilize them for independence, first with education and then with journalism activities. In this context, while he continued his religious and intellectual education with the lessons he gave at the Green Mosque in Constantine, he also tried to reach wide audiences by publishing al-Shihab Newspaper. In addition, he established the Algerian Muslim Scholars Association to protect the national identity of Algerian youth. Thus, both the publications in the al-Shihab and the generations that grew up in the schools affiliated to the Scholars' Association made important contributions to Algeria's struggle for independence. The aim of this study is to shed light on one of the leading national and religious leaders of Algeria, Ibn Badis’s life, education and journalism activities, through al-Shihab Journal and the schools affiliated to the Muslim Scholars Association. The study is based on ethnography and narrative research, which is a type of qualitative research method. Studies on Ibn Badis are the universe of the research; al-Shihab Journal and the articles focusing on the biography of Ibn Badis are used as samples. The aim of the study is to understand the role which played and the contribution of Ibn Badis, al-Shihab Journal and the Scholars Society on the road to Algeria's independence. The importance of the study is to present activities of historical figures prominent in the construction of the political, sociological and cultural background that constitutes Algeria to researchers who will conduct research on Algeria.
Keywords
- Ageron, C. R. (1991). Modern Algeria: A History from 1830 to the Present. Africa World Press.
- Alghailani, S. A. (2011). Ibn Badis and modernity. 2nd International Conference on Humanities, Historical and Social Sciences, Vol. 17, pp. 55-70.
- Bulut, F. (1995). Şeriat Gölgesinde Cezayir (2. Baskı). Cem Yayınevi.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Pegem Akademi.
- Cox, D. (2002). Politics, language, and gender in the algerian arabic novel. The Edwin Mellen Press.
- Deniz, F. (1992). Cezayir Devrimi: Geliyorum Diyen İslam Devrimi. Denge Yayınları.
- Dirlik, A. (1971). ‘Abd al-Hamîd ibn Bâdîs (1889-1940): Ideologist of Islamic Reformism and Leader of Algerian Nationalism. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Montreal: Institute of Islamic Studies, Mc Gill University.
- el-A‘rac, V. (1986). el-Usûlu’t-Târîhiyye li’l-Vâkı‘ıyyeti’l-İştirâkiyye fi’l-Edebi’r-Rivâ’iyyi’l- Cezâ’irî. Dâru’l-Kitâbi’l-Hadîs.
- el-İbrâhîmî, A. T. (1997). Âsâru’l-İmâm Muhammed el-Beşîr el-İbrâhîmî: el-Cuz’u’l-Evvel (1929-1940) içinde (1. Baskı, Cilt. 1). Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî.
- el-İbrâhîmî, A. T. (1997). Âsâru’l-İmâm Muhammed el-Beşîr el-İbrâhîmî: el-Cuz’u’s-Sânî (1940-1952). içinde (1. Baskı, Cilt. 2). Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî.
- el-Mîlî, M. (2007). İbn Bâdîs ve ‘Urûbetu’l-Cezâ’ir. Âsımetu’s-Sekâfe ve’l-‘Ârabiyye.
- Fulûsî, M. (2006). el-İmâm ‘Abdulhamîd bin Bâdîs: Lemahâtun min Hayâtihi ve A‘mâlihi ve Cevânibu min Fikrihi ve Cihâdihi. Dâr Kurtuba.
- Güvercin, G. (2015). Biyografik Araştırmalar ve Biyografik Anlatı Görüşmesi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.). Niteliksel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 172-184). Anı Yayıncılık.
- Horne, A. (2006). A Savage War of Peace: Algeria 1954-1962. New York Review Books.
- Kara, Ç. (2017). Biyografi: Etnograflar için Yöntem ve Öneriler. Milli Folklor, 29(116), 73-86.
- Kuran, E. (2011). Fransa'nın Cezayir'e Tecavüzü (1827). Tarih Dergisi, 3 (5-6), 53-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutarih/issue/9581/119560.
- Maskan, A. (2014). Korsanlıktan Siyasal İslam’a Cezayir’de Toplumsal ve Siyasal Değişim. Hitabevi Yayınları.
- McDougall, J. (2017). A History of Algeria. Cambridge University Press.
- Miyâd, R. (2016). Mebâdi’u ve Mecâlâtu’l-Islâh ‘ınde Cem‘iyyeti’l-‘Ulemâ’i’l-Muslimîne’l- Cezâ’iriyye 1931 m.-1954 m. el-Haldûniyye li’l-‘Ulûmi’l-İnsâniyye ve’l-İctimâ’iyye, 9(1), s. 192-208.
- Mukbil, F. T. M. (2003). Abdulhamîd bin Bâdîs: Râ’idu’l-Islâh ve’n-Nahda fî Târîhi’l- Cezâ’iri’l-Hadîs (1308-1359 h. / 1889-1940 m.). Mecelletu’d-Dır‘ıyye, 5(20), s. 230281.
- Mutabbakânî, M. S. (1999). İbn Bâdîs, Abdülhamîd. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 7, s. 354-356). https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-badis-abdulhamid (29.05.2022).
- Nâsır, M. S. (2006). es-Suhufu’l-‘Arabiyyetu’l-Cezâ’iriyye min 1847 ilâ 1954. Editions Alpha.
- Naylor, P. C. (2015). Historical Dictionary of Algeria (4th edition). Rowman & Littlefield.
- Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). Sage Publications.
- Ruedy, J. (2005). Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation (2nd Edition). Indiana University Press.
- Sadallah, E. K. (1992). el-Hareketu’l-Vatanıyyetu’l-Cezâ’iriyye 1900-1930 (4. Baskı, Cilt. 1-3) , Dâru’l-Garbi’l-İslâmî.
- Sadallah, E. K. (1992). el-Hareketu’l-Vatanıyyetu’l-Cezâ’iriyye 1930-1945 (4. Baskı, Cilt. 1-3),
- Selmân, N. (2010). el-Edebu’l-Cezâ’iriyyu fî Rehâbi’r-Rafd ve’t-Tahrîr. Dâru’l-‘İlm li’l- Melâyîn.
- Stora, B. (2001). Algeria 1830-2000: A Short History. (J. M. Todd Çev.) Cornell University
