Author:
Abstract
El tasvirleri, Prehistorik dönemlerden itibaren mağaralarda ve duvar yüzeylerinde boyar madde veya kazıma şeklinde farklı teknikler kullanılarak yapılmıştır. El tasvirlerinin, insanlar arasında bir iletişim kurma aracı, bir imza, kendisini ve dünyayı anlamaya yönelik olarak yaptığı bireysel düşünceyi ön plana çıkarma, bir olay ve etkinlik gibi durumlar sırasında orada olduğunu bildirme ilgili olduğu iddia edilmektedir. Ayrıca farklı sanat eserleri üzerinde de görülen bu tasvirin, İslamiyet'te yer alan bir inanç ile bağlantısı dikkat çeker. Gerçekte Ehl-i Kisâ olarak adlandırılan bir tasvirin, edebiyata yansıması Ehl-i Abâ, Âl-i Abâ olarak söylenmektedir ki bu sahnede beş kişinin Arap alfabesi ile yazılan Allah kelimesindeki harfler ve eldeki parmaklarla bağdaştırıldığı görülür. Kütahya'nın Altıntaş ilçesi Yapılcan köyünün kuzeydoğusunda Hıdırlık olarak adlandırılan tepe üzerindeki mezarlık içerisinde bulunan ve 13. yüzyıla tarihlendirilen türbenin, beden duvarlarını oluşturan taş blok yüzeylerinde ve türbe içerisinde duvarları kaplayan sıva yüzeyinde, kazıma ve baskı tekniği kullanılarak oluşturulmuş betimlemelerin arasında, el tasvirleri de görülmektedir. Dönem Anadolu'sunun Türkleşmesi ve inanç sistemindeki değişim ile ilgili kaynaklar azdır. Bu azlık, sanat eserlerindeki ''el tasviri'' gibi ikonografik anlamı olan betimlemeleri ayrıcalıklı kılmaktadır. Çünkü bu betimlemeler, bölgede yaşayanların ve kazımaları yapanların dönemi ile ilgili bilgiler verirken, onların kültürel hayatı ve inanç sisteminden de izler taşır. Bu çalışmada, türbede görülen el tasvirlerinin, fotoğraf çekimi, numaralandırılması, çizimleri ile birlikte tanımlamaları yapılmış, 13. yüzyıl Anadolu coğrafyasındaki inanç sistemindeki yeri, başka sanat eserleri üzerindeki örnekleri ve Sanat Tarihi açısından önemi incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Hand depictions where seen on the wall surfaces and caves were made with different techniques, paintings, gravings etc. since the prehistoric period. It claims that these depictions were a communication tool between the people or a signature to put forward his i