STİTH THOMPSON’UN MOTİF-INDEX OF FOLK LİTERATURE ADLI ESERİNE GÖRE HACIM SULTAN MENÂKIBNÂMESİNİN MOTİF YAPISI
Author:
Abstract
Menâkıbnâmeler evliyâların kerametleri anlatan eserlerdir. Keramet ise velîlerin göstermiş oldukları olağanüstü hallerdir. Herhangi bir evliya için sözlü kültür ortamında anlatılan menkabeler bir yazıcı tarafından derlenerek yazılı kültür ortamına aktarılır. Hacım Sultan Menâkıbnâmesi, Bektaşî büyüklerini ele alan menâkıbnâmeler arasında ilk yazıya geçirileni olarak bilinmektedir. Hacım Sultan, Hacı Bektaş-ı Velî’nin halifelerinden biridir. Bir toplumun kültüründeki ürünlerin nasıl oluşup geliştiğini açıklamaya yönelik birçok metin merkezli kuram bulunmaktadır. Metin merkezli olarak bilinen kuramlardan biri de “Tarihî-Coğrafî Fin Kuramı ve Yöntemi”dir. Bu kuramda halkın ürettiği bazı metinler incelenerek belli sonuçlar çıkarmak amaçlanmaktadır. Kuram bağlamında halk anlatılarının yapı çözümlemesine yönelik çalışmalardan biri de Stith Thompson’un “Halk Edebiyatı Motif İndeksi” (The Motif Index of Folk Literature) adlı çalışmasıdır. S. Thompson, altı cilt olan eser farklı ulusların halk anlatılarında saptanmış motifleri alfabetik bir sıraya koymuştur. Bu noktadan hareketle Hacım Sultan Menâkıbnâmesindeki anlatı yapısında yer alan motifleri Stith Thompson’un The Motif Index of Folk Literature’ye göre tespit etmeye çalışacağız.
Keywords
Abstract
Menakibnames are the Works which tell to saints’ miracles. Miracles are the extra-ordinary circumstances are done by saints. For on Saint, the menkabes which are told in the verbal enviroment culture are transferred to the written enviroment by compling by a writer. Hajim Sultan Menakibname is known that the first work that transferred to the written environment for Bektashies. Hajim Sultan is one of the impoetant saints of Haji Bektash Veli. There are many text based theories which try to explain that how to increas and emerge a society culture’s goods. “Histtorical-Geopraphical Finnish Theory” is one example for text-based theories. The purpose of this theory is make a deduction from the texts which werw made by cociety. Stith Thompson’s The Motif Index of Folk Literature is one of the example of this theory. Thompson put in order alphabetically this work of him which emerged six parts. With this point, we will try to determine to motif detected in Hajim Sultan Menakibname in accordance with Thompson’s theory.