Author:
Abstract
Endüstri Devrimi sonrası tüm dünyada başlayan sanayileşme süreci, Isparta ve çevresini kapsayan bölgede deri işlemeciliğinin deri sanayine dönüşmesinde etkili olmuştur. Yalvaç İlçesinde debbağcılık olarak bilinen “deri üretim kültürü”, Helenistik Dönemden Cumhuriyet’in ilanına dek küçük ölçekli işletmeciler tarafından sürdürülmüştür. 1925 yılında Arkeolog Şefik Feyzi ve eşi, Arapzade Celal, Alibeyzade Şevki ve Hüseyin Hüsnü Beylerin girişimi ile kurulan Yalvaç Deri Fabrikası ile dericilik kente bir sanayi dalı olarak kazandırılmıştır. Bu makalede öncelikle bir Cumhuriyet Dönemi endüstri mirasının önemi ve yapının bu bağlamdaki yerine değinilmiş, ikinci bölümde dericiliğin yöredeki yerinden bahsedilmiş, üçüncü bölümde ise yapının tarihçesi ve mimari özellikleri belirtilmiştir. Elde edilen yazılı ve görsel kaynaklar neticesinde fabrikanın gelişimi ve değişimleri incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise Mimar A.Ş. tarafından hazırlanan restorasyon projesi kapsamında yapıdaki bozulmalar ve koruma sorunları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın sonucunda mimari, tarihi, kentsel değerlere sahip bu yapının günümüzde atıl durumda kalması nedeniyle yaşadığı koruma sorunlarına çözüm önerileri getirilmiştir. Yapının özgün - yeni işlevi tartışılmış, “yeniden işlevlendirme” sorunsalı üzerine bir değerlendirme yapılmıştır.
Keywords
Abstract
By the industrialization period that started after the Industrial Revolution has led to the establishment of leather industry in Yalvaç. Leather manufacturing culture which was known as “debbağlık” was based on the Hellenistic period and functionally active with small-sized enterprises till the Republican Period. Yalvaç Leather Factory in 1925 by the private enterprise of the archaeologist Şefik Feyzi and his wife, Arapzade Celal, Alibeyzade Şevki and Hüseyin Hüsnü Bey; so leather trade became an industrial branch. This article has focused on Yalvaç Leather Factory and its significance in Republican Period industrial heritage context, leatherworking value in the district, and the history and architectural features of the construction respectively. As a result of the research obtained from written and visual sources, the physical and historical development and difference of the factory are examined. In the fourth part, Mimar A.Ş. restoration project proposal was emphasized concerning the Isparta industrial heritage and conservation issues. Conservation issues appears because of standing as an idle structure which has such architectural, historical and urban value were mentioned and solutions were proposed in the conclusion. Its original-new function was discussed; refunctioning affair was evaluated.