Author:
Abstract
Hicri V. asırdan itibaren tasavvufî düşüncenin kurumlaşmış şekli olarak toplumdaki yerlerini almış olan Tarikatler, ilk dönemlerde kurdukları sistemle dini tebliğ ve irşat misyonunu da üstlenmişler ve tarih içinde çeşitli Müslüman topluluklarda farklı şekillerde ortaya çıkmışlardır. Bu noktada sözcük olarak yol anlamına gelen Tarikat, kulu Allah‘a ulaştıran zevk, neşe, irfan, aşk ve cezbe yolu olarak ifade bulurken, genel manada Arapça'da yol, "Allah‘a erişmekte takip edilmesi gereken yol" manasına gelmektedir. Diğer bir açıdan Tasavvufi yolla Allah‘a erişmek üzere kurulmuş tasavvuf ekollerine de Tarikat denmektedir. Devamında ise Tasavvuf inanç ve görüşlerinin bir şeyh etrafında teşkilatlanmış, müesseseleşmiş hali olup, Tarikat bu görüşleri yaymak ve eğitimini yapmak üzere kurulmuş olan teşkilatı ifade eder. İşte bu çalışmada; hicri II. asrın sonlarından itibaren İslam düşünce tarihinde ilk defa sistemli bir şekilde ortaya çıkmış, tasavvufun sistemli bir hale gelmesinden sonra meydana çıkan bu teşkilatların adı olan tarikatların, ortak esaslarından bahsederek, tarikatın benimsemiş ve bir şeyh ve bu şeyhin etrafında toplanmış olanlar vasıtası ile benimsetilmeye çalışılan bu görüşleri toplum içerisinde yaymak ve bu işlemi yaparken takip edilen eğitim ve öğretim faaliyetlerinin içeriği ve niteliği, aşamaları, kabul edilen kuralları, işleyiş şekilleri ve tüm bunları yaparken bahsi geçen müesseselerin finansmanı hakkında, konu ile alakalı literatürün incelenmesi sonucu kaynak olarak faydalanma olanağı bulduğumuz eserlerden elde edilen tespitlerden bahsedilmektedir.
Keywords
Abstract
Tariqas taking a part in societies as the instutionalized form of the sufistic belief as of Hijri V. Century undertook religious disclosure and guidance mission and through the history they showed up in various Muslim societies in different ways. At this point, the word Sect meaning “way” can be understood as the way of pleasure, joy, knowledge, love and attraction that leads subjects to the God. In general, the word “way” in Arabic language means the way that must be followed to reach the God. From another point of view, sufism schools which were built to reach God in sufistic ways also bring to the mind the word Sect. As the instutionalized and organised form of sufistic beliefs and views around a Sheikh, the sect represents an organisation established to spread these beliefs and views and to educate students in these respects. In this study, we mention the common features of sects showing up in a systematic way in Islamic history of thought for the first time as of Hijri II. Century and being popular after the systematization of Sufism. Besides, we aim to spread these views of Sects defended by a Sheikh and his followers among the society and in this process we mention our detections about the content and quality of the related education and training activities, the adopted rules, the way of their applications, the finance of these organizations and the related resources from the literature review that we carried out for the study.