Author:
Abstract
Adorno, kendi estetik teorisiyle tutarlı olan eleştirel, ilerici ve diyalektik bir müzik düşüncesinin olanağını, 20. yy’ın ilk yarısında, Schoenberg ve onun çevresinde toplanmış bestecilerin “yeni” bir düşünceyle yapılandırdıkları atonal ve dodekafonik müzikte bulmaktadır. 20. yy itibariyle, Adorno, bu yeni müzik anlayışını kültür endüstrisi ve kitle kültürü içinde metalaşmış fetiş ürünler yığını olarak gördüğü tonal müziğin karşısında, tüketim kültüründen uzak bir müziğin olanağı olarak ifade etmektedir. Adorno’ya göre, müziksel üretimin yüzyıllardır süren ve gelenek olarak söylenen alışkanlıkları ve çağdışı formları, toplumsal ve tarihsel talep ve isteklere içkin olan “yeni” müziksel formlarla değişip dönüşmelidir. Müzik endüstrisi içinde kolay tüketilen, alışkanlıklara yönelmiş ve meta unsuruna dönüşmüş tonal müzik, bütün bu tüketim alışkanlıklarına bir tepki olarak oluşan atonal müzikle yer değiştirmesi toplumsal bir zorunluluktur. Adorno, yeni müziğin en büyük temsilcisi olarak Schoenberg’i ve müzikal kuramına tam bir örnek olarak da öğretmeni Alban Berg’in eserlerini göstermiştir. Adorno’ya göre Berg’in müziği kendi diyalektik, ilerici ve yeni bir müzik anlayışla önemli bağlar içermektedir. Adorno temel anlamda estetik olumlamadan kaçışı ve uyumun reddedilişini ifade ettiği estetik teorisiyle, Berg’in müziğinin teknik ve dramatik yapısı arasında ilişki kurmuştur.Bu bağlamda, aynı zamanda kendisinin de müzik öğretmeni olan Berg’in eserlerini ayrıntılı bir biçimde incelemiş, özellikle operaları üzerinde önemle durmuştur. Berg’in “Lulu” operası Adorno’ya göre diyalektik bir yeni müzik düşüncesine tam bir model olarak gösterilebilmektedir. Bu nedenle Berg’in Lulu operasını incelemek, Adorno’nun müzik ile felsefe arasında kurduğu ortaklığı anlamak açısından önem kazanmaktadır.
Keywords
Abstract
Adorno finds the possibility of a critical, progressive and dialectical musical thought consistent with his own aesthetic theory in the atonal and dodecaphonic music that Schoenberg and the composers gathered around him in the first half of the 20th century constructed with a "new" thought. As of the 20th century, Adorno expresses this new musical understanding as a possibility of music away from the consumption culture, in the face of tonal music, which is regarded as a bundle of commodity fetish products in the cultural industry and mass culture. According to Adorno, the centuries-long traditions and ancestral forms of musical production must be transformed into "new" musical forms that are intrinsic to societal and historical demand and willingness. It is a social necessity to shift to tonal music which is consumed easily in the music industry, turned to habits and turned into commodity, and to the atonal music which is a reaction to all these consumption habits. Adorno has shown the work of Schoenberg as the greatest representative of the new music and his teacher, Alban Berg, as a complete example of his musical theory. According to Adorno, Berg's music has important links with his dialectic, progressive and new musical understanding. Adorno relate the technical and dramatic structure of Berg's music with his aesthetic theory, which expresses rejection of escape and harmony without aesthetic affection in the basic sense. In this context, he has studied in detail the works of Berg, who is also his music teacher, especially focusing on his operas. According to Adorno, Berg's "Lulu" opera can be portrayed as a complete model of a dialectical new musical thought. For this reason, studying Berg's Lulu opera is gaining importance in recognition of Adorno's partnership between music and philosophy.