PALEOANTROPOLOJİ ÇALIŞMALARINDA ANTİK DNA'NIN ÖNEMİ: NYSA ANTİK KENTİ İSKELETLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
Author:
Abstract
Kazılardan çıkarılan iskeletlerin değerlendirilmesi, iskeletlerin ait olduğu topluma ilişkin bilgiler içerir. İskeletler yardımıyla; yaş, cinsiyet, boy (uzunluk) toplumun sağlık durumu ile ilgili veriler belirlenebilir. Yapılan araştırmalarda arkeologlar için kazılardan çıkarılan materyaller geçmişin aydınlatılması için önemli olurken, antropologlar için de kazıdan çıkarılan iskelet örnekleri üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar merak edilen birçok soruyu cevaplamaktadır. Ancak moleküler antropolojinin ortaya çıkması ve genetik biliminde ilerlemesiyle birlikte, kazıdan çıkartılan örnekler üzerinde yapılan moleküler analizler son yıllarda sosyal bilimler adına büyük bir önem kazanmıştır. Özellikle iskeletlerin karışık, eksik ve cinsiyet belirleyicilerinin gözlemlenemediği durumlarda moleküler analizler ile cinsiyetin belirlenmesi antropoloji alanında önemli olmaktadır. Bu çalışmada Nysa Antik Kenti’nde cadde-sokak sisteminin yapılaşmasının araştırılmasına yönelik yapılan arkeolojik kazılar sonucunda açığa çıkarılan iskeletler paleoantropolojik açıdan değerlendirilmiştir. Nysa Antik Kenti’nde Bizans Döneminde yaşamış olan söz konusu bireylerin cinsiyeti DNA analizleri ile belirlenmiştir. Antropolojik çalışmalar sonucunda yaş grupları belirlenmiş ve patolojik bulgular tanımlanmıştır. Yetişkin bireylerde dejeneratif eklem hastalıkları, osteomyelit (kemik iltihabı), dişlerde enamel hipoplazisi, mesleki veya günlük fiziksel aktiviteye bağlı olarak görülen entosopati bulgularına rastlanmıştır. Sonuç olarak, arkeoloji, antropoloji ve moleküler biyoloji disiplinleri metotlarının birlikte kullanıldığı bu çalışmada elde edilen verilerle, multidisipliner çalışmaların ve özellikle DNA analizlerinin geçmişte yaşamış insanlara ait bilgilere erişimde diğer bilim dallarına katkısının önemi ortaya konmuştur.
Keywords
Abstract
As the studying of the human skeletal remains provide very important information about the ancient people. By studying the human remains, it is mostly possible to gain significant information about the age, sex, height (length) and health status of the ancient populations. While the materials which were gotten from the excavations have been important for the illumination of past for the archeologists in those searches, the scientific studies which were done on the skeletons' samples which were gotten from the excavations have answered many questions. However, the molecular analyses which have been done on the samples from the excavations have gained a great importance for the social sciences in recent years, with the occurrence of the molecular anthropology and the development in the genetic science. The sex determination with the molecular analyses has got an importance in the field of anthropology especially on the cases that the skeletons are complex, deficient and about whether the gender determinants couldn't be observed. In this study, the skeletons which were brought out at the end of the archeological excavations which were done to exploratory the construction of avenue-street system in Nysa Antique City were evaluated as paleoanthropological. The gender of i