KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ’NİN (KTFD) İLANINDAN KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NİN (KKTC) KURULUŞUNA KADAR OLAN SÜREÇTE KIBRIS SORUNU (1975-1983
Author:
Abstract
1974’teki Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ardından adanın Kuzey kesiminde Şubat 1975 tarihinde ilan edilen KTFD, Kıbrıs Türk Yönetimi tarafından alınmış önemli bir karardı. Rumların yanı sıra, ABD ve İngiltere de bu karara tepki göstermiştir. KTFD lideri Denktaş yapmış olduğu açıklamada, atmış oldukları bu adımın bağımsız bir devlet kurma niyeti taşımadığını söyleyerek tepkileri azaltmaya çalışmıştır. Daha sonra Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözüm bulmak amacıyla BM’nin girişimleri ile Viyana’da toplumlar arası barış müzakereleri başlamış fakat bir netice alınamamıştır. Adadaki Türk ve Rum kesimi arasında kalıcı bir çözüm bulmayı amaçlayan diğer bir önemli gelişme de, 1977 yılındaki Denktaş-Makarios zirvesi olmuştur. İki lider arasındaki görüşmenin ardından mutabakata varılan Dört İlke Anlaşması, federatif bir yönetim modelini iki toplumunda kabul ettiğini gösteriyordu. 1977 yılındaki bu buluşmanın ardından tekrar başlayan toplumlar arası görüşmeler, Ağustos 1977’de Makarios’un ölümüyle kesintiye uğramıştır. Mayıs 1979’da BM’nin girişimleri ile Denktaş-Kiprianu zirvesi düzenlenmiş ve bu zirveden 10 maddelik bir anlaşma ortaya çıkmıştır. 1977 yılındaki Dört İlke Anlaşması’nın maddelerini de içeren bu uzlaşı sonrası müzakereler tekrar başlamıştır. Fakat ağır bir şekilde ilerleyen toplumlar arası görüşmelerden netice almanın güçlüğü karşısında KTFD Meclisi, 15 Kasım 1983 tarihinde KKTC’nin kurulduğunu ilan etmiştir.
Keywords
Abstract
TFSC, announced in February 1975 in the northern part of the island following the Cyprus Peace Operation in 1974, was an important decision taken by the Turkish Cypriot Administration. In addition to the Greeks, the United States and Britain also criticized this decision. In his statements, Denktaş tried to reduce the reactions to the Turkish Cypriot’s decision by saying that this step did not intend to establish an independent state. Later, in order to find a solution to the Cyprus problem, the peace negotiations between communities in Vienna began with the UN initiative, but no results were obtained. Another important development aiming to find a working solution on the island was the Denktaş-Makarios summit in 1977. The two leaders agreed on Four Guidelines which showed that both sides accepted a federative management model in Cyprus. Inter-communal talks, which resumed after this meeting, were interrupted by the death of Makarios in August 1977. In May 1979 the Denktaş-Kyprianou summit was held with the initiatives of the UN and the 10-point agreement was reached at this meeting. Following this agreement, the peace negotiations resumed. However, after the failure of inter-communal negotiations in bringing a solution to the problem, the TFSC declared the establishment of the TRNC on 15 November 1983.